CLXXXIII. THEODORO EPISCOPO. p u t . a 0EOAÛPÛ E ni2Kónù.
Quamvis per calumnian Eulalium invitis episcopis proefcctum fuisse Ecclesia! Nazianzcnce prcedicarcnt Gregorii adversara,
ordinationi tamen Eulalii Helladius Ccesariensis cpiscopus obstitìsse, viòlatósquc cánones, vidcturabjccisse• sed
diversd ratìonc ; riempe quòd Eccìesiam apud quam ordina tus fuerat, deseruisset. Mala! finjas famee incrcbresccntis ad/tio-
niius Gregorius à Theodoro, quisquís ¡Ile sii, sive alteri usprovinciee cpiscopus, seu Tyancnsis, ut habent Editi, lume ad
eum Epistola in scripsit, in qua multiplici calumniarum generi occurrit; multiplici, inquarti; naque cairn unam tantùrn, sed
omnes etsingulas depellit. Prcetereà Eosporium defendit.
H a b u it q u iddam et ap ud nos l iv o r , A Éa/s t i na p’ vj/xív ò
Non glorien.,
omnis creature
coràm Deo.
quem non facilè potuit ullus effugere.
Ecce etiam seditione Cappadoces labora-
mus, ut ita dicam; guod non priùs audi-
tum est, neque creditum malum; u t non
glorietur omnis caro coràm D e o : sed vi-
deamus, ut, omnes cùm simus homines,
non facilè alios increpemus. At mihi ali-
quid est lucri, et à calamitate, (si fas est
contrà vulgi opinionem loqui,) profectò
et ex spinis, sicut proverbium hab e t,
rosas collegimus. Ego igitur nequáquam
praesentiá tuae pietatis anteà u sus , ne-
»ptxoiac
dcéfvysv. ìdov vai Kocmradónai b
tv’ OÙTWÇ StTTW * TÒ fui] TtpÓxtpOV ànoVCÒkV, py¡fe
nitrevOèv nanbv, Snaç {xr¡ navyfioenxai naca capí
èvâmov xoù Qsoù • àXk’ eidâpiev, àiravxeç ôvxeç
âvQpcanoi, c vai py¡ ixpoyûporç d èxépav naxayivá- cd
<txûî[ièv. AXX’ ¿f/.ot xi népdoç nal napà xÿç ovp-
fop â ç e , (et áet napadoêprç únüv,) nal ovtûjç póòa c
è£ ànavOâv, âç. >7 nupoipia, ovXXéyop.iv. È7»'
7oùv oviwr itpàxzpov ovxe nax’ otpev cvvxzxvyyy.'j).
te litteris allocutus : sed tuâ solùm ® m ^Xaêeta, ours dià ypa¡x¡iáxav á(Lth¡n¿);,
ill 111 a et opinione illustratus, nunc in ne-
cessitatem veni te per litteras alloquendi;
et gratia multa ei, qui hoc largitus est.
Scribere autem de hoc aliis episcopis,
de quibus scripsisti, jam non est tem-
p u s , ideoque omittam. Simul etiam et
infirmitas nos pigriores in earn rem effi-
cit : quae autem tibi scribimus, et illis
per te scribimus. Desinat perscrutari,
quae circa nos sunt, dominus meus et
Dei amator Helladius episcopus. Neque
àXXà xÿ nepi coù fúfJ-y fxóvy xaxavyaÇôfxevcç,
1 vùv eiç áváynvjv r¡XBov xÿ ç dia xâv ypap.ix0.xw) (
èvteù^eaç, na l / á p tg noXky xâ. xoùxo %apica[j.évw
To jtÀv ovv xoïç àXXoiç ènicnônoiç, ntpi <5v s â7re- g
ç’etXaç, ypàcpetv, o vn a yàp xovxov naipôç, bnapa- h
Xeiÿoixai. Kai á¡xa r¡ àppaç’ia ànvripoxépovç ÿpàç
itpoç xoùxo naôiç-rimv • â dé c o i ypàfofxev, ncc/.ä- j
voiç âtà a où ypâtfofxsv. Ha v ca cda nepiepya2lôp.mç
xà nap ’ ij[xïv, ó nvpioç [xov na l > Seorpiléç-axc; i
enim spiritali, sed contentioso hæc quæ- n - jBjjBBB J.. i 1 L, EAâaoioç 0 zmonoitoç. |OjSuf _itv,e v, ix„a xtny_ ya, p, Be.f.ó.te
rit ambitu, neque ob tenacem canon um * 1
disciplinam , sed ut iram expleat, sicut
est ex tempore manifestum, düm sunt
multi qui cum eo praeter rationem
permoti sunt ; oportet enim taliter
dicere, et non contristare. Ego certe
si corpore quidem itä me haberem , ut
praeesse possem Ecclesiae Nazianzenae,
1 ÈpKTtxÿ xaùxa 2flxd nzptóda • ovdk- txnp&eia na- j I
vóvcoy, áXX’ ôpyÿç, énnkr¡pácu, àç drjXóv èç-tv íy, I
x où natpoù, nal k noIXàv xâv avv xoùxa .mnivr¡p.¿- k I
vav ê|<» x où \oyov ■ y.pi] yàp où xa>:lÈymf lnal p l i
Xuneïv. Eyà yàp ei piv xoù càfiaxoç ovxaç éîyov I
àç EnnXvjciaç dvvacôai npoç’axû.v “ N aÇtav&ù, j 1» I
CLXXXIII. ( a } Otoiióptp ¿maxoTrco. Cod. et Combef.,
sicut Edit, addunt Ouavcov, etReg. Ouavcuv. Tide Tillem.
