66 S. G R E G O KI I T H E O L O G I
scripta sunt. At me, qui hæc scribo, quod A 0>jcreTat X|°®V°S » * ^®7°S » T°v tÄÖtÄ 7/?«<povta,
tempus, aut quae ratio consolabitur, prae-
ter tuam societatem et congressionem,
quam beatus ille vir pro omnibus rebus
nobis reliquit, ut virtutes illius in te, quasi
in pulchro et pellucido speculo intuentes,
ilium quoque habere existimemus ?
rtXpv xp g apgl avvova.iaç: j i a i bp iX ia g % p y -àvxi
n à v x w pptrv ô fxaxáptog xaxaXéX oiitev, ï v a èv
a o l x à è x s iv o y a xaQ o p d v x z ç , â a n e p èv èa ô n x p a a
x a X â t e x a t d ia v y z l , x à x g tv o v i^ s iv vofj.i2fùfiev ;
Aliàs LXXXl. LXXV11. THEODORO. OZ. b 0EOAQPÛ.
^Scripta anno JJoec Epistola in grcecis manuscriptis et Editis scripta legitur dcvuvùpu ; in Codice véro 2022 OtuSópco, et in latinis,
Theodora ; hauti quidem Mopsuesteno, utperperàm Facundia Hermiancnsis existìmavit, sed Theodoro Tyancnsì episcopo.
Condì. T. v, Quod actis y concilii generalis constat, in quo Theodulus, sive Diodorus diaconus et notarijis, non tantum Epístolas al.
p. 446 et 44/- t x x iv i i i , Lxxxix, x c , Theodora Tÿanensi scriptasfuisse, verùm etiam hanc de qud agitar, lx x v i i , ad eumdem Theodarum
scriptam, probante concilio, affirmavit, et Euphrantas Ecclesioe Tyanensis diaconus confirmavit. Theodorus Aritmzi
natus et giugulari cum Gregorio amicitid junctus fuisse videtur; quem Constantinopolim runtem secuta*, contumeliarum
et persecutionum, quas Gregorius perpessus est, socius fuit. Quod cùm molesté ferret et ulcisci vellet Theodorus, èiun
ad patientiam kdc Epistold Theologus hortatur, proposilis plurìbuspatientice exemplis, gravibiisque rationum momentis,
quitus eum à proposito detenere conatur. Monet etiam cavendum n e, si poenas à contumeliosis reposcat, ficulnca, quoe
fructum fe n e potest, arescat, atque opus insigne deleatur ; id est, ne fides catholica, quam pene extinctam in urbe
Constantinopolitand suscitare aggrcssus fie ra t, penitùs subverteretur. Tenero namque operi et v ix inccepto, ultio intempestiva
nocuisset, gravantìbus et latè dominantibus adhùc in urbe heereticis. Non dubium est quin de rebus Constantino-
poligestir anno 379 aprilis a i , qud die Pascha festum celebrabatur, hic agatur; adeóque mirum existimdsse Baro-
nium hæc contigisse, cùm relictd Constantinopoli solus Arianzi degeret Theologus. Quodsanè répugnât, ¡psique Baronia
Bar. ad an. 38o. adversatur. Fatetur namque, ut observât doctissimus Tillemontius, Annali um parens Constantinopoli gestá', caque "anno
ferè 38o , quee de ìis Gregorius Orai, x lv ii i, Epistola; - lx x v ii, alias lx x x i, nonSolùm consona, sed etiam eadern ac
ipsissima commemorai. Prcetereà Monachi Nazianzeni Gregorio fuére semper cari ét quàm maxime addicti, nedum
molesti et contumeliosi.
g Ux)vBávo¡j.cá ae ßapzag tyziv itp'oç tocç yeyevp-
fxèvaç pp.ïv 7tàpà xdv fxovaç-dv xat tw v Ttxfùfàv
v&petç. K a i SavfJ.aç-'ov oùdèv, àitXpya txi az
xvyfàvovxa, xai xdv pfj.exépa>v c xaxôv anzi- c
paxov., 7Tp'oç xà xoiaûxa doafopag I/Etv. H|i.etç
de, àç xat xaxâv nXztoveov neiteipctpJvoi., xat
xpg vßpzug yoivuvpaavxzç, (1 EtxÔTwç âv à%iÓ7tt<?oi d
vofLiadeipfxev napaivovvxzç xÿ aÿ eùXaGzia ânzp
il t e TroXtà didâaxzi, xat b Xbyoç vnoâsiwuai.
