plenè de Spiritu sancto dictum est (prop- A
tereà quòdhsec quaestio nondùm excitata
et agitata fuerat), nempè unam eamdémque
Patris, et Fiiii, et Spiritus sancti divinita-
tem agnoscendam esse, Deum quoque videlicet
Spiritum profitendo. Eos igitur,
qui ita sentiunt,ac docent,prosociishabe,
quemadmodùm et ipsi habemus : eos au-
tem, qui secùs sentiunt aversare, atque à
Deo et Ecclesia Catholicáalienos existima.
Quandoquidem autem, et de divina hu=
manitatis assumptione, sive incarnalione,
quaestio quaedam movetur, hoc quoque B
omnibus de nobis affirma, nos Dei Fi-
lium, qui ex Patre primùm, ac deinde ex
sanctàMarià virgine genitus est, in unum
jüngere, nec duos filios nominare, sed
unum et eumdem in inseparabili deitate
et honore adorare. Quòd si quis vel nunc,
vel in posterum, his miiiimè assensus fue-
rit, ipse Deo in die judicii rationem red-
det.
Ac nostra quidem adversùs amentem
eorum de mente sententiam contentio et C
oppositio, ut brevi complectar, ita se habet:
soli enim ferè, quod profitentur, hoc
etiam reverá patiuntur, ob amentiam ni-
mirùm mentem circumcidentes.Ne autem
nos hoc nomine accusent, quòd Vitalii
viri nobis carissimi fìdem, quam, ita postulante
beato Damaso, Romse Episcopo,
litteris consignatam edidit, priùs quidem
probaverimus, nunc vero repudiemus, de
hàc quoque re paucadisseremus. Isti enim,
cùm apud fidos suos discípulos et arca-
norum conscios, quemadmodùm Manichici
apud eos, quos electos vocant, de di- D
vinitate disputanti totum suum morbum
detegentes, vix etiam carnem Salvatóri
tribuunt. Cùm autem communibusde hii-
manitatis assumptione sententiis, quas
Scriptura exhibet, convincuntur ac pre-
muntur, pias quidem dictiones confiten-
tur, verùm circà sensum et intelligentiam
dolos nectunt, non quidem animse, nec
rationis ac mentis expertem, nec imper-
( a ) Tb üvtüpioc yivúoxovrotí. Colb. 3, a , rò Ilvcupa r i
Syiov y(v«ii7xovT«i.
( b ) iLyt xoivuvixoú;. Combef. i In communions habe, i His
commurtione jüngere.
( c ) Ò Soy/MTÍ^ovetv. Ita Colb. 3, ß, 9, a, Montac. ac
Morel, legitque Bill. In Edit, g deest.
( d ) OúrraXíou irí<r<v. Vitalius honéstate vitae con-
spicuus etapostolicorumdogmatuin alumnus, ab Apol-
linario tandem correptus est atque inhaeresim per-
tractus. Tbeodoret. lib. v ., cap. 4. Hunc Apollinarius
sectatoribus suis Antiochi® prsefecit. Niceph. lib . su ,
cap. 4, qui e tilliu s suprà meminerat lib. x i , cap. 12,
ubi et Apollinaristas ‘Vitalianos dictos ab Antiochenis
scribit. Cum Vitalio isto se Antiochi® congressum,
atque multa de mente Christi dissentisse scribit Epiph.
lib . in . Haec Bill.
( e ) rvuctot? w t 3v. Colb. 3. yvYiai'oii taurSv.
( / ) ÈxXexroTs Xiyofttvotj. August, in lib . de Haeresibus
ad. Quod vult-Deum, Haeres. xnvl, tom. v i a , pag. i 4 ,
Manichsos ecclesiam suam voluisse constare duabus
professìonibus Auditorum et Electorum scribit. Ut auiitocpdpoüvx6ç
xò èXXiTtwç eipyfxévov âxsivotç mpi
xoü àyiov- Uveufiaxoç,~ (dtà xò [xrjdè xsxtvÿoOui
xnjvtxavxa xoüxo xò %TìXYi[icty) óxi [xtâç âsoxvjxoç
sidèva t xp ÿ xbv JJccxépix, x a i xòv Y iò v , x a i xò
àytov IÌveù [xot, 0sòv x a i * xò nv£vfxa 'yivciaxov- a
xocç. Tovç ovv ovxoì (ppovovvxaç x a i didaoxovxaç
b lys. xotvwvixoùç, STcet x a i 27/xsëç • xovç db-sxèpaç b
ëyovxaç ànoç"pé<pov, xcc't , à\\oxpiovç ÿyoü x a i xoù
Qsoü x a i xÿjç xaÔoXtxijç; ÈxxXig<7Îaç. È rai& i dè
xoù nepi xÿç Srstaç èvocvdpconyveaç, sïxovv accp-
xô c ea ç nvetxccl x i Çvjxy]fJioe, x a t xoüxo diopiÇov
■nàtn jtspi ijfxàv, ôxi xov Yiòv xov 0 soD,'xòy
78vvnj0ivxa e x xoù ïla x p b ç ,. x a t [isxà xoüxo èx
xÿç oqiocç nupOèvov Mapiocç, d ç i v à y o p .n v xat
où dvo vcoùç óvo[xcc£o[iev , àXX’ sva x a t xbv
txùxov èv àdtatpsxw ^eóxvjxt-.xai xtftij 7rpo<7xyvoû-
U.SV. Et ds xtç où crvvxiôexcci xoùxoiç vj vüy ri vç-e-
pov , cxùxbç v y i& i x à Qeà X070V èv ijftépa xptaswç.
H fxèv- ovv npbç xrçy àvóvjxov aùxâv neplxoù
vov dô£av fvç-aatç ïjftfijv x a i àvttdscriç,.. « ç èv
fipotyd, xotavxi] x a i qvxvîç lypva«.' p.àvoi - yàp
ayzdbv c ô doyp.ccxi£ovcriv, ovxaç x a t rcdo/ovoiv, c
à vo ta xòv voüv TteptxoTtxovxsç. Iv a oè p.X) xaxvj-
yopâcriv ïjfJLWV wç xÿv xoù àyccjnjxoü d OùtxaXtou il
7ttç-iv, fjv ànccixYiôdç vnb xoù fiaxapiou Aafxaaou
xov xvjç PûjfXYjç èmcnconov, ïfjpoccpov èmdédaxs,
■npôxepov fxèv ùnode/opÀvav, vvv de àvatvopivw v ,
x a i ixep't xoùxov [Üpa^sa d»]X(»<7«fxsv. Gvxot yap
•pvtxa jxèv â v xocç e yvvjcrioiç ccùxâv ¡xocdvjxccïç, e
x a i ¡xùçociç xwv ànoppvixav. %o\oyâ>(7tv , âonep
oc Mavt^atot xocç f IxXsxxotç XeyopÀvocç, oXïjv f
xyjv 6 vôcjO'j aùxwv èxxaXüîixovxÊç, fipXtç- xa i g
xvjv crâpxa x â 2a>xvjpt dtdóaatv. Ô xa v dè. xoccç
xotvatç ÛTtoXiQ^eo’i itepi x^ç èvocvdpavnbçecoç , a;
ij Tpoifn -nocpiç-now» èXé7x»vxat x a i mé&vxac,
x à ç flèv sùcrsêeïç Xé|stç op.oloyov<7i, h nepc dé h
xbv voüv .xocxovpyovoiv, oùv. a^y-jov. p.èv, ,oÿdé
tem intelligas, aitBill.,quosElectos, quôsque Auditores
vocarent Manichæi, operæ pretium erit verba ejusdent
August, ex Epist. nunc ccxxxvt ad Deuterium epis-
copum bîcascribere. Auditorem, de Yictorino subdiacono
loquitur, sanò Manichieorum, non Electum se esse confes-
sus est. Auditores autem qui appellantur apuel eos, et omnibus
vescuntur, et agros colunt, et siyoluerint, uxores
habent, quorum nihil faciunt qui vocantur Èlccti. Sed ipsi
Auditores antè Electos genuafigunt, ut eis manus suppli-
cibus imponatur, non à solis episcopis, vel presbytcris,
nul diaconis eorum, sed à quibuslibet Electis. Solem etiam
et lunam cum eis adorant et orant. D ie quoque^ dominico
jejùnant cum illis, et omncs blasphemias credunt, etc. Hæc
ib i August. Electorum- etiam ipsorum, ut et Auditorum
meminit Possidonius Calamensis in lib. de Vita
August, cap. xv i.
. ( g ) Nóaov otùfcJv. Ita Montac. et Morel. In Edit, gjfc
am aùxats ì vertitque B ill. : Totum morbum ipsi detegentes.
( h ) Dipi Se TÒv voüv xoxovpyoüot. Combef. interpreta-
tionem sequimur : verterat Bill. : Circa mentem dolum
struunt.