in vità Greg. not. 58, ubi probat perperàm banc Episto-
lam TheodoroTyanensi episcopo inscriptam fuisse.
( b ) XTa«'«Coftev. Ita Cod.Reg. et Combef. In Edit,
ècr-rotffia^opw, quod Morel.: Seditionem suscitavimus.
( c ) Ka't fxv). Legendum Morel, proponit &>; xaù ¡ré,
sic Edit, ad marginem.
( d) Érepuy. Ità Cod. Reg. Montac. Morel, ac Combef.
In Edit. ETtpouf.
( e ) (Et Sei -rcapotió?«; eitteTv,) xa't ovtw? etc. Sic legit et
interpungit Montac., nec Morel, improbal. In Edit.,
absque parentbesi. Quoad proverbium de quo Gregorius,
illud Morel, refert, Amm. Marcel, x v i, ex antiq
u i poetse disticbo :
i l ; on,’ ìyyióitoSext xa't a v a Tpvj^ttav ovcovtv
^uovrat [ueXaxZv avStot Xeuxoiojv.
Ut inter vepres et simul asperd cum ononi
Gignuntur mollium flores violarum.
( / ) N3v ei; àvajxvjv. ItàCodd. et Combef. In Edit, vov xal tt; mayxyv. ★ -
( g ) ÉwtVitXa;. Ità Codd. nostri et Combef. In Edit.
EirE’cEtXa, quod versio non reddidit.
(A ) IÏ«paX£ÎJ<opat. Cod. Reg. i 4o5, wapaXst^ioptv, omit-
teniUs.
( i ) Qtotpikcçaroç EXXâito; o imaxoicoç. Ità Cod. et
Combef. In Edit. xat QtotptXsçato; lirtaxonro; EXXaitoç.
( j ) Eptçtx^ raôra Çvjte7 ircpioSw. "Vêtus versio ¡'Con-
tentioso hæc queerit spiritu, neque ipsi scrupulositas regu-
larum est, sedfuroris éxpletio.
( h ) üoXXcôv tcov oùv to u t» xExtv>îfi£v«v. Legit vêtus In-
terpres xtxtwipeWv xat xtvoopevwv, v e l xtvïiQïjoofitvwv. Red-
dit : Namque et multis cum eo proeter rationem motis si-
militer et movendis.
( / ) Kat ¡xy Xoirctv. Legendum fortè, ait Combef. xov
fit XojteT, etsi molestum est, etsi me malè res habet.
( m ) NaÇtavÇ&ü. l’tà Cod. Montac. ac Morel. In Edit.