e Aztvà uLÈv xà yeyevpfXéva, xai itépa dzivdv, '•
^T tç àvxzpzt ; ùëpiadvjvoa %aiaç-qpict, avyyv-
ôÿvctt p.vç~àpict, [xéaovç Vfiàç içàvcti f t<wv I
xelou¡xév.av xat toov Xtôa^ovTcov, xat ,<pap-
U.OXOV 7totEt<70at xaTà xâv Xt0a<rp.wv xàç
ÈVTEü^Etç, aidä .napdzvay ìnìktiaQiivai, p.o-
vaç-c5v zv’noap.iav, nxayâtv avp.<popàv, ^vj/xtw-
Ôévxatv fèx xÿç xpayùxrixoç, xat t ô v IXeov.
ÀXX’ tawç paxpoôujXEtv a/xsivov, xat ttoXXoî;
èS, a v T tâ a fp p& v d id ó v a i [xa7tpodv[j.iaç v n ô -
â z iy [ ia . O ù y à p g o v x à ç b "koyoç iteiOzi xp ù ç g
D îioXXoùç , à ç y T tp a fy ç , vj a ia n à a a liu p a i-
vea tç . 1
Non perindè
oratio plerosque
raovet , atque
actio, quæ taciti
cujusdam monitoria
instar est.
A u d i o te contumelias eas, quas Monachi
ac pauperes nobis intulerunt, graviter
molesteque ferre. Nec vero mirum est te,
qui nullum adhuc vulnus accepisti, nec
calamitatum nostrarum periculum feoisti,
ad hujusmodi res animo discruciari. Nos
autem, ut qui et plura mala persenseri-
mus, et contumeliis impetiti simus, fidem
atque autoritatem meritò nancisci quea-
mus, ea pietati tuæ præcipientes, quæ tùm
canities docet, tùm ratio ipsa suggerii.
Gravia quidem, atque adeo gravissima
esse ea, quæ contigerunt, quis inficias ire
queat? Nimirùm contumeliam altaribus
illatam esse, conturbata mysteria, nos in-
ter sacra, quibus opera dabatur, et eos
qui saxis nos appetebant, interjeçtos, ad-
versùs lapidum jactus medicinam à pre-
cibus petiisse, virginûmque pudorem in
oblivio.nem venisse, Monachorum modes-
tiam, pauperum calamitatem, quos ani-
morum austeritas misericordiâ quoque
privaverat. Nihilominùs tamen lenitate atque
clementiâ uti fortassè satius est, mul-
tisque per ea quæ perpetimur, lenitatis
ac patientiæ documentum præbere. Non
enim perindè oratio plerosque movet, atque
actio, quæ taciti cujusdam monitoris
instar est.
Magnum essecensemus, de iis à quibus
læsi sumus, poenas sumpsisse : magnum,
M É 7 a vo[xiÇo[j,ev e ïv ai x b d t x a ç n a p à x â v ÿdt-
x v jx o tw v Xaës"tv ‘ [xéya cpï]jj.i, ' h' ( x a t ' y a p ' x a i h
( a ) Ka8op5vrt;. Cod. 3 etopouvTt{, contemplantes.
L X X V n . ( b ) Ocs&opu. Ita Cod. Reg. Tillemont. et
Combef. In Edit. Avuvupu.
( c ‘) Kaxcov a-KtisuTw. Ita Cod. Reg. et Coiubef. In
Edit, onrtipaorov.
( d j Etxoruf w . Ita Cod. Montac. Morel. ac Combef. In
Edit, ocv deest. Mox, Bill. ir«pa«voovrt; redditpreecipientcs.
( e ) Artva plv ra. Ita Cod. Reg. Montac. et Combef.;
sicque legit Bill. In Edit. St tva pfa ouv ra.
(’/ ) Meoooj.... t 5v «AoopeWv. Per base v e rb a , qua;
reddit Bill, inter sacra quibus opera dabatur, putat T illemont.
intelligendos esse qui initiabantur baptismo,
ac proindfe in nocte Paschac, quae refert Gregorius, con-
tigisse.
(g ) 06 yap ovrwj. ItA Cod. Reg. ac Combef. In Edit.
h ) Kai yàp y.t
In Edit, xat yàp
ro. Ita Cod. Reg. Montac. et Morel.
