AMs LXI.
58f ,Pla ann0
Præstat id
eloqui , quod
animum ægrè
habet , quàm
quiescere, per*
inde atque eloqui
nesciamus.
cxc. eidem. pV . t$ aïtç.
Eustochius iniquo ferens animo Nicobulum, se posthabito, ad audiendum Stagiriwn accestisse, non tantum Eudoxiu
artis èjusdem scctatorem et professorem, quoe erat sopMstaram invidia et oemulatiOi maledicd oratione laceravit, vcrùm
etiam Gregorium, ex ejus sententid ratus Nicobulum ad audiendum Stagirium accestisse, dicteriis insectatus est, ipsi pet
litteras Stagirismum exprobrans. Gregorius hdc Epistold primùm se purgai quòd Nicobulum Stagirio commendavi
Deindè graviter admodùm in maledicendi sophistarum impotentiam inveli i tur, re'mque indignam prorsùs viro kujus a>tatì
publicè alium infamare, ac vicissim infamati, asserii, tam pernicioso iis, quos instituunt, adolescéntibus exemplo, etc
O Ulysses, seitè sane me perstrinxisti,
Stagirismum exprobrans, sophisticóque
artificio studiosissimè me versans et exa-
gitans. Atque istam animi libertatem laudo
quòd ea scribas, qu« scribis. Prsestat enim
id eloqui quod animum «grè habet, ef-
ferre atque ex promere, quàm quiescere,
perindè atque eloqui nesciamus. Ipse
quoque aliquid habeo, quod te accusem.
Verùmtamen ut fori ac judiciorum legem
servem, priùs tibi ad ea, quie objicis, res-
pondebo, posteà autem accusabo; atque
utrumque pari cum benevolenza faciam.
Ad Stagirium virum optimum Nicobulus
meus accessit, haùdquaquam de nostrà
sen lentia, ne hoc existimes; nòn enim
ità vel Athenarum, vel amicitiae tuse et so-
dalitatis, immemor sum : verùm suomet
ipse consilio, et de patris voluntate ad
eum se contulit, à me autem illi per litteras
traditus est et commendatus. Quidhic
ab amicitià aut humanitate alienum feci?
Quoniam autem purgationem nostram ha-
bes, accusationem quoque accipe.
Coroplathos illos tuos, et Telchinas mi-
nimè laudo, quibus artis aemulum perpe-
ram insectaris; quandoquidem usus obti-
nuit, ut ejusdem artis professores àvxixe%-
vot, idest, artis «muli atque adversarii vo-
CXC. ( a ) Q (jSvacv. Verbasunt Menela'iad Ulyssem,
cùm ab eo ignavia? nomine verbis acerrimis perstrictus
esset. Iliad, lib. z i v , io4- Itaque legendum 5 OJucrcv.
( b ) Ètp’ oc; ypatpt 15. Legendum nonnulli vellent tip’ fa
ypatptiz, qud scribis, quee scribis.
( fi ) Qj IptTv àyvooùvraf. «Ex tot corruptis codicibus, in-
quit B ill., minùs corruptum liic secutus sum, eum
nempè qui Haganoae typis Joan. Sec. excusus est, anno
1528, ubi habetur à j éxcTvov ¿yvoouvra;, ubi tamen cxcTvo
legendum. In duobus aliis exemplaribus ità legitur xptTa-
oov exla) *7v tci Xuiroov, ìj ìlfuptvi Ipttv ¿yvoovvr«5, hìc quid
significare possit, cpt~v óyvooùvras , equidem non
video, nec quis sensus erui queat. Proindè pro èpt7»,
èXt'v potiùs legendum censerem, u t sit sensus : Prcéstare
animi dolorem prce se ferre ac detegere quàm premere et
occultare, càsque tacite condannare qui nullius eulpee sibi
conscii sint, facile se purgatori, si doloris causa ipsis ape-
riretur. Quam tamen conjecturam non quasi ex tripode
prolatam accipi volo, sed ut ab animo studiorum sacrorum
pro virili juvandorum cupidissimo profectam. »
Lee tionem Billii retinendam censuimus, non versionem;
reddit autem : Prcestat enim id quod animum male habet,
efferre atque expromere, quàm quiescere, perindè atque
id ignoremus. Haec versio nobis non rectè gia co res-
pondere videlur. Aliam lectionem exhibent Cod. et
Reg. quam Combef. cognovit, nobisque non displicet :
xptiaaov yàp txlaltrj rb Xuiroùv , i tpijpjv a ipttv óyvooùvra;.
