¡¡¡i^cexxix^
Scripta eoilem
tempore.
C LX X . PALLADIO.
De Palladio jam satis dictum. In his ad ei
quàm si eum probi tati Palladii notum facial.
Q u o d saepè ad te scribere audeam, non
audaci* nostr*, sed humanitari tu* tri-
buendum est. Nulla quippè nos satietas
capit per Litteras vobiscum colloquendi,
quaudoquidem non alia datur facultas,
Deo res nostras ità dispensante. Jam vero
carissimo filio nostro et compresbytero
Sacerdoti (quem eximiè dileximus atque
amamus,) verè serióque philosophanti, et
Deo per vitae moderationem unito, qui
rerum suarum causa ad civitatem mag-
nam, te procurante, profectus est, haud
scio quid majus gratificari possimus,
quàm si eum tu* notum fecenmus probi
tati.
P O . r iA A A A A IÙ .
n datis Litteris, scribit Gregorius, Sacerdoti gratificari ma.
A Tò îroXXaxtç Sappztv èîrtç-sXXeiv, ov xrjg v)u.£. I
xzpag Spaovxvjxog, aXXà xrjq crrjq yjpzpoxvj-oç ■ I
©ùùetç 7àp xòpoq ijp.iv xoù dià _ ypappáqW I
8 ùpïv ¿puhtv, ^ènziâf yz aXXwç ©ùx tyopey[ I
oütwç oixovop.Ÿi<T<xvxoç xov' Qeoù xà '''Mpéxzpa. I
T ¿5 dz xtptaxâxa via fpâv xai cvpjcpscévxépoi I
lotxzpdâxi (ôv diayzpôvxaç ijyamjcapèv xz y.«| I
ctyanàpzv, ) yvrjaicoç filocofovvxi,' c xai -ràc I
©soi dià xÿjç Ttoltxdaç zvovpéva', d opp^cavxi d I
® xâv obteinv zvzxzv èni xfjv pzyahjv ' dià oè I
îroXtv, oùx oída x ï àv ìyapioàpzQa'lùt&v, i¡ m
T>j aÿ xàkoxayaQia yvapicavxzq.
CLX X I. AMPHILOCHIO. P O A . ÀM M A O X ÏÇ .
Quamvis incerti temporis sit hcec Epistola, commodè tamen htc collocari posse videtur. Anno namque 383, vel si n,
vis, alicui ex sequentibus optimè conveniunt, quce ibi de se et Amphilochio scribit Gregorius.
Sacerdoti» lingua
meditala Dominum
excitât
teg rotantes.
• Vix tandem ab advers* valetudinis la- Q
boribus respirantes ad te sanitatis autorem
festinavimus. Nam sacerdotis lingua
meditata Dominum, excitat segrotantes.
Dìim peragis igitur divina, fac quod
prsestantius est, et peccatorum molem
nobis solve, diei resurrectionis victimam
attingens. Nam mihi et vigilanti et dormienti
tua cur* sunt, et sollicitudini ;
ac irtihi plectrum bonum effectus es, et
concinnam mentibus nostris lyram inha-
bitare fecisti, ex qua sexcenties scribens
ad scientiam mentes nostras acuisti : sed, D
ó Dei cultor sanctissime, ne cuncteris
et orare et legatione fungi pro nobis,
quando verbo Verbum attraxeris, quando
incruentà sectione secaveris corpus et sanguinerò
dominicum, vocem adhibens prò
gladio.
MoXtç nox'z x â v èx xvjç « p p cù ç io iç 'oponte,ù- I
aavxzq n ó v a v , z iti aè x b v x ÿ ç iàcrzag upó- I
Çsvov dzdpap.rjxocp.ev. T lâ c r c ra y à p izp za ç <pih- I
a o y o v a a xov Kustov, àvzyzipet x o ù ç xá pvov- I
xa q . c Jloíet x o iv v v xb xpztxxov iz p o v p y â v , ; xai e I
Xùe f x â v à p a p x r ip â x c ù v r jp iv x b p é y z d o q , 6 f»l
à v a ç -a c ip o v S v a iu q àm ó p z v o q . È p o i y à p xai I
èyp rjyo p ôx i x a i xaQzvdovxi p z k z i x à x a x à 1 cs , I
xai p o t y z y o v a ç n lr jx x p o v àyaQ'ov, h xai Xv-li|
p a v z v a p p ô v io v x à iq ijp .z x zp a iç tyi%àig'’~ s icó - I
x v ja a g , à<p’ : a v p v p ia x t ç y p à y a v , itpbq èni- I
yva trtv 1 x à q rjp z x z p a ç ij/u/àç 1 zZyjaxrjcraq. ÀXX’ à i I
S zocrzSz ça xz, p.rj x a x ô x v z i x à i n poazïfy zodui I
f xai Tr^eoêsùetv ùn'zp r jp jâ v , Sxa v 6 Xôy tpxa ôek- jt I
xvjç -tov A o y o v , ô xa v à v a tp tx x x a x o p y ¿ a p a xat I
a ïp a x é p v r jç d z cm o x ixo v , tpavijv z y a v To’Çttpoç. I
CLXX. ( a ) YftTv ijuXtvv. In Cod. Reg. B . 3, et Pass,
ùfuy deest.
( b ) Eirrtdq yi ¿AXw; oùx c/ofitv. Morel. : Quando non .
aliter affecti sumus, cùm ità Deus res nostras dispensai)erit.
■ ( c ) K«c tS 0tS. Ità Codd. nostri et Coinbef. In Edit,
xai iv Tw @cü, et in Deo vitee cultu ac institutis conjunctis,
nempè Gregorio commendanti.
( d ) Oppíaavrc... àia ai. Morel. : Qui propter te profectus
est.
CLXXI. ( e ) notte fot'vuv tò xptrrrov érpoupyZv. Ità Codd.
nostri. In Edit, écpoupybv, quod Morel. : Fac igitur nà-
men sacrificum.
( / ) Ttòv àftapTTjfiaT&jv. Codd. Reg. 2022 et 14o5 tc5v
•ÓjMpTOfltVWV .
{(>) Tijf maqaoipoo Svetaf. Diei resurrectionis victimam,
sive ipsam paschalem victimain, sive dominica:
d ie i, quae ipsa maqaotpoq commemoratione Christi resurrectionis;
nisi forte meliùs, victimam quce resurgendi
vim habuit. Morel. : Victimam die rèsurrectionis
oblàtam.
(/ ') Kat Xùpav èyappóvtov. Ità Cod. 2022. In Edit, xaì
Xùpx tvceppóvto;. Vertit M ° rel. ! Plectrum bonum et lyra
concinna effectus es, in mentibus nostris in/uibitasti.
( i ) Tà; qptTcpa; <u^af. Ità Codd. nostri 2022 et i 4o5
etc. In Edit, r/ptrtpa; quod Morel. : Quia sexcenties
scribens ad agnitionem anima? nostrae exercuisti.
(/ ') Kat irpcoScvctv ùjrèp ypéóv. Apost. 2 Cor. t , 20,
ùirip Xpiqov irpwfieuopev, pro Christo legatione funginiur.
E t hoc est pracipuum sacerdotis munus. Non aptè
Morel. : E t intercedere pro nobis.
( h ) Aóytp xa0Axy,;TÙv Aóyov. Morel. : Dicto allicis Ver-
bum Dei. His verbis et sequentibus Eucharistise, et sacerdotis
ore, ipso operante Christo ac sacerdote, peracti
incruento modo sacrificii fidem aperte profìletur Gregorius.
Quis non vocis divinae virtù tem attcnitus et tremens
admiretur ?
ÍPOB. 8 É A A A A IÇ . CLXXII. HELLADIO.
^^mÿeiladiorèspondet, qui prior scripsérdt, et fortè Paschalia symbola, id est, munuscula queedam miserai. Quce munus- Paschaac
w/ symbola festi argumento sunt Epistolam circà fectimi Paschte scriptum essa, htfuclquidem anni 382, ne duas lit-
s^^Mras binàque symbola pona mus, veruni anni 383. Nihil neeessè est monereluinc Helladium olim amicum Basilii, ejus
'■3 f ¿ j,i Coesariensi sede succcssorem fuisse.
Wm lioOrjv b T0Ï5 y pappaci * n&q dz oùx zpzX-
■ v , pvripfìv zìvai cròi xài c xâv xzdvrj-
ÀBtwv ; d Upocóvxav dz xaì xâv crvpèóXav xrfç
ñq, TtXstwv fi fàpf-Z- AXXà -npóadzq otç
Itow;, ânzp aixzlç. Tlpocrzvypv dz ixzpï ijpäv,
zi fJtèv (jvpyépzi, nàkiv fjpâç vitopvrjcQfjvai
. J L t vTtopvÿc’çii p i] , ixpbq xà
emzici pzxaxzOyjvai, xat %xfiv àhjO-fj zopivjv fj
- vj idzlv, tvQa zùfpaiyopzvcov rcáyxav r¡
^rrctxta. Twv yàp xov ßtou ç-poepâv xzxopzcpzQa.
A L i t t e r i s tuis delectatus sum : quidni
autem, cùm te videam ne mortuorum quidem
immemorem esse? Ad id porro, cum
festi symbola adjeceris, majori voluptate
me cumulasti. Verìim ad ea qu* tribuis,
ea qu* petis, adjunge. Precare prò nobis,
ut, si quidem id conducit, rursùs festi
submoneamur,vicissimquesubmoneamus:
sin secùs ad alteriiis vit* bona transfera-
mur, ac verum festuin, vel capiamus, vel
vidèamus, ubi Icetantium omnium est hd-
bitatio : strophis enim hujus vit* saturati
sumus^
Strophis hujus
vitæ saluratum
se dicit Grego-
P O r . Ü0 2 T 0 TM IA N Û . CLXXIII. POSTUMIANO.
^^mPostumìanus ad quem data hcec Epistola, prcetorio profectus ante sextam aprilis diem anni 383 non apparet
mee Theodos. I l li us autem prtefecturam, post alios ip Oriente magistratus obitos, indicatam meritò colligit Gothofredus ve*dl
bis Gregorii verbis in Epist. i j 3 : Tandem adsumtnum potentiae apicem pervenisti. JSt iteràm : 'Quoniam autem T‘ V1‘
Bagna consecutus... téque Deus priùs nostrum effecit, deindè nobis etiam commodè prrefecit, etc. Hinc constat Epis-
liane scriptum ante non fuisse, atque etiam spedare concilium, quod rursùs anno 383, mense Tunio, Theodosius
Jnstaritinnpffli convocavii, ut, quoti per se Nectarius non volebat, ora impioruiii obstrueret, qui Trinitatem impugnabant.
Mtaque Postumianum, non doctrina ét pietate minus' quàm dignitate prcestantem, rogai Gregorius ut potestate sud ad
gmciliandam pacem Ecclesiis, eósque qui dissidia exercent coèrcendoS utatur.
lT<|rf]Xôç ¿I xijv naidiVGiv, xat Taùtvjv _ òno-
^Bepay ßouXst, xal zig ó xt ßovXu t«V Xd7»v zìdog.
i wTììS pèv yàp xXzog oiov àxovopzv, (‘oò yàp
j^Bcoaatxoç xig zyà xfjv yXàxxàv, ovd'z xà ItaXcöv
^Bstvo;,) xrjg dz ttzitzipàpzQa, &g-z xai ¿XXotç
g ftupt^tv z/ziv., zi xi xat fjpïv s pzxzçi xov
ó|à xoiavxà xpivtiv • pzxzivai dz oùx okiyoi
JRaoiv. Hpvrjg’ àp%àig oùx okiyaig • jxäXXov
h_,0£ fjpag oùx okiyag, h zi dzi x’ àkvjdzcrxzpov
jMiTrstv. HXÔeç znì xb àxpóxaxov xrjg z^ovciaq,
tvXÓS • dàpov, àg àv ot xoXXoi faìzv,
|BXX’ àpzxijg àOXov xavxrjv dzìqàpzvog, iva. xai
i |ÙT>j yzvYjxat 1 xtpicoxépa, xai (3ao-tXeùç èuai-
Vide Tille-
i l, de Aria-
§ 157 et 138.
