I l i
pietate superet, ac benedictionibus iis., A
quæ probis viris ex Deo debentur. Fidem
ijtaque nobis facite, vos vere et, sincere
Christianam fidem colere ac profiteri ;
quin potiùs à bono principio exorsi), tam-
que pio et justo, hinc in aliis quoque rebus
concordes estote : ut et vos ipsi mutuò,
et nos vobis oblectemur, cùm ób alia, v-
tùm quòd universæ Ecclesiæ probitatis in
hujusmodi rebus atque cariaoris exem-
plum fueritis.
LXII. AMPHILOCHIO. I
vixijoei xbv aXXov. eùXaèsia., xat. rociç, p<peiXo-
pévai? eùXoyiou? u èx 0 £oü tqîç eùyvoìpocrt. Ilei- a
aaxe.ovvwpà? óxi %ptçrtavi£exe yvrjoia).?, pàXkov
Se ànb y.al-îjç àp%àpevot àpyi)?, xai oittwç-eù-
oeëoûçxai dixaía?, ivxeùôev xai nep't râv àXXcov
¿povoriçro(xç • à ç «v ùpexç - « /;àXXwXo.eç, ¿ xai
>j¡ieï? ôpfë b ènevypottVQÎpeOa,. xá-xe aXXa : :xat l
defyoy c ùnodetypa yevopiyotç nácrq xft } ExxXvj- <
aia-, xÿç itepi xavxa eùyvapoffùwi?. j(
EB'. d ÀM$IAOXÎQ. B <
’ Jam ab anno 373 Eustathius Sebastensis bellum tiim aperte moverat, ut nulla petentepacis.spes affulgeret. P s f iit
tamen veterator ille, Basilii amicitid indignissimus, pacis sequestremAmphilochium, qui posteà Iconiensis episcopus
fu it; nondùm enim erat, ait lìllemontius. Amphilochius Theologdm datis dà!eurii litterìs adhìberc voluit. ■ Cui Gregorius
respondit Epistola lx u , id quod petebat, Christiaàum esse; verùm Armenium, quo .nomine appellai Eustathiùm spiane
indignum esse. Hinc ree tè conjicias ante scriptum efese Epistolam , quàm Eustathii jraudes et prava dogmatarMb omnibus
demùm agni ta infamem bonis omnibus effecissent.
N o n barbaricurf est inimitabilis‘fuæ B j ò trç i futfrov arn
probitatis edictum, sed Græcum, imo xakoxàyaQia? , àXX ÈXXvjvixòv, pafkov- <3è
Christian um. At Armenius de quo gloria- e xpig-iavvxóv. Ó dè Àppèvio?, s«p’ <u nàvv f <piXo- e f
ris barbarus plané est, ac longé à nostrâ g * £ l ¡ ¿ g ^ ^
laude et gloriatione remotus. ? , 1
• qpexépa? 6. (plAOXlpÌa?. fi
LXITI. AMPHILOCHIO. E T . AMOIAOXIÛ.
Amphilochius, ad quem scripta est hoec Epistola, non ille estf qui Ecclesiæ Iconiensis creatus fu it episcopus } sanctissi-
mus enim præsul nec uxoreni uhquèim duxit, nec filios habuit, quod Utrumque tribuunt hoe litteroe Amphilochio, ad
quem datoe sunt. Itaque conjicias rectissimè Theologum litteras ad cognominèm Iconiensis epìscopipatrcm'Amphilo-
chium scripsisse, ut eüm de assumpto ad Episcopatum filio m ces turn solare tur, quanquàm et ipse eodem.prorsùs tempore,
mortuo proprio parente, consolatiorie Gregorius indigéret. Litteras autem illas non tàm ad Amphilochii patris consola-
tionem, quàm ad sui ipsius defensionem scripsit Gregorius ; et jurgatrices potiùs quàm consólatoritevideri possint. Acri-
ter enim objurgat Gregorius Amphìlochium, qui filium suum proditum fuisse querebatur, patris querelas refellit et
iniquas fisse ostendit. De tempore quo scripta est hoec Epistola, nulla potest es s i difficultas, quandoquidem scripta est
(inno, quo Amphilochius Iconiensi Ecclesia: proefectus fuit, et quo Nazianzena Ecclesia pastore suo',' Gregorii Theologi
patre, defeda est : adeóque scriptam esse anno 3"]4 constat.