Prcestat enirn id eloqui quod animum cegrè habet, quàm
ignorantes indictd causd damnare. H tp»pj sullaudito sub-
stantivo Jtxij, causa indictà, id est aiterà parte absente :
ifróftnv aipctv, indictà causà damnare, vulgò par contumace
et par défaut. Èpiipj ¡¿¡Oj dici tur de reo, ait Suidas,
A 8 Q, Òdvvev, fictXoc nâç [ie tiadixeo, 2x«.J
yetpivfibv óvetdi$av, xal xa.xavotftç’e v a v yjuàj I
ènt[iè\égmaxcc. K a i vov ■ tyjv nxppvjviocv ènaivà I
b èç’ olç ypdtpeiç et ypàyuç. Kpeìvvov y««!
èxXaXeìy xò Xynovv, y rjpefieïv, c àç
¿7voovvxocç. E x» Eè xat d èyxahìv. (W j
de iva vófiov . «pvXâl;«' dcxCtçixòv, ànoìo-1
yrjvo[iai npóxepov, \ eìxcc. xotxriyo priva' xal I
rpóxepct [iexà xrjç ïvrjç svvoiaç. T à xaXoò 1
B *yetpia itpoarikOev NtxoêoyXoç ó èfxbç, e ov xiJ
xeeO* ij[xéxepóv ye vóov, fivj xoüdf dwtpXaèvjc-1
oùx ' oûtwç r) xâv Àôrivâv èmhjff[xav èyà, j I
xÿç <rÿç çtXtaç xal éxaipeiccç • àXX’ . app-cm I
izctp’ êocvxov , xat xoü itaxp'oç ovxa 1
vctvxoç • .itotp* èjxov dè dià xâit I
èveyeipivOr]. Tt xovxo, cécptXov ri ànàvBpmov, I
ènei de xrjv ànoXoyictv ?x£tS * déÇat x«t v/i'i I
XGtxrjyopictv.
C f Oùx ènctivâ aov xovç Koponkddovç, m il
xovç Te'k/îvoiç, oïç ¡3aXXstç xotxwç xov àvxixej; I
vov, èneidrj vevtxvjxe xovç ôpoxéyyovç ¿tvxixé/yor, I
xaXsiy. MÉ/pt xivoç yàp xctvxct ; xat nov çy-1
qui vadimonium deserens, nec in judicio se sistemi I
judicibus condemnatur.
( d ) ÊyxaXtTv. ô /x u ç Si w a vópov. I ta C o d . e t Combef. In I
Edit. tyxaXttv optoç. va I & véptov.
( e ) ! Ou rt xa0’ YjfjsTcpó'j yt vóov. Aliud Homeri bemisli- I
cbiuui Uiad. îx , 108. Verba sunt Nestoris quibus Aga- I
memnonem bortatur ut cum Achille in gratiam redeat I
Hæc Bill.
( f ) Oùx liratvû <jou roùç KopoirXâSoo; xat roiiç TelyTvttî' I
His verbis adversarium suum Eustochius insectabatur. I
KopowXâfioç autem, u t Christodulus docet, figulum pio-1
prié significai puparum et hujusmodi imaguncularum. I
Hæc Bill. At Suidas: « Qui effigies puerorum, inquit, el
quorum vis animalium, quibus pueri vel puellæ dea*
piuntur, ex cerâ v el gvpso conficiunt, qui ex luto vd
aliâ hujusmodi màterià pupas fingunt, KopcurXàOît vo-
cantur. » De Telcbinibus, ait B ill., varia est opini0'
Quidam enim- eosdem fuisse credunt Curetas, Cabyros,
Telcbinas, Corybantes et Idæos Dactylos, qualem Scep-
tium fuisse scribit Strabo lib. x. Alii cognatos fiHSse
existimant, nonnihilque differre, omninòque furore
quopiam motos. Telcbinas porrò fascinatores fuisse is-
runt et maleficos quòd stygiam aquam animalibus a
stirpi bus perniciei gratiù inspergerent; quâ ex re cala*
mitâtes, famés et pestes consequerentur. ,Cujus sente“'
tiæ est Tzetzes bist. lib. cxm, qui etiam Telcbinas u“'
merat Adæum, Magalesiam, Omenum, Lycum, Myc0"
nem, Mimonem. Nonnulli tamen contrarium senti«“ >
c l arti bus illos præstantes fuisse voluut. De toto boc ma-
leficiorum genere, vide Gyraldum lib. de Diis gcntium-
De Télchinibus autem vide Suidarn ad vocem -rtXyotCi
et Erasmum in Adagio, Novi Simonem, et Simon me.