1
^m takoyov, - oùdé uvovv , oùdé àxeXvj Ôfxoloyoùvxeç
B xbv «vdpaitoV, tyvyyìv- de xai : X070V, xai vovv,
^m pùxiiv etoàyovxeç xxfv ■ Ssoxvjxa, àç aùxÿç xÿ
J ca/Mtl ovyycdttQeicrtiS fiow jç, “ ;àXX\ov%i -xai xâv
î B vjusrépav y.ccc âvôpanivav, si ^.xai xò àva-
^Riá|OXíJxov ypetxxov $ vxtô', xdpÂç xai. xjâv
^»ù eX èPwV iiaâ&v wcddcpaiovy \
Ôvxo yovv xai xò, $p.eï£ de yoBv JC'piç-ov ëÿjo-
^Kx£v , liu p ^ jô v tâ à x môca&ç '-xai\ - Xtav • èùijdàç,
B vovv itpitfoû xi)V èsoxVjxa ' X^oVx’éç, où'x'y '-'ÔTiep
■ vju.Eïç, vnoXap.êavovxsç, ôxt oi xbv éctvxâv voüv
^■itaÔijpfltvxEÇ '[¿ifLiqffei ' xoü ùobç keivo vì '-óvnep
''d : SaHip àvïdè%ocxo, noci Ttpbç ccùxbv'•pvd-
.iÇovxeç,'~àç èçtxxôv, -ôvxoc ùoüif Xpcçrov ï/e iv
ovxat • à ç xai - aapxa Xptç’ov [xápxvpY¡6ecev
a av I/eiv èxEÏvot b oi xyjv crâpkoc ncccdccyay^oavxeç,
M y/xi ov&ffafj.oil xaf av/xpiroXot ''^pCç-oü ' "xaxa
^■tov to yevó¡j.evoi ' ledi, «ç icpbpéirajieü xÿV stxova
ç xov )¿0iXóyööxö, fir¡<7 i, xa iv x^v
f » xoù ETtovpocvtbv. Övxö de xài xéXItôç 'avxotç'vav-
m6panoç, "ôùx ó ^'itmapotarjUfftrs, iccfäk návxá -xá
^KfifUxipOt "Xfl'pli; ocp.ocpxiccç, àXXa xò ix 0 eôü xai
e Iraocpubç Gvyv.pctp.i/. e doyp.ctXi^éiaiï''i' Yoùxov 7àp,
^H paat, xi xekeiôxepov ;
K Tò d'a v x ô ' Xai izep'i x-rjv xyjç èvccvdpan-noecoç
g b» xaxovpyovm cpavŸjv, xb iv-q$pànri<7ev, ovx'h £v
^màvQpâna yéyovev, ov éàvxçô rtepiéirn^sv,' ètyiyôû-
^ K te v o t , xaxà xò ' èipv][xêvov, ■ ocùxoç yctp è^tvwoxe
■ x t y¡v èv x» àv&pancp, âXX* àvdpanôiç oepAXïjcfèj '
;'M y.'A avv£7roXtx£V(7axo, 'kéyovxeç vtcù dcdàoY.ovxeç,
xai np'oç exeívvjv v.oçxaspivyovxeç xyjv <pavrjv, xyjv,
i R ptxà xoüxo èxi xÿjç yÿjç äf&vj, xai 'xotç àv-
B 6pà~ocç tjvveçpçupYj, Xèyoyôav. K a i x i àv’ xtç
j K¡7&)vi^otxo èxi nketov ; i Ot xòv ccvOpanov àno-
^Box£va|op.£vot, xai xvjv èvxôç etxóvot, xò èxxò^
ItKpwv xccdccpiÇovbi fióvov dcà xov xatvov itpoà-
coñeíov , xai xov òpapAvoy, xoooüxov éavxotç
^ R /-aX®/X£Vot» Ttoxè [lèv dcà xyjv aàpxa xai xà .
à).).a xa^èiaç xai aapxtxôç èfyjyeîaôoit • (èvxev0£v ‘
)<; 7ap «vxotç ô devxepoç Iovdaio-p.ôç âpfiYjxocc, xai
11,^ X l^t0£-rï3? xai Xvjpûôdïjç èv xà nàpccdeioa
i fectum hominem confítentes : caeterùm
animae, et rationis, ac mentis loco divini-
tatem inducentes, perindè atque ipsa sola
cum carne temperata et copulata fuerit,
at non etiam humanse nostrse res et pro-
prietates; etiamsi illa ab omni peccato pu-
ritas humanà conditione sublimior esset,
ac vitiosarum nostrarum àffectionum ex-
piatrix.