E P I S T O L A L X X V I I .
■ xovxo xpvj<7tp.0V eiq xiiy xav aKkav dtopQaatv,)
a aXXa 0 ttoXXw ToyToy [xei&y xal Seixaxepov, to
b b xapTepstv - nda/^ovxag. Exzivo ¡xkv yap xi}V
H Mxiav enig'op.i^ei, xovxo de xpygovg elvai nei-
K . 0 -toy [J.yj xaxovg eivai, noXv , xpeixxbv j zg-i
c c xat teXecotspov. MteyaXnjv njfj.iv vofitaafiev npo-
■ xEta#at itpayfmxziav (ptXavdpamag, xat avyya-
■ piaafxev xa.ziq yfjjeq, tva xat.ayroe xv%a[xzv
d xr,g avyxapiiazaq - x at ’npoeiaeviyxafiev d'Xpv}-
I g-OXYjXa tvj xptjigoxxixt.
i ZvjXorois ijxovas; $ivees, oti xyjv Madiavixiv
B xa Ttopva avvz^zxivxYiaz, xat e^eiXev ovzidog
B viav IapavjX • aXX’, im^viOti 1tXeou, oti Toy
B e Xaoy e 7tpoarjv%axo itxaiaavxog. Sxafizv ovv xat
B ijfxeig , ■ xat eigi'Xaadfj.eOa, xat xonaaaxa >7
B Spavoig, xaxd to. yeypafifizvov •. xat loyiadpxa
I xovxo PfJ.lv eig dtxatoavvpv. , EnpyiQp xat
B f M«ot75 , oti ^ -xov. Aiyvnxiov dvztkz, xa iapap-
B Xctvj mpiaXypaaq • aXX’ zQavfXaaQp 7tXeov ,
B oti Map tap. xpv adeXfpv. dta xo ■ yoyyvaat
g XznpaOiiaav , 6. dia xpg zvyfig ¿Ozpanzvaz.
B Ixonet xat Ta z\pg.. ATtziXovvxai NtvsytTai
B h xaxagpoypv, aXXa daxpvatv . ztqavovvxui h njv
B afhapxiav. Mavaaapg. zv fiaatlzvai . itapavo-
B fidxaxog, aXX* ev x.oig aaOzioi . dta Sppvov
B Ttzptyavigaxoq.
■ Tt az diadd, Eqpaifj.,; .napa xov 0 eoO Xiyz-
B Tac 6 °(7V,.5 opypg . 0 . Xdyog! i Xat . imzpaamafj.bg
B 'ina*jzx<H. Ti -TV75 fiXavQpamag - xa/vxepov; .nOp
i lodofj.ixiy.'ov aixoyatv oi ^fjMdpxai 1 xaxa xdv
I ayovxay^ xov Iyjaovv ■, , 0 ds- ■: anajgiol xpv ¿xdtxvj-
B aiv. Te/xvei, MaXj(oy t o dxiov Hexpog, zv'og xdv
B Ipeoyg, de anQxaOiq-pai. Tt dk 0 kpa- B T v ja a g , et znxdxig xd adzXtpd avyyappxzov nxai-
B davTt; oy fivxpoXoyiav xaxaytvdaxzxai; xd yap
B fiitvaxts,. <ca s§dofip}tavxaxtg\ kttxa npog-iQzxat.
B Tt de o xpeofeiXzxpg ev xolg.EvayyeXioig, o fi-p
B <7U7X&)i)VJ°’a? o^xE^GopYjTat; ov niy.poxepov
B o t a toO to eianpaxxexai; ’
j Ti dk >j i xvnaatg xpg zvxpg; oyx
B Kfsazi fiovXzxai xpv aateatv npayfiaxeveadat;
5 .no^w Touroyr Unus Cod. Montac. . et Morel. woAB
i I t A .ires Cpdd. Reg. Montac,
B . Morel, ac Combef, In -Edit, ^¿ayoixa.
I > V:C.) ,Ka‘ TtXtuvepn.; Cod. Reg. et Combef. xab reActo-
B Ttpoy. ■
I . ^el\ Ita Cod. e t Combef.
■ n Edit. jywjffrotTjTa xpoot6ti>t.qs , quod B ill, vertil :
B (lnt^fjenignitqtcm, benignitatem conferamus.
■ p * :6 ) npoaiju^aro. ItA duo Codd. Reg. et Combef. In
B Edit.7rporju$aro.