. . . . I enrjpeictç; eaç ctv xi
L ï jta t ; éag âv Zccvccxoç rjfxâç diccxoÿy xrjç
Iwj/Jtaç; Taüta yàp véov ¡xev ovxa, <piXôri-
L ixxàfievov, xépdovç pexanoiovpevov, xa 1
Jjj aexpiaç noteïv, l/si *tvà avyyváp.r¡v ( fxe-
l,y yáp t i Arj[xovôevriva crijv ydkpiv • ) èy
Ktw de t riç vjXixtaç, xa l ovxa npàxxovxct,
hvpixxetv xe xal wptxxevÔou, navxelâç àapov
-Jai ©tXôvetxov, où [xôvov oxt ànpenèç xa l nctv-
iirracriv àvelevBepov, àXX’ ôxi xal ptxç-àvv] nol-
t ov npàypctxoç ,
h ï b ÒrtiroTóv x’ tcir¡ja0a ?iroç, roTov x’ liràxoôuacç,
pevptxxoç àvxiç-péfovxoç " n à liv yàp
iR p i p c j ovyxprivo(xai.
. . . Tbv Çôovra Si àvriÇutiv.
MavTcXcôs àveniyOovov.
H Tt; ovv rj votpiac, èiçbv àpexvj . npaxeveiv,
^ R tâ a ô a t xaxia, r¡ xal vtxâv, 0 noXkâ yûpôv
Â*[y; àXX’ èyà ye xal xâv dixctçàv xovxo ¡xép.-
, eiprivexai yàp xàXt]$èç , 0x1 à xoXa^ouat
I l pyj'.'j-ic, xctvxct ènccivovviv àxpoàfxevoi. Où
f li ov: V de, -àXXà xal noXkovç tyovai xovç avve-
Wuti'jéxctç, xal xrjv xaxiav àvànxovxaç, xal xctiç
■jmnovdcûç â%pi xovxov ¡xe[iepicr[xévovç • déov, ei
mèv àmçeixai, [xrj èncavetuOca • ei de niçevexcti,
ffltipooix Y.pivecrdcti • r¡ ovxa, ei p.èv 'l>ívü'ñ, xovç
c Mtaxriyôpovç èlèyyevQctt • ei de á\r)dr¡, xovç
«v ò \àyoç ' xal [xrj ovxa, [xéyiç-ov npà-
'wfia, r/]v xâv . ev yeyovóxav ÙTtôXvjtj/iv , ovxa
nctid,eaQcti.
■ Ei tt ovv èp.oi neideade ( np'oç yàp àp^oxé-
'W r vï ° X070Ç,) xovç [isv xoiovxovç Xôyovç x a l
d yctvpew èàactxe, ei jxvj t t aXXo, tvjv
e vohe/v ai$ov[ievoi, r¡ x a l e ànoxàfivovxeç èv xolç
tjKicySç'oiç. À ù to i dè f ßovlevaavde xrjv nctkctiàv
g'%ip.r¡7ui nctpctiveviv, xr¡v, s ôxctv ó (3ioç inctvbç
h f i àpexriv àa xs taô at v.e’kevovactv. K a l h oùx ènt-
^ »uXsùogte [lèv ù[iïv ctvxotç, èmêovXevvexe de
^■at; xâv véav è\nivtv, o\ nàvxaç â v t à deivó-
|H a t a nàdoiev, ei loyo vç àvxov[tevoi x a x ia v [ià-
'9 0uv » w ti taùtvjv oùx ¿ [iiv&ov, âvnep oùx
A centur. Quousque enim istaP Nunquàmne
sophistic« huic obtrectationi et maledi-
centise finem statuemus? An expectabi-
mus, dùm mors ab hàc improbitate nos
abrumpat? Juveni enim fortassè, honoris
cupiditate flagranti, opibüsque inhianti,
qui - haec modo parcè faciat, nonnihil ve-
niae dari possit; (libet enim in gratiam
tuam Demosthenis verbis aliquantulùm
uti ;) hominem autem id aetatis, atque hoc
rerum. statu, publicè alium infamare ac
B vicissim infamavi, intempestivum prorsùs
et pertinacis contentionis plenum; non
solum quia hoc omninò inhonestum et
sordidum est, sed etiam quia mira est hu-
jus rei facilitas, perindè ac fluctus reci-
procantis. Etenim ut cum Homero rursùs
loquar :
Dictum tale feres, quale et jam dixeris ipse.