D o l e s ? Egp vero in deligiis sum om-
ninò. Lacrymas fiindis? Ego vero, ut cer-
nis, festum diem ago, ac rebus prsesenti-
bus glorior, méque effero. An te quidem
filius in meeròrem conjicit, quòd o d virtu-
tem arripiatur, et honore araciatur ; atque
in calamitatis loco ponis, nisi tibi prsestò
sit,tuàmquesenectutem curet, ac pro suo
more, ea quae muneri suo consentanea
sint, prcestet? Me autem non discruciat
pater, qui extremam à nobis peregrina-
tionem iniit, ex qua non jam ad nos re-
vertetur, nec a nobis conspicietur : non
te tamen accusamus, nec debitam con-
C ÀXysìq; èyà dè xpvyà dviXovóxt. Accxpvetç ;
propri® mau solationem eiilagitamus: quòd scilicet illud
malia aliems mum adjicìeanndi-i si. t nobi. s exp■l ora-tàu m, pr4o pri• a ma,l a mavn's
prabent.non alicnis animum adjiciendi spatium non
èyà dè, à.ç ôpâç, navtiyvpi^a, xai xotç 7tap-
ovGi xaXX«7îi^o/xat. H <rè [ùv vibq Xuiret
dC àptxÿv ào7ra£ôp.'svoç, xai xi[xà[xevoç, xai
dtivov "ii p.Ÿ] Ttapéçcti <roi xai h p jpoixopücm, i
xai x à eìxóra Sepamóaei xa-rà tô ovvyjÔsç;
1 è[xè dè oùx àveâ nctxijp xÿ v , i teXsutatav i
èxàïjfxtav à(p’ vjpKÜv èxdt][LY)(Ta.ç, è% yç ov-
X£Tt¡ itpoç ypâq àvaXui7s t ,u oùdè nap1 ÿjxâv
ôfôÿffsxcct. Eira p.èv, oùdèv èyxocXoùfxev,
oùdè x(]v ô<pèiXo/xsvvjv drnxixovjisv netpa-
„ ¡w diav, eidôxeç Sxt xà ïdioc x a xà xatpôv où
didaoi xoïç ôù^oxpioiç a^oXa^etv • oùdè yàp oùxa
M i Ex 6cou I ex Deo, Dei scilicet indulgentia ac libe-
ralitate, non a Deo quasi debitore.
( b ) EireutppatvotfitQa. God. Reg.- tnt'JtfpatvwjitQa.
( c ) Xitoot:y(ia ytve/xtwit. Cod. Reg- et Combef. uico-
Sttypa ycvifuvot-
LXII. ( d ) A[ufikoxiu- Montac. Morel, ac Combef.
Aiox/cT.
( e ) Xp«iTt«votov. God. Reg. et Combef. XpurrtocvSv-
( f ) $tXori/ii. Montac. Morel, ac Combef. ipikaTiiiuaQt.
( g ) iikorifttcti- Cod. Reg. tptXoaoytcti. Sic etiam Montac.
et Morel. Id. ‘Cod. a d d it : ¿to xai ¿5 ftiipoXoywj wxn
Yifiiv ta ypofjokiyawx nap vpuov * xoù t i yàp ctXX 1
yma. Atque id causie est cur nimiùm parcè nobis venerint
aurea olerà ex vobis, et quee alia quàm aurea olerà. Vide
suprà Epist. x x v i, aliàs xni.
(A) Tvìpw/.o[xr,ati. Ità Reg. duo. Edit, ynpoxofróeci.
LXIII. ( i ) Èpe Sé. Ità Codd. duo Reg. Par. B ill, ac
Combef. In E d i t deest St.
