3 6 S . G R E G O R I I T H E O L O G I
nò vel pericoli vel salutis participes A . mina; A. <nvSixMvìm.aiaV, i m yiwo r
nAnoeeA p«t Porrò omni Ecolesiae.
QecQoti. nàcnjg pev Oliv ExxXrjaiag ypovxtç'éov, àç
Xpi<roù àôpaxoç, p a kiça à'e Tijg ùpeXépagi,y. ■/}
{lYjXŸip (T^tàbv ècmxvxm xâv èxxXvjaiàV iv te
àitf. àp/ÿg, x a l v ù v è ç u ,. ' xal.-~ v e g e t a t i
8 npbç iiv .xb: xoivòy ^Xôrtt, àg xèvT££. xùxXog a
nepiypatpôpevoçi où pôvov àià xÿjv ¿pß.oäo^iav
avadey :it«« xewipvypevriv, -àXXà-.xai. fcc
0eqù àeàopévï]V - aÙTvj npôàrfknq y^âpiv. xÿq
¿povoiag, . &. Èioee&6 'totvuv xexXiixate pkv xai b
■qpâq eig txjv nepi xqùxov dtaax£i|«v, iroioùvTEg
omnino J
esse necesse est. Eeclesise,tanquàm Christi corpori, stimma qura fet
sollicitudine prospiciendum est, tìnn
maxime vestrae, quae omnium ferè eccle-
siarum mater et antiquitùs fu it, et nunc
est, atque censetur, et ad quam tota res-
publica christiana oculos conjicit, haud
secùs ac circulus centro circumscriptus,
non modo propter fidei integritatem jam
olim omnibus praedicatam, sed etiam ob
concordiae gratiam, divino haud dubiè beneficio
ipsi concessam. Quoniam igitur ad
deliberationem, qiiam de hàc re habetis, , . -,
nos quoque, ut par erat, atque ecelesias- B .**> » * « » ! ’ y p o i^ S c c , > W<F
tica regula postulabat, accivistis, senec- xai àppvq-ia, et . ftèv ; xai a ù xo l napei-tìpev,
tute autem et morbo detinemur, siquideni
ipsi quoque, Spiritu sancto vires nostras
obfirmante, adesse queamus, (neque
enim quicquam fide praeditis incredibile
est;) hoc sanè, et publicae utilitati melius,
et nobis jucundius fu e rit, ut et vobis
aliquid conferamus, et ipsi benedictionis
participes efficiamur. Si autem per corporis
infìrmitatem adesse non licuerit, id
certè,quodabsentes possunt,cohferimùs.
Et quidem àliós quoque apud vos prin
xat avxoi
xov Tivvòpaxoq
èmppcûffuvxoç , ( oùfikv
ahiq'ov xotq 7îtç-otg, )
nayxi (
^éXtwv, xat vjjxtv .vjdtov, iva xat vp.lv ¿xi
aWEto’EVéyxMfJt.EV, xai aÙTOt Tijg evkoyiag d pe- d
xèayppev \j ei âè -njg «aÔEvaag vtxàavjg àrco-
X£t©0£t»]v, oca ye ànovcri àvvaxbv, avveiatpé-
popev,
e Il£t6ofi.àt pèv x a i aXXoug Etvai Tijg npbàxaaiag e
cipatudignos esse confido, utpotè iti urbe C à£iovg ncxp’ vptv, xai àg èx nóleag xoaavv^
amplissimi, atque ità præelarè, et ab hu- - . . . .
jusmodi præsülibus òlim gubernatâ : cæ-
terùm ex òmnibus qui apud vòs in honore
sunt, nçminem Deo dilectissimo filio
nostro Basilio presbytero anteferre possum,
( haec autem qiiasi Deo teste dico^ )
viro, et vita, et sermone purgato, quique
vel omnium solus, ve! certè quàm maxi-
mè, utraque re adversùs hujusce tempo-
ris turbinem ac vigentem haereticòrum
linguae pruritum, velut in procinctd stare
possit. Hæc et iis scribo, qui sacerdotii
munere funguntur,' et monachis, et iis
qui digititates gerunt, et senatorii ordinis ] ) Xeutixov xaypaxog
sunt, ac denique plebi universae. Si igitur gt psy ovv xovxo avvdóìgeis
huic sèntentiæ assensum fuerit, suffra-
giumque nostrum adeò sanum et- integrum,
unâque cum Deo latum, vicerit;
et spiritaliter adsum et adero, imo et jam
manum injeci, Spiritûsque fiducia nitor.