Radentem porrò v i c i s s im radere nequa-
quam reprenendendum est.
Quae igitur haec sapientia est cùm vir-
tute vincerà liceat, vitio superari, aut
etiam superare, quod multò pejus est? At
C hoc quoque nomine, ut verè loquar, judi-
ces accusandos esse ceriseo, quòd, quae
pro tribunali damnant, eadem cum au-
diunt, laudant. Nec id solum, sed multos
etiam habent,qui simul lau dent, ac viti urn
accendant, atque hue usquè in partes et
studia dissecti sint. Atqui convenit ut, si
h«c falsa existimentur, non laudentnr; si
autem vera esse credantur, publicè judi-
centur : aut etiam hanc rationem adhi—
bere, ut si falsa objiciuntur, accusatores
coarguantur; sin vera, ii adversùs quos
oratio habetur: non autem permittere ut
nobilium virorum existimatio, res maximi
ponderis, tam facilè ludibrio adhibeatur.
D Q uare, si meo consilio paretis, (utrumque
enim alloqnor,) hujusmodi sermones
et vituperationes valere sinite, sì nihil
aliud, canitiei certè reverentia, aut etiam
rerum turpissimarum lassitudine. Ipsi
vero in animum inducite veteri proverbio
obsequi, quod virtutis cultum amplecti
jubet, cùm satis ad victum ampi« fa-
cultates sunt. Nec cùm vobis ipsis, tùm
juvenum spei insidias comparate, qui
profèctò gravissima injurià afficientur, si
litterarum studia colentes, vitium addis-
cant, et quidem non sine mercede ; perin-
Alium infainfamari
; mira
liujus rei facilitas,
perindè ac
fluetùs recipro-
Judices accu-
sandi quòd, quæ
pro tribunali
damnant , ea-
Gravissimâ injurié
afliciuntur
ii , qui litterarum
studia colentes
, vitium
addiscunt.
B ( a ) Kupírrccv tc xal xupí-rrio6ai. Non malé Bill, meta
ih oram reddidit, sed legisse videtur xyjpúr-rttv re xal xr>-
^ FTC(7®ai. Sic habet Cod. Reg. Combef. xupirreiv r t xae xu-
jVrtoOa«, cornibus petere ac vicissim peti, petulcorum
netum more; quae grammaticis, inquit, usitata vocis
teceptio et auctoribus probata. Hoc fortassé significavit
jbratius in Odis : Parata tollo cornua.
( ) OiriroTóv x’ ttirnaQa titos, voTóv x’ iiraxouoai?. Talia
qualia in alios dixeris. Bill. Dictum tale feres quale
té interserís ipse. Verba sunt ADneae ad Achillem.
iad. lib. xx. v. 25o.
_ ( Katíjyópouj iXíyytaOai. Cod. et Reg. xa-rvjyópouí xo-
KtaOcu, accusatores coerceantur. Sic etiam Montac. et
porel.
Tom. II.
( d ) Xacpccv táoart. Forté legendum Hatte, valere
sinetis.
( e ) Airoxáptvovrc;. Ità Cod. In Edit, àiroxaptóvrt;.
( / ) BouXcúaaoOc. Legendum forte ßovktbataQt. Combef.
ßovktiiaotaQt.
( g ) ö rav ó ßios cxavbç r, etc. Ad hoc proverbium allu-
dit Horatius, Epist. 1.
O cives, quoerenda pecunia primùm est,
Virtuspost nurnmos.......
. ( h ) Oùx èirt&oXiùffcrt (àv vfxTv oatvoTç. Ità Cod. et Reg.
At Montac. et Morel, oùx tirtf>puXcùocrae pàv ouv ùpuv aù-
roîç. Legisse videtur B ill., aut saltern legendum cen-
suisse ptfl ùptTv aùroTç. Mox , pwjài raTç rtüv vttov. In Edit.
rifitv aùroTç.
O S