NaÇtavÇS», vertitque vêtus Interpres : Ego enim si sic
haberem corpus, ut proeesscm Ecclcsioe, in Nazianzo sut»
olim ordinatus, e t non in Sasimis, quoe quidam persuadent
vobis non rectè. Legit cum Edit. Combef. NaÇtavÇù et
levi mutatione contendit suum Gregorio sensum con-
stare, et quod alibi passim inculcare videtur. Pro irpo-
OTaTE?v NaÇtavÇw, y tjjv àpjpiv ETttxvjpu^Qïjv propomt wpoç«-
TEtv, xa't NaÇtavÇS tyjv àpjfijv îietxripb^Qyv, ut Ecclesice possem
proecsse, et à priheipio Nazianzo episcopus proefectus
essem et crdinatus, non vero Sasimis. Sed vide præfa-
JmK ifXM P* ’ Sa<ri¡wii i s A
H t : 'Jie, ùfiâ; mlfovnv, oint 6pBâq ■ où* oinaç i/mv
^■¿ôXtoç, oùdk xâv Sfiiwv diaxtä&av àfxadvjg, àç r¡
ÈxxXvj aiaç vmptdéîv, vj xÿv x où ßiou paçrôvviv
H i' oixadiâneivB np'o xâv ánoneifiévav. [iiadâv xoïç
^R«pvov<« xaxà 0ebv, nal x'o mç-èvOkv xakavxov
K ¿nîpya%o(iévoiç. Tt yàp pot xâv ttoXXoÔv tto’vwv
^KfeXo;, val Twv pe7«Xû)V èlnidorv, 7lepl xâv ¡xeyí-
ßovXcvaapJva nanâç; èneidàv dè nal x'o aâfxa
m t a n â ç d ? / e t pot, ò itaci dÿXov èç-i • val ßapog g
Æcvü'c! èx xriç ùnoyapŸiamç îdzicra xavxYjç, dC yjv
^Hfrrov alxiav • va i xijv EvvX^aiav èâpav è^opévvjv
Äjpwy, ßXanxo[j.£Vi]v de nepi xànaipta, nal e XeXu-
^■ps'/tîv a/id'ov év xrjç èfiÿç Ivoeaç, éderjO-pv va i
Apóxípov val-.yÿy { xâv nvpiav pou val Twy %o-
^mfO.içcixav íTCianóitav, xâv itaxpuaxâv Xéytù, doùvai
ËxvXïjoia vsipaXvjv, r¡v ovv % â dedânaotv, à%iav
«v«i tvjç èpijç èitiôvfilaç val xâv 6 ùfxsxépav eù%âv.
ljTaÿr’! ovv aùxbç yivacne, h nvpie xifiiáxate, nal Lù; Xontovç èmonoitovç àvadidaiçov val àitodéyji- ^
pat/val auveTtttjnijipt^etv, val pvj ßapüv xb vjpete-
Iov yŸipaç, xaïç diaëolaïç itziâopAvovç. Tipoondoda
U vàveîvo' Totç ypà[i{iaai • tô v nvpiàv pou x bv
^RewptXéç-aTov ayXXsttou^oy <¡Bocnópiov, éi pèv vj
iBr.Ttap’ vpâv èiZéxactç evpions. 1 itzpl trjv 7ttç-iv va-
ipcôv, 0 [wdè Uyziv èç-i Septrov (i èâ.yàp x bv pa-
pòv xpóvov vai T17V paptuptav tvjv >}psTgpav, )
^^EÙToi xoùxo npivaxe. ,k Et dè >7 to5v itapoimàv
^ r/jatg xijv nanodotyocv d-qp.iovpp¡ü, nal véov xb T)
^K/xXvjpa, [xi] xaïç dia&oXaïç itapaovpeode, fxyjde
■o-ppoTipaç tïjç àXyjÔeiaç noieïcôe, itapanocXâ, pv?
RoXXoùç etç àôupiav naxag~r¡ot)X£ xâv sy itpàxxetv
wttpoypY¡[j¿vav. Eppcofiévo^, svOvp.oç, itponôitXav
« a tà 0 £òv, yapioBûriç y¡¡xcv, va i xÿ ÈnnXt]oia,
pò votvôv oefxvoXoyYifia. .
cujus ab initio præsul sum renuntiatus,
minùs autem Sasimorum, ut vobis non
rectè aliqui suadent, non adeò fui infelix,
neque ità divinarum constitutionum indoctas,
ut vel Ecclesiam despicerem, vel
vitæ otia consectarer præ repositis præ-
miis, iis qui laboraut secundùm Deum, et iis qui îano
iis qui commissum talentum exercent.
Quid autem mihi tanti labores prosunt, et præmîa.
magnæ spes, qui de maximis malè consilium
inierim? Quoniam autem et corpus
mihi imbecillum est, sicut est omnibus
manifestimi; nihilque oneris ac molestiæ
ex recessione hâc pertimui ob éam quam
dixