vj P R JE F A T I O .
tieni, tit, ciun de historiéis agitur, ordo chronologicus iterimi, quantum
in his fieri potest, fideliter asservetur, iis omnibus, quorum tempus dubium
permanet, ad .caicem ablegatis. .
V. Hic subjungimus duas maximi momenti Aunotationes, quas ex
chartis Benedictinorum manuscripts extraximus. Prior ita se habet : « Ad
» caicem operum S. Gregorii, tomo secundo utriusque editionis gr*co-la-
» tinse Parisiis date annis 1609 01 i6Jo-, editi sunt, latine tantum, varn
»in nraefata opera Commentarii, è Graeco sermone m Latinum conversi,
» scilicet Elise Cretensis, Nicete et Pselli, additis quibusdam J. B1U11 bcho-
» bis. Cùm autem ad scribendas annotationes, quibus abundat nova haic
» editto, ea Commentariorum ac Scholiorum ubertas passim adhibita sit,
» cùmque ex iis ; id omne fuerit èxcerptum, quod ad S. Doctons operum
» intelhgentiam conducere poterat, ab ipsismet Gommentarns et belio lus
»iterùm edendis abstìnendum esse duximus, lie actum agere videremur,
» atque etiam nimiis sumptibus emptores, et vano labore lectores gravare-
» mus. Panca tantùm hic dicemus de modo memoratis scnptoribus. Ebas,
1 Cretensis Metropolita, octavo saeculo scripsit Commentarmi» in Gregorn
»! Orationes novemdecim. Nicetas, cognomento Philosophus, primum Epis»
» copus Serronis, ac deindè Archiepiscopus Heraclesé, undécimo saieulo
» scripsit Commentariurn in Gregorii Orationes sexdecim, et brevem m
» qusedam eius Poémata Enarrationem. Psellus, et ipse cognomento Phi
» losopbus, undécimo etiam sseculo scripsit libellum de difficilium Gre-
* eorii locorum intefiectu. Quod attinet ad Basilium illum qui siepe in
» notis tomi primi eius editionis citatus est, is , Ècclesise Csesanensis antistes,
» decimo sseculo scripsit Scholia in Gregorii Orationes quadraginta duas;
»qua: quidem Scholia manuscripta exstant Parisiis, m Bibbotbeca
Posterior autem his verbis concipitur : « Foret hic locus exsequen di fac-
» tam in Prolegomenis tomi primi hujus editionis, pag. xvq, promissionem,
» et eas omnes diligentiùs fortiùsque répellendi criminationes, qui bus Greg
o r ia n a doctrina identidem fuit à variis scriptoribus impetita. Verum, re
» maturiùs considerata, supervacáneas ejusmodi concertationes a nobis esse
» fugiendas existimavimus ; quandoquidem Gregoriana!» doctrmam ita de-
» fendit constans Ecclesise Cathobcse approbatio, ut nulla ratione nobis de-
» fensoribus indiffeat.» .
Hìnc facilè intelligit Lector, praetermissam à doctis editoribus dissertationem,
à nobis minimè attingendam.
. A r t i c u l u s X V ,
De Tiostrìs in edendo hoc volumine curis.
Grande ad hoc opus cùm manus primùm admoveretur, quinqué et qui-
dem prsecipua nobis perficienda occurrère, nempe 1“ Omnes doctorum
Benedictinorum chartas juxtà methodum ab iis assignatam ritumque in
primo volumine admissum, ordinare; 1° Mendis typographical ddigentius
corrigendis sedulò invigilare; 3" Veteres poéticas versiones in multis a
priorum editorum incuria deformatas ad metri ratiomsque_ normam revocare,
aut saltern illorum indigitare defeetus; 4° Novam poeticam versio-
nem condere, qua Latinis Carminibus expnmerentur, Carmina a B1II10
et aliis non priùs edita, et à Tollio vel Muratorio in lucem emissa poste-
riùs; 5“ Indices adornare locupletissimos, juxtà perfectum primi vo umims
exemnlar. .