B o j Tbv Atyuimov aveTAe. Bill. Mgyptium obtnmcavit. B _ ed_und6 hoc illi caedis genus? Deindfe, Sia to yoyyvaat- B s- c t tres Reg- In Edit, desunt Sta t o .
Acceptam injuriant
tolerare,
divinius est, et
ad probitatem
addueit.
A inquam , .( nam et hoc ad alioruni vitia
corrigenda utile est : ) at multo hoc majus
ac divinius est ^acceptam injuriam tole-
rare. Illud enim improbitatem coërcet :
hoc.autem ad probitatem adducit; quod
quidem longe præstantius et perfectius
est, quàm à vitio abstinere. Ingentem nobis
humanitatis quæstum propositum esse
existimemus, et ea, quæ in, nos admissa
sunt, cohdonemus, ut ipsi quoque veniam
consequamur, et benignitatem benignitati
adhibeamus.
B Zelatoris cognomentum hinc obtinuit Num.xw.7,et
Phinees, quod Madianitidem unà cum eo,
qui stuprum ipsi inferebat,pugione trans-
nxit, atque ex Israëliticâ natione probrum
exemit; at majorem hoc nomine laudem
tulit, quod pro populo in scelus collapso
preces fudit. S tem u s^igitur nos qnoque, Psat. c t.ôo.ô
ut Scripturæ verbis utar, a c placemus, et
cesset quassatio; nobisque istud a d ju s -
titiam reputetur. Lauaibus item affectus £.->w. h, ,i.
est Moses, quod ex illatâ Israëlitæ injuriâ
dolore commotus, Ægyptium occiderit :
verùm majorem hinc suî admirationem Num. tu. 10.
G concitavit, quod Mariam sororem leprâ,
proptereà quod: murmuraverat, laboran-
tem, precibus suis in sanilatem vindica-
vit.Quin ea etiam quæ sequuntur animad-
verte. Ninivitis excidium denunciàtur ; jon.
sed peccatum lacrymis rêdemerunt. Ma-
nasseS inter Reges sceleratissimus r at in- » Parai, xxx,
ter eos, qui salutem consecuti sunt, ob
luctum clarissimus.
Q u id tïbi f a c ia m , È phrdim , inquit Osm. tiA.
Deus ? Quantam iracundiam præ se- îèrt
hic sermo! et tamen confestim propugna-
D t io subjungitur. Quid benignitate cele- Nü.iibmigr
rius? Sodomiticum ignem adversùs eos, la,e celerlus-
qui Jesum abigunt, aiscipuîi postulant; Luc. 54.
at iile ultioném récusât. Maichi, uniusex id. xx», 5o.
petulantibus illis et contumeliosis, aurem
Petrus amputat, Jésus , autem restituit.
Quid autem ille, qui, septiésne fratri lapso afa«/..xvn 1,3
ignosceret, percunctatus fuerat? annon elCl
ut præparqus ac nimis restrictus notaturP
septenario enim septuagies septies adjici-
tur. Quid debitor ille, de quo in Evange- itid. as.etc.
liis mentio fit, qui eadem, quæ. sibi re-
missa fuerant, minime remisit'? annon eo
^ npmine acerbius ab eo debitum repetitur?
Deriique annon ilia precationis forma
hùc spectat, ut veniam nobis veniâ com- Veniam ven
. (^X.Àçà^T^ç iv^ î^ Ità Çod. Re g.. et Combef. .Alter
Cod. Stct tûv tvytüv. In Edit. toeTç tvycîtç.
( h ) Tr/v àftopriav. Ità très Codd. Reg. et.Coinbef. In
Edit. ,tj)v otoropioN , quod Bill, vertit.: Vcrùm, salutem
lacrymis redemerunt.
• ( i ) Karà tîôv àyévrwv. Adversùs eos qui à se propel-
lebant Jesum, qui ei negabant hospitium et refeçtionein,
ut legitur iu Evangelio. Combef. xarà t«5v àjrayôvreov.
Nec enim, in qu it, simplex àyóvrtov b ic congruit, aut
quod reddit Bill, qui Jesum adducimi. Ubi enim sic
ignem imprecati fuissent Discipuli Jesum adducen-
tibus’P ■
( y ) Tvirtvotç r-flî tvfnt;. Orationis régula, nempè Do-
minicæ.