B D o c t r i n à sublimis es, et quidem utro-
vis doctrin* genere, et utravis dicendi fa-
cultate. Alterius enim famam solam au-
dimusj (nec enim lingua Romanus sum,
nec italicam doctrinam calleo,) alterius
autem periculum ipsi fecimus, ità ut alios
quoquecertiores lacere queamus, si modo
ii sumus, qui de hujusmodi rebusnonnihil
judicare possimus, quales nos esse pleri-
que aiunt. Magistratibus non paucis evec-
tus.es! Imo, ut veriùs loquar, non paucòs
~ evexisti. Ad summum potenti* apicem
^ venisti, non fortun* munete, ut multi
fortassè dixerint, sed pro virtutis pröemio
dignitatem hanc consecutus, ut ipsa quoque
honóratioreffìciatur, atque Imperator
■ CLXXII. ( a ) EXXaiiw. Helladius hie, ait B ill., Cae-
sariensis Ecclesia: clavtim tenehat, ac Basilio magno in
'|a|» sede successerat.
W ( ^ ) Tot; ypap/uim. Forth ooTq, et sic legit Bill.
c ) T5v teSvyixotcov. Hoc est, inquit B ill., mei qui
f f am VClut *ntCr v^vos aSere desii, homo videlicet et
^B io rb is et scnectute fractus atque confectus.
■ npooovrwv A.xal t 5v oupgoXtov. Montac. et Morel.
^Kapsvruv St xac rtov aupgdXwv, insuper cum advenerint festi
^tombola. Olim, ait Bill. , ut in Collationum libro scrifi
t Cassianus, in Oriente prsesertim, suinmorum Eccle-
praesulurn munus hoc erat, ut missis quaquaversum
.^■¡pistolis inferiores episcppos, quo die sacrum Pascha
■ p b r a n d um esset, certiores facerent. At, inquit Com-
symbola, sive munuscula erant et eulogise,
. ptM: ipsa precum suffragia: imd distincta insinuat Gre-
H ' us prteter ilia preces expectat. Bill, festi sym-
^ exPonit de Paschatis indicatione; ego potiiis de
«artyrum conventu ac celebritate , ad quam Caesa-
Tensis episcopus comprovinciales invitare solebat, ac
Tom. II.
eos admonere, ut éx Bäsilii Epistòlis liquet. Paschatis
indicatio episcopi Alexandrini erat. Qtii tamen hanc
Epistolam ad Pascha spedare yelit, sic accipiat. Yerum
errarent et Bill, et Combef., Si Helladius cujuS haec
Epistola nomen præfert, idem cssetac ille ad quem Epis-
tolam cxx scripsit Gregorius. Yariis enim probat argu-
mentis Tillemont non ad Helladium Cæsariensem
m issa tu fuisse Epistolam cxx, sed ad quemdain ejusdem
cognominis time temporis episcopum in secundâ Cap-
padociâ. Existimamus autem Epist. c l x x i i ad Helladium
Cæsariensem scriptam fuisse.
( e )' Twv áXijOñ- Cod. Pass rijv áXrj0iv»ív.
Cl.XXIII. ( f i ) T í ; ¡ib yàp xXtoç. Combef. : Nam latine
dicendi facúltate, qûàin proestès, audi/nus.
( g ) Mc’tïçc fou rà foiaüra. Ità Cod. Reg. et Combef.
In Edit, tou deest.
(h ) El ScT V óikr¡Qiqtpov"eiKsïv. Ità Cod. Reg. et Coin-
bef. In Edit, ci StT -òv óXvjQeVcpov tiictTv Xoyov.
(>/ ) Tipiurépa* Cod. at/xvorépa.
Ka