«aneti intellectuali ad nos missà grati a,
nec ipse essentiam suam quicquam laesit,
(nec enim ob illorum ad nos adventum
imminutionem ullam subiit,) et hi ad nos
usquè processerunt, nec tamen à Patre
ullo modo separantur. Individua enim, ut
diximus ab initio, spiritualium natura
-est.
Plurima, vir carissime, inveniri pote-
rant, multóque plura, quàm quae attuli-
mus, ad unionis Patris et Filii et Spiritus
sancti perquàm necessariae luculentam
demonstrationem, quo nimirùm modo ea
accipienda sit : sed quoniam, et tibi, et
tui similibus facile est ex paucis plurima
percipere, idcircò quaestionis hujus trac-
tationi finem hic imponere aequum esse
existimavi.
( a ) T»)v voijtw... yaptv- Combef. : Qiue mente intelli-
gitur, spiritali.
( b ) Upost'/àpriaa-j. Legisse videtur Montacutio Bili—
baldus irpoac/wpnatv, sed sine causa dictum ab ilio est,
inquit Morel. Sic enim vertit Bilibald. : Propter istorimi
ad nos usquè accession. Ita potiùs scribendum esset
xo't ycxptz -jrpoo^tópjjtTiv.
( c ) Afxtprìz- • tù» KpeiTxóvtov tpóaif. Hand rarò, ait
^Combef., grtecis rò Kptrrrov, Deus ; rà Kpcrrru, plurali
A ¡Mixog a fyfov voY)rt)v eig ijfXág ánog-eí'Xag X«/w,a
ovx’ auxos ti nénovdev eíq xvjv ovtriav ^XaSeic
(ov yáp ’ ¡xeiaertv vnégy¡ rivá (ha xyjv eig
éxscvcav a<pt£;iv,) xai [¿é%pig y¡xáv b n¡ooceyápi¡. ^
a a v , xai xóv Tlónpbg ovdév yxxov á^oipu-0l
xa0s?->7xa<7tv. 0 Á¡xepi¡g yap, ág ifa¡xev é% átpyy^
y¡ xóv xpeixxóvav yvcig.
IlXstg*a ¡xiv ovv, a xtfxtáxaxe, áuvaxóv rjv tú-
péiv x a i •nkeiovct xáv eípv)¡xév(¿v, np'og.anódíép
ivapyvj TV}? ávayxatóxáxrfg- Uctxpbg x a i Tioii y.a\
•áyiov nvsúfxatóg d eváaeog, ov xpónov j
B avxYjv vno\a¡x$áveiv del • áXX’ ineidy <rot te xai
xoig coi napankoaioiq paov ¿i; okiyaiv xa nkftq-a
■xaxa¡xuvQáveiv, xovxov y&piv évxaüOa ■ xov mpl
xovxov gijcrai xov %ea>pr¡¡xa.xog dixaiov qtíjOnv Xóyov,
numero nusquám invenies. Perperám igitur Bill.
xpeiTTÓvtov, summi numinis natura ; vertenduiü potiiis tu-,
xpctxxóvtúv, id est, t<ov vovjrwv, spiritualium, ut -reverá
dixit superáis, mentium nempé et éorum quse mente
solá percipiuntur indivisa natura.
(</) Evcocecoj. Sic legendum videtur. In Edit. ipurr,-
ctuf, vertitque Biil. : Queestionis dé Paire et Filio, el
Spiritu sancto perquam necessariee.
M O N I T U M
DE SANCTI GREGORII TESTAMENTO.
Prodiitprimum grasce Testamentum ¿stud anno 1583, Barnabas Brissordi
cura, lìb. v i i . de formulis, pag. 760. Jacobus vero Sirmondus, duos hactus
antiqidssimos.Vaticana Bibliothecce codices, idem Testamentum grasce accu-
'T°ro.4,p.59a, ratius et latine redditum vulgavit. Suis etiam annalibus inseruit Baronius,
ad an. 389. . . .
ab objectionibus vindicatum, scholiisque illustratum, Sunt tamen qui dubi-
tent an sincerum sit Gregorii monumentum. Hos inter Andreas Bivetus, ex
Critic, sacr. heterodoxis. « Id sane mihi mirum visura est, inquit. si illud sit Gregorii Tes- -specimen p. 363 ' l * O
tamentum} quòd Theologus tantus, et vir adeò sanctus, in postremee voluntatis
testatione, ne verbo quidem attigerit vitam anteactam, fidem et dogmata
quee docuerat, in genere saltern non confirmaverit, ilio prossertim turbulen-
tissimo tempore, neque animam suam Deo commendaverit de temporalibus
suis bonis sollicitus. In quo etsi eluceat sollicitudo ejus erga pauperesmofi
vulgaris, fin tanti tamen episcopi testamento aliud quid non injurià circum-
spectus lector requiswerit. » Hactenùs Rivetus. Sunt etiam ex nostris, qui an
legitimuni sit Testamentum dubitent. « Nullus tamen dubitandì locus, ut ait
vir doctissimus Tillemontius ; nullceque objiciuntur rationes, quee n o n levi
opera possint refutari.» Quod autem annum et diem hujus Testamenti spec-
tqt, die 31 mensis maii, anni 38^ conditum fuisse videtur, cùm adhiic Con-
Jtantinopolitanae Ecclesice prasesset Gregorius, siquidem subscripsit : Gregorius
E.piscòpus catholic* Constantinopolis Ecclesi*.
TOY AHOY rPHTOPIOY TOY ©EOAOTOY
ISON THS AIA0HKHS ,
METAT PAO EN Ë K TÛ T ÄPXETTTIOY AIKATÛMAT0 2 ,
ÈN d KAÌ ÍAlcjXEIPOI rnO rPA$AÌ s ó z o n t a i t i t ATTOY TE KAÌ TQN
ŸnOrPAYANTON MAPTTPQN.
SANCTI GREGORII THEOLOCl
E X E M P L U M T E S T A M E N T I ,
DESCRIPTTJM EX ARCHETYPO .EXEMPLARI,
ÍM QUO PROP1UÆ MAKÛS SUBSCRIPTIOWES EXTAHT, TÀM IPSIUS, QUÀM TESTPUM,
QUI EUBSCRIPSERUNT.
Yirxrcía iXaStov Exiycplov, xai $Xa6tou Eùaypiou,
i.ctjx irporaTtov, woo /aiSi; xcO.avScov ïàaiovaptav.
Tpriyópiog ènicrxojtog xÿg RaôoXtx^ç ExxXvjatag
zr,: ¿V Kcov^avttvou TtoXst, |c3v xai ypovâv, xai vyt&i
^Ktj'jácríi, xai ipp(ù[xévoi^ xoig ’koyicp.oig, duOipyjv
t lj^ K rrjv diaöijxvjv 8 [iov xocvxyjv • ^vxsXsúm xaifioúXo/xat
É H elvat y.vpiav xai (Beêatav ini nctvxbg-diY.açy)piov xai
^^Ënicrtig èZpvcri<xç.b Kdr¡ ¡úy yáp xyv èfiavxov yvà[xijv
^HxaTéçTjiya (pavepàv, xai nàaàv fiov xr¡v ovo’itx.v xa-
xÿ RaôoXtxvj ExxXvjaia r>j x a tà Na^iav^ôv,
■ £!: riiv xâv nxayâv diotxovtav, xâv vn'o xyv npoeiprj-
■ ¡¡.iw ExxXyjaiav. Alónzp xai xpïig npozgy¡cá.p.x¡v
^Upxa%oxpô<fovg slvat, xaxà xavxr¡v ¡xov xrjv npotxipt-
■ civ * Má/JxsXXoy xov diáxovov xai ¡xováZpvxct, xai
^^E'pyyópiov xov âtcntovov, xòv èx tvjç otxtaç ¡xovyevóp.