( y ) TtXturaiav ixSriptm. Ità iid. Codd. Montac. Morel.
ac Combef. Sicque legit Bill. In Edit, deest ìx-
Sn/xim.
I ri? èon ipiXtxôç xai (ptlòcrorpo?, àq-e ùnepóva
I T(¡5í>:! jrceôâv' ètvae, xai Wa^axaXèìv ’ aXXov, ccùxbq
I dsoftevog na.pot.xhqaeag.- 'Iù dè -xÿ nfojyÿ nXqyvv
I èmêàXXstç, ■ "■aklup.evpg « S ' nvvQavojiai,
i x«! vojxí&v àp.eheïadai\ x'ov a'oy vïov, tj/xétspov
I dè àdshfbv, 1 "h xai ' npôdèdôcQat' nap1 >jpÆv., ' b
■ ^apùxèppv\ ’. -,- jxi&à, . , p.i] Xÿq Çr)[xiaç a vj(i&q
K ¿Traïoù^veotfat , i¡v è2np.tnvxai b navre? p.èv
■ xai: ffiftot v xai ' 'B dvyyèveïq ■, • • èyà': dè naù-iav
b uâXXoW:, > ò ■ ràç ehnida? xÿç Zfiiÿç :c èv exstV&j
I àfiuevog xac : ¡J.ÓVOV- :jxèv êpeCfffxa M [xovov ■ dè
I aùu&aohav àyaQ'ov.,-- ¡lovov dè xoivavov eùae-
K îeia? ùnohafiBâv'av. Katrot xiâi xoùxo èixàÇet? ;
w et iùv.<'xoïç npaxotç) , d èvdvfiyôrjxi ôxt xai
I diéSviv pÀXJptÇ ùp.âv 'è^enitYideç, xÿ çpù/xvj'- tsTa-
I payfitvoç, :xai xotwavvjaai yváfxvi? \ùÿ.ïv ripó-
■ ôvfioç èyevófiyv; qvixa\-xaipoç r¡v Itc nepi
i rovrav :.\fiovkeve<?Qai • ' xai- nàvxa '■"p.akhov :yj
F e xavxyv ijp.ïv ê - exotvtovvjaate, • 7eïxèK "ùnb xri?
I aùrij? ànopia?,. etx’ oùx old’ ó xt povhtjdévxeç.
L Et dè roi? xekeuxáíot?, ¡xakiq-a: pèv oùx eia x b
I nà$o? nahiv ùfiiv èvxvyeïv, xai >7 t¿> noixpi
i %pE'jiç-pvp.évY] xip.ii xai ¿ata, q? oùdèv èdvvàp-nv
I noiYjGaodai npoxtpóxepov, xai xavxa ùnoyviou
f Toy nádop? ovroç, f¡víxa f oùx àasëèç ./xôvov,
(8 S àXV oùdè okù? -eùnpenè?; eèp'xoù xaipov <pt\o-
£ Grotpeïv, .xai ùnèp ixb àv$pàhivov • êneixa xai
npoxaxsthijipQat vnb xâv npaypÁxáv -évopicapev,
népaç dè ijdri •xm.xàx1 aùx'ov èyôvxtùv, onoïov
h h
h èdoxet x<p, àyovxi xà ijpéxepa. « Tayra pèv dii
• xoiavxa. Nùv d i xai xi]v Xyffiijv ave? qptv ]nav-
[ tww p ohaav akoyaxáxY¡v, à? èpaüxbv neiQa î
I xai à t í croi nhéov doxe'c, nàpàçvjcrov, Iva
¡; pd xai tipâ? èv xâ ’pépei xaï : aeoivxbv Ïvnÿç ,
xai npâypa naayri? cryódpa xi¡? erri? eùye-
veia? àva|tov, àvx1 aXXwv ypà? aixiápevo? ,
^°d? : pùdèv àdixovvxa? , àXX’ et dei t ’àXy)-
ì 6è? eìneiv,. xà loa xvpuvvYidévxa? ùno x&v
xotvâv çtXwv , xai oh? póvov? eùepyéxa?
\ èvôpiÇeç. /
A praebere : neque enim ullus est adeò ami-
citiae studiosus, et philoSophus, ùt supra
apimi perturbationes positus sit, aliumque
consolari tentet, cùm ipse, consolatione
indigeat. Tu contrà plagam piagge injicis,
dùm nos accusas, ut audio, atque filium
tuum, fratrem vero nostrum, à nobis ne-
glectum, alit etiam, quod longè gravi US
est, proditum fuisse existiinas; nósqùe
detrimentum minimè agnoscere, quod
omnes quidem et amici et cognati accepe-
rurit, atque ego _ prie coeteris, qui etiam
B vitée spes in eo; defixeram, eumque solum
subsidium, solum consiliarium probum,
solum pietatis socium mihi esse ducebam.
A t vero, quibusnam rebus in hanc con-
jecturam adduceris? Si primis, in mentem
tibi veniat, me, hoc rumore perturbatum,
dedita opera ad vos lisquè perrexisse,
atque ut in consilii sententiseque societa-
tem vobiscum venirem prompto et parato
animo fecisse, cùm ,de his rebus deliberandi
tempus adhùc erat> : vósque de ofh-
nibus potiùs aliis rebus, quàm de hàc, ad
me retulisse, sive quòd eàdem animi an-
C xietate consiliique inopia laboraretis, sive
nescio qua alia causa aucti. Si postrémis,
maximè quidem baud sinebat luctus, in
quo eram, ut vos rursùm convenirem, ac
debitus patri honor, et exequise, qùibus
nihil antiquius habere potui, praesertim
recenti aahùc calamitate, quo tempore
non modo impium, sed omninò etiam indecorum
est, intempestivè philosophari,
supraque humanam*imbecillitatem. Dein-
dè rebus ipsis nos prseventos atque occu-
patos esse judicavimus, quippè cum ipsius
D res eum jam finem haberent, qualem ei
visum fuisset, qui res nostras moderatur.
A c de his satis à nobis dictum sit. Nunc
autem et moerorem animique offensionem
iniquissimam prorsùs, ut mihi persuadeo,
atque ,à ratione alienissimam, nobis re-
mitte : et si quid tibi ampliùs videtur,
declara, ne tu nos quoque vicissim ac te-
ipsum moerore afficias, rémque facias nor
bilitate tua perquàm indignam, aliorum
loco nosaccusans, à quibus nil kesus es,
verùm, si verè loqiiendum est, eamdem
vim à communibus amicis, quósque tu
solos de te benè meritos existimabas, per-
pessos.
bil antiquius ha-
bebat, quàm ex-
( a ) H/iaj ciraicOavtoOai. Ila Codd. Reg. duo ac Combef.
In Edit, deest r,p5.<;. Paulii superius, Papurtpov, sic
dlio Reg. Edit, ^apixavov.
J- ^') ^“VTCi f*b» xai tptXot xai ouyytvcT?, eyi> xat 'iravttov
fw^lov, & xai xiq. M Cod. Reg. ac Combef. In E d i t ph
wavTtf yii.oi xai auyyt»«; , iyuSi wavrw» paXXov, o Taj, etc.
( c ) I5v Vxtevft) 3 tfievof. Units Cod. h ixecvw ri0t/«vos.
\d ) Ev0u ^ 0, T(. I tiiP a r ., et sic reddit B ill. Edit, eu-
( e ) Tixutyjv. Ita legit Combef. Edit. Tour»?.
i f ) O u x .,« « 6 e ; fiovov. Malim ou povoy obx tbot%z$, non
modd non pium, sed etiam prorsfis indecorum.
' ( g ) OliSe oXeoj. Itii Cod. Reg. et Combef. In Edit.
ovSc a).X<o;, quod B ill., sed dlioqui indecorum.
(A ) Ilcpajr,Si). M C o d d . nostri et Combef. In Edit,
ittpa; ySr).
( i ) Taura fiEv- Ita iidem. In Edit, xa piv.
Tom. II.
ilia