Sin autem aliud quidpiam potiùs quàm
hoc placéat, et per sodalitia et cognatio-
nes hujusmodi res expendantur, ac promiscua
turba judicii sinceritatem rursùm
convulserit, et distraxerit, seorsùm sanè
id , quod placet, facite, nos autem intra
nosmetipsos ‘cólligemus.
xa^, ovxco , x a t vnb . xoiovxov ÿypéwiç àya-
Qtv ’ èvbg ài oùàéva àvvapat npoxipÿuui xäv
nap’ vptv rxtpapévav xov Szcytkzg-àxov viqv ypàv f
BaatXeiou npeaSvxépov,, Ckéyo> oè .àg ùitò Qeù
ptxpx vpi,) ^àvàpògx-xat pio) x a i Xo*y» xex a à ap -
[iévov , x a i pàvóv .xàv navxav, y óxi p a l i l a ,
xa-r’ àpfóxepa àvvapévov g-ijvai s npbç xov vvv g
x a tp'ov, x a i xÿv naxèyovcrav xòsv aipexrxàv ykao-
ooù.yiav. Tavxa x a t hpaxvxocg y paya, x a t povaa-
xMotg, x a i Tot g èx x ov. tä,iapaxw.ov x a i ßov-
x a r Tov àrjpov navxòg. h
x a i vj ijiijçog vjjxóv
v.paxoiri, oùxcog vyiàg xe x a t òpQàg l•fovea, àg
pexà Qeov ' <pY]<piÇo[xévvj , x a t napeipi nvev[xa- i
Ttxàg x a i napéaopai, pâXXov âè x a t ÈTrtêèêXïjy.a
xYjv yßpa rjây, x a i dappòi tw IIvEUfiatt. Et de
ceXXo x i , x a i pÿ} xovxo.. ovvàóìgete, x a i /xaTà
tppaxpiag x a i avyyeveiag xà xoiavxa xpivoixo,
ì x a i vj ò^Xàdvjg yeip naXiv napaavpoi x'o àxptèèg, j
npàxxoixe xaò’ vpäg aùxovg xb àpécrxov, tfpàg
ài avg'aXvjo’ófXEÒa.
( a ) Kpfcç m to xoivòv ßXtmi. Hæc non detotâ republicâ
cliristianà sunt intelligenda, seu de universà, quàm late
patet, Ecclesia, sed de Cæsariensi, quæ omnium ferè
mater erat Cappadociæ ecclesiarum, quai-um profectò
plurimùm intererat, ut in sede Cæsariensi exiinius
pastor constitueretur.
( b ) ÈiwtSì). Ità Cod. Reg. In Ed. imi. (c) Tovro TW irovrl ßtXrcov- Combef. tw wxvtì virn adverbii tribuit vertitque ; id omninò melius.
( d ) Mnlayafm - ti Si t fiç. Ità Cod. Reg. et Combef.
In Ed. fitTtyfOfit* * eì 3i rà tü'ç.
( e ) ntiOofM» [tcv. Ità Reg. Herv. In Edit, -irtidopcy.
Paulò infrà, xat w j tx iróXtw;. Ità Cod. Deest in EcR xai-
( f ) Tipwptywv. Cod. rifuoni. P au lòp o s t, idem Coil-
et Combef. Baffilcion toù -rrptcSurtpou.
( g -) IIpò; tòv vùv xa:pov. B ill., adversùs tempori* turbinem,
quod non reddit tòv vùv , ncc prsesentem satis in-
dicat persecutionem ; tunc enim Valens Arianonun
favore adversùs Catholicos debaccbabatùr.
(A ) K « t t«3 inpiou iravTÓi.Rectiùs forte legendumx«<
t5 Sr/fuo ira»«.
( / ) Yrì'ptZofxivri. Ità legendum videtur. Ed. ipvfi&nt'-
( j ) K« nj òx’Awftj;. Ità Cod. Reg. et Combef. n ‘leesl
in Edit. Mox x«0’ vpwk. Sic id. Cod- In Ed. xa0’ r'fia;.
E P I S T O L A X L - I I . 3 7
a ,MB’ . • ETXEBli? ÈIII2 lÓ n i? SAMOSATÉQN.
H (-. jg i i mm Eusebio Samosatensi, nominepatris,
t ad consultationem.de Episcopi creatione, Coesaream se conferai.
, , • . ' . / A
■ Ttg ààaei poi nxepvyaq w<7£i nepiaxepaq', q 1*-
ità- àvaxaivioQri pov xb yripaq, óxrxe pe àvvrj-
^p^vat dtaSqvat npbg xyv v p é te p w ^ à n n y j
Mxóv xenòQov , óv I/o) ètf vptv, àvanaùoai, xai va'
WLvTvnpà T^g tyvyrig dtvjyvjaacrSat, xai di’ vpàv
^mvpéaQai xiva napàpvOÌav xav 0XtiJ»£»v ; È7ri yàp
■,xr> Y.oiptj<xei xtiv panapiov ILvae&iov . xov • èm-
Rqxóitoy tpóSog v?p.àg xateXa^EV ov ptxpòg, pqnqxe ot
i l noxe b èfeàpevovxeg xy èxxXvjata Tijg prtxponokeag
y p à v , xai SouXófXEVot aÙTvjv aipextnàv'^aviav
V.| -jiXvipaaat, xaipov vvv •XaSdfi.svot, xrjv iroXXà xapàx'ji
xataanapéiaay èv xatg fyvy.aìq xàv àvOpanw
WkevcéSetav xaig nap’ éotvxàv novtipàìgì dfdaciXaXtatg,.
xai, TaÓTvig' xyv. ÉvÓTvjTa-' naxaxépó»-
M ffiv , onèp nal ini TroXXàv^xxXvjatàv^irETfdtijxao'tv.
©•¿ÈTreid^ ài xai ypdppaxa « np'bg nftàè àyixexo
f; xov txXvjpov, napanaXovvxa pYi napoipàvjvat tv
TotoÙT«i),:,jr£|iiéXeijiàfi£Vog:-.-.èv-' .xóxX» èpv/j-
W advjv Tijg vpsxépàg àyarnìgi ìtai xvjg i&pQvjg nicxeagy
l lx a i toù, Znkov ióv -fyjexe.yfà-iviàpzxàw^ùwat&v
¡3|toù .0eoù • xai xovxov ivenev. ’StniaxevKa 'tòv àyà-
!®7tv3TÒv >.Eù<7Tà.0iov • .tòv ; ffUvdtaxovóv' TrapaxaXècrai
-ràv crepyonpéneiócv ; xai àvaajrìjirai, ■ notai
Mvxoiq vnèp xày. èmthjaiàv xapaxotg xat xbv'nap?
» ó v r a èni&eivai', xàpov xe xb ..yijpaqxri crvvxv^ia
d àvanaveai, 4. xai • tv?.; óp$% èxxXvjaia tvjv nepi-
B éóvjtov eùaé^eiav .àiopOàaaadai, àóyxa dvxrj.^pe.d’
R i j f t à v (et ap a ; xata^twdeivjftsvx é’uvavTtXaSéo'dat
Rvp.BÀ'Toù; àyadpv. Ipyov, ) > noipéva : x«Tà tò Soù*1
^pXvjpta :Tov Kvpiov, ,àvvapévov. vievOvvai tòv Xaòv
g aùtoù. .e É%opev yàp' np'o à<pOa\pàv'.avàpa, òv
E . XLII. ( à ) Olim inscripta erat hsec Epistola BàviXeio; . Tpyjyopcw; verùm hanc Basilio abjudicant., suóque resti-
.{ tuunt auctori recentiores operimi S. Basilii editóres.
^KlnCodd., -inquiunt,'Vat. Mcd. et'Coisl.: primo, titulus liic babetur : Tpnyópita cTaipw -irtpi ta ; xoipnattoi EvstSiou
ÌwM .tou t-moxóirou, xaì oti lyti irpb ò^OaXfiwv tÒv-tìj t»)V £7rioxoiri)v
M®%frriiiiov : Gregorio sodali de obitù Eusebii epìscopi; et
gjjgl quod habetprce oculis virum ad episcopale munus idoneum.
Plures decepit .titulus ; at legi non potest atteiitiùs bajc
nE E pistola, quin earn non à Basilio, sed potiùs de Basilio
^Bscriptam esse pateat : imò hodiè inter eruditos ferè
con venit earn à Gregorio patre, filii manu, ad Eusebium
Samosatensem fuisse scriptam. Nam senem se esse de-
^Hclarat auctor Epistola: et in Cappadocià episcopum , ut
H B q u i litteris cleri ad eleCtionem episcopi, et Ecclesiee Cae-
sariensis defensionem invitatus fuerit. Is autem, ad
quem scribit, et eàdém dignitate praeditus erat , et la-
H boribus prò Ecclesia suseejitis clarus, et amicus Basilio,
flK n e c non Gappadociae vicinus. Omnia, in Eusebium Sa -
- ìnosatensem miriiìcè conveniunt, quem Basilii ordina-
tioniscimusinterfuis.se.
(b) Eiptipcuovrc; rn ÈxxXyjuia. Indicat Gregorius struc-
h B tas ab Arianis insidias eeclesise Caesariensi anno 365 ^
cimi Valens in hanc urbem venit suo Arianorura epis-
Tom. IL
Asllitàidt nianst erre cBcan-- sita XLV11.
Scripta eodem
. tempore. Q uis m ih i dabit perinas sicut coìunv- Piai..u»,6.
XLII. EUSEBIO SAMOSATENSI EPISCOPO.
b(è? Vel quomodò renovabitur senectus
mea, ut ad caritatem vestram transire,
desideriumque vestrì, quo teneor , lenire,
animique molestias exponere, ac
vestrà opera quoddam affectionum sola-
tium reperire queam? A morte enim
beati Episcopi Eusebii. metus non par-
vus nos invasit, né fòrtè i i , qui metropolitana:
eeclesise nòstrae quondam insidias
struebant,eàmque hàereticis^izaniis.
implere cupiebant, occasionem nunc
B nateti , pietàtem in, hominum animis
multo labore cpnsitam perniciosis suis
doctrinis , radicitù's evellant, ipsiusr
que unitatem scindant, quemadmodùm
in multisj pcclesiis fecerunt. Quoniam
autem litterae quoque cipri ad nos al-
latae. su n t, quibus rogamur,, ne, tali
tempore eos negligamuS; undiquè cons-
pipiens , caritatis vestrae. recordatus
sum, rectaeque fidei ac zeli quo prò
Eiei ecclesiis perpetuò, flagratis. Eàque
de,;icausà dilectum condiaconum Eus-
C tathium misi , ut veneratio yestra, il-
lius hortatu, precibusque permpta,
omnibus laboribus et aerumnis Eccle-
§jarupi causa, susceptis, hunc .quoque
adjungat, ac senectutem' meam per
cpngressum. reficiat et , recreet,, rectaeque
Ecclesiae , celebrem t illam pietà-,
tem diriga t, nobiscum , scilicet,,,..( si
inodò digni habiti fiierimus qui vps
in bono hoc opere juvemus. ). paS-
torem illi juxta Domini voluntatem
praeficientes, qui plebem ipsius guber-
D nare ac moderari queat. Est quidem
nobis . .prae oculis v i r , qpeni. nec,,, ipsi
ignoratis ; quo , si per divinam gratiam
coporum stipatus comìtatu. Tun c Basilius, qui se in
solitiidinem pacis tuendæ causâ receperat, ad succur-
rendum episcopo suo adyolavit, omnibus rebus' Ecçle-
siæ utilitati posthabitis, ac prædarum ilium triumphum
reporta vit, de quo Gregoriüs, Orat. x u u , noyæ editio-
nis pag. 795, n, xxxn.
(. c ) IIpôç ÿ/pfiç àiplxm-. Sic Edit. S. Basilii, et sic legit
B ill., petitqûe series, .a it/Combef* At certè id non
dixerit Basilius, qui cùm esset presbyter Cæsareæ, (e t
in ipsius etiam sinu Eusebius animain efflaverat,) ac in
clero ejus urbis præniteret, litteras potiùs invitantes ad
futuri episcopi electiònem cum clero dederat, quàm
acceperat à clero. Sitergò.haec Epistola episcopi com-
provincialis qui alterius episcopi adv,entum sollicitet ac
urgeat, Gregorii for tè patris T lieo log ifau t ejus nomine.
In Edit., -npoç vpa; àflxcro-
(¿d) Kaì TÌ,òp0iÉx*W<x, etc. Edit; S. Basilii, acperce- *
lebrem sance Ecclesioe pietatem instauretis. Juxta Combef.
iiop0w<TaG0ai idem significai ac ßpa6ww0<xi; vertit autem :
aç orthodoxoe Ecclesioe orbi pervulgatam pietatem. fiden-
ter astruat, et quasi erigat propè collabentem episcopi
catholici excessu , nisi alius catholicus ei succédât.
( e ) Éxopxv yap. Sic quatuor antiqui Codd. In E d .
fy-opcv piv.
J