ïjov, xai Evg-úQiov xov ¡xóvá^ovxa, xov xai avxbv
9 £V. rô; otxías f'-ov yevó¡xtvov. Kai vùv de tvjv avxijv
t >3 àyia ExxXyjaia t^ xaxà Na£iav£ôv
^BjüXáxxwv, £%o¡xou x9¡g aúxr¡g npocapécetùg. Èàv ovv
pe xäXet xov ßiov ^p^cracdcxt, ëça ¡xov xXvj-
^Mpw°¡x°s ó npoeipri¡xévog Vp'pyópiog ó dtáxovog xai
oyevó¡xevog sx xÿg çixiag ¡xov, òv wáXat-
I 'fi'WQèpcùoçt y ó\oY.\r¡pov c nácr¡g ¡xov xÿg où-
xtv^x^ç xs xai àxtwjxoy, x^ç na.vxa.yov ¡xov
^mvnap^ovoYjg • oi de \omoi nàvxeg eçacàv ¡xov cxno-
^■XAYjjsovofi.01. Oûxw ¡xév xot, wç”ê aúxóv nücáv ¡xov
ouctay , xivvjxvjv xe xai àxtvvjxov, àîroxaxa-
I ^ ffat d àyia KaôoXtxvj ÉxxXvjaía xvj ® èv Naftydèv
x'o napánav { ineS,ekó¡xevov, nkr¡v wv
H a'J iV xij «îtaôvjxYj ¡xoú xtcriv Idtxâg xaxaXtraa,
® r/ÂTOU V yidexo¡x¡xí(jcrov • àXXà irávxa, àç
A Flavio Eucherio et Flavio Evagrio viris clarissimis,
Consulibus , pridiè Kalendas Januarias.
G r e g o r i u s episcopus Catholicæ
Constantinopolis Ecclesiæ, vivens etc
prudens, sanoque judicio, et integris
animi sensibus, condidi hoc Testamentum
: .cjuod quidem jubè'o et volo in
quovis fòro, et quâvis potestate ratum
ac firmum esse : jam enim mentem
meam declaravi , omnémque meam
substantiam Catholicæ Nazianzi Ecclesiæ
comsecravi, ad pauperum ,
B qui sub eadem , sunt Ecclesia , mi-
nisterium. Quà etiam de causâ tres
juxtà hanc meam voluntatem alendis
pauperibus curatores institui, Marcel-
lum Diaconum et Monachum, Gre-
gorium item Diaconum, qui fuit è
familiâ meà, et Eustathium Monachum
, qui et ipse fuit è domo meà. •
Nurtc vero eumdem animum retinens
ergà sanctam Ecclesiam Nazianzenam,
eodem persto in proposito. Cùm igi-
tur contigerit me ex vità decedere,
hæres meus esto prædictus Gregorius
C Diaconus et Monachus , domesticus
quondam meus , quem pridem manu-
mi si ; ex universâ substantiâ meâ,
mobili et immobili , ubicumque ea
mihi sita est. Cæteri omnes, exhæ-
redes- mihi suntò. Ità quidem, ut ipse
meam omnem substantiam , mobilem
et immobilem, sanctæ Catholicæ Nazianzi
Ecclesiæ restituât, nihil peni-
tùs subducen«, præterquàm quæ hoc
Testamento quibusdam privatim reliquefo
, legati aut fidei commissi gra-
tiâ : sed omnia, ut prædixi, diligenter
I ( tt ) Moü. Hæc vox deest in Cod. Cbig.
I l ) Há» fuV. Fortè cùm profectus est Constantino- polun. • %
i . c ) HàoTjç Ji0u. Cod. Chig. iràatjç pou
Tom. II.
( d ) Ayi«. Cod. Chig. additxai. '
( e ) Ev deest in Cod. Chig.
( f ) Ewc£cXófAcvov. Cod. Chig. vmt¡t\ó(uvov.