Sic quippe illud quoque, -Nos autem i- Cov, », 16.
mentem Christi habemus^ prave ac per-
quàm stolidè interpretantur,nimirùm per
• Christi mentem divinitatem significali
contend entes; non autem hunc locum
ni ore rtòstro exponentes, nempe quòd ii,
qui mentem suam ad illius mentis., quam
Salvatòrpró nobis assumpsit, imitationem
purgarunt',' atque ad earn, quantum fieri
potest, cpihpòsuerunt, mentem Christi
habere dicùntùr : quemadmodurn et ilìi
carnem Còristi habère dici possertt, qui
càrnèm dòmueruht, atque hàc ratione
coheorpòrév'et compàrticipés Ghristifàcti Ephts. m.e.
sunt, e t , Siéut portavimuà imaginem ter- 1. Cor. xv, 4«,.
! reni, itd, inqüit, portabimús ìmagineni et
càèlèstis. Éòaein quoque modo ipsis per-
fectus homo, non qui omni ex parte res
nostras, exceptó peccato, expertus est; sed
illud ex Deo et carne temperàmenturn
esse statuitur. Hoc enim, aiùnt, quid per-
fectius? . ;
Idem autem etiam circa èvxvdpainjaetoq vocerai
improbé ac versutè usurpant, hoc
verbum èvYivdpùmjoev non ita explicantes, ut
idem sit, quod, in homine, quem sibi ipsi
affixit, extitit, juxta id quod ait Scriptura,
Ipse enim scìebat, q u id esset in fioritine ; Joan, n, as.
verùm idem esse dicentes et docentes,
quod, cum liominibus consuetudinem ha-
buit ac versatus est, atque ad haec verba
confugientes : Pos thoc in terrà visus esfì, Baruch, m, ss.
e t cum hominibus conversatus èst. Quid
autem diutiùs quispiam concertet? Sane
dufn hominem atque internami imaginem
submovent, id duntaxat nostri, quod de-
fòris est, per novam liane larvam, et as-
pectàbilem speciem mundant, adeò secum
ipsi pugnantes, ut nunc quidem propter Apoiiinarìstse
carnem. caetera etiam crasso ac carnali **cnu® ipsi pug*
modo exponant, (hinc enim illis secundus
Judaismus manavit, et'delira mille anno-
rum in paradiso voluptas^ illúdque pro-
I ( a ) AXX «U^t etc. Combef. : Ac non etiam quee nostra
punì atque liiimdna cidem contempcrata fuerint et copulata.
K B I t i Cod. Reg. B . , Colb. 3, 6, 9, a.
Un Edit, oi deest.
P ( ^) ^opsoofiev. Nec aliter Vulgata g is c a , portabimus,
ictsi latina pórtemus.
R ( d ) IlETretpa^fxEvo?, etc. Apostolus, Hebr. iv, i5 , ireiwi-
ipao/itvov xoc-à 7rav,Toe j^upìf ófiapTiai, quod Vulgata, tenta-
|tum per omnia àbsquepeccato.
|, ( e ) Aoy^aTéitT*i. Colb. ioypàriijovrt?.
R ^*0 r^ TOU V“P’ f aat » T* «Xeiórtpoì». Ità Codex Regius
I • Montac., Morel, et Combefisius, et sic in ver-
pione 'Billing emendivit. In Edit. ™ ! ,. yip, „» „ ¡e
(g ) KaxovpyoScrt tpwìiv. Combef. : Circavocemcaiùllan-
(A ) EvóvOpúiTú) yeyovev. Combef. : Ut idem sit quod in
hominem venit, ccepit esse in homine, quem compactant
sibi adhibuit : hoc nempè, in ipsum venit, idem sit ac
compingere, sibique adhibere, totâque deitatis præsen-
tiá i mpletuin suum facere, quò special autoritas inducta :
Ipse scicbat quid esset in homine.
( i ) Mera -roüro. Colb. 3, pura t«3ta , et sic habet
Vulgata, reddiditque Bill.
( / ) OS vov avGpwrrov. Colb. a, grt xòv àvOputcov- Colb. 3.
ori oí róv óSvÒocoirov.
( 4 ) Aià roü xotfvoü. 'Cod. Reg. B. ¿toe roü xtvoü, per
inanem hanc eté.
(,/ ) XiXiotojí. Ità Colb. 3, 6, 9, a, et Morel, qui no