I. Omnes Benedictinorum Chart*, quse ab omnibus videri possunt
apud D. Parent-Desbarres, ad trià capita possunt revocan; quorum in
primo reperiuntur illae quae sequendas in editione regulas indicant, in
secundo autem vetus Billiana editio, cujus in margine plures signantur va-
riantes cum variis annotationibus lectiones : in tertio demum ipsa ene
P R M F A T I O .
dictinorum veisio Latina, cum notis exactissimis, in quibus inter alia re-
censentur omnia menda, quse in editis praecedentibus occurrunt, et simul
verba, quse, ex probatissimis codicibus extracta, in eorum locum intro-
ducenda videntur, ut purus emergat textus et integer, Solse epistolse in
uno codice Grsecum textum habent manu conscriptum; sed hic novus exsur-
rexit labor, cùm hoc exemplar manu minùs docta exara tum, multis circa
accentus mendis scaturiat. Hìnc Certa cum rectitudine, sed non sine accu-
ratà diligentia, data nobis facultas genuinum reprsesentare Gregorium.
Nobis enim, tùm veteres editiones cum recentioris annotationibus con-
ferre, tùm accentuum signa perficere, tùm Epistolas et Carmina ad novum
ordinem reducere, necessarium incubuit. Quamvis autem doctos editores
merita veneratione, ut decet, semper et ubiqué prosequamur, non potuimus
tarnen abstinere, quin errores quosdam in interpretando non satis animad-
versos \ vel annotare, vel etiam corrigere auderemus, ratum haben tes
futurum fuisse, ut illas ipsi emendationes admisissent, cùm diligentiorem
adhibuissent animum, In deligendo insuper variantes lectiones, non satis
attenderunt ad poèsis metrum, undè illua siepiùs laisum restituere necessarium
non immeritò visum est : quanquàm et in quibusdam aliquandò
nullam emendationem potuerimus adhibere, seu quia ipse poèta sibi
quamdam indulsit licentiam, seu quia manuscripti codices mendis deformati
nihil exhibent, quo mendum queat resarciri. Sileam adhibitas à nobis
curas, sivè ad eligendos, in quantùm»fieri potérat, pares veteribus caracteres,
sivè ad quserendam non inferiorem chartam, sivè demùm ad ser-
vandum antecessorum morem breves in margine sententias rescribendi,
quod hodiè non nisi difficillimè à typographis potest extorqueri.
II. Nec parvus, nec facilis labor eorum menda corrigere ; undè mirandum
nullàtenùs erit doctioribus, si nonnulla nostram etiam nunc vigilantiam
fefellerint, quae tarnen ad Caicem retractare conati sumus, utilitatem
quaerentes potiùs, quàm erroris pudorem reformidantes. Sed ut rariores
forent isti defeetus, non nostris solùm ex viribus praesumpsimus, doctos
autem advocavimus adjutores, inter quos justà cum laude referam nomina
D. Cirier, jàm anteà Regiae Stamperiae addicti, necnon et D. Doquin de
S. Preux, in bibliothecà Regià librorum custodis, et D. Valatours, in col-
legio Borbonico* notissimi professoris, qui sivè in toto opere, sivè in aliquà
ejus parte suas nobiscum curas communicaverunt.
III. Billii, Leuvenclàii, et Federici Morelli poéticas, aut potiùs métricas
versiones ad infimum paginarum marginem dimisimus, quorum primus
feliciter saepè, duo autem posteriores saepè infeliciùs admirandam Gregorii
poèsim in Latinam musam transtulère. Ita autem corrupta supersunt ista-
rum versionum exemplaria, ut saepè deficiat metrum, et nullus etiam
aliquandò sensus possit deprèbendi. Quoties deficiebat sensus, illum reparare
studuimus, non semper autem restaurare metrum, quoties deficere
videbatur; sed aliquandò defeetus signare, aliquandò corrigere operse pre-
tium duximus. Neutrum autem fecimus, nisi variato caractere, et muta-
tione in notis indicatà. Sunt etiam versus qui aut oblivione, aut typo-
graphorum incuria, apud Billium desiderabantur; illos supplere, carac-
teribus iterùm variatis, curavimus.
IV. Qilin ad quatuor millia et ampliùs adsurgit numerus versuum à
Billio veteribusque ineditorum, quos, in poetas subitáneos rerum necessitate
transmutati, decantare coacti fuimuS, quosque lectorum commen-
damus indulgenti# ; quanquàm in omnibus autoris cogitationibus adhce-
rentes, imo et verbis, poéticum tarnen aliquid in elocutione, justasque in
metro regulas servare tentaverimus.
Y . Supererai ingratus scribenti, sedgratus valdè legenti indicum labor,
qui quantùm cur#. temporisque absumat, nemo est sanè qui possit in du-
bium revocare. Fideles Benedictinorum nostrorum asseclae, Epistolarum,
si ve quoad ordinem novum, sivè quoad ordinem veterem, sivè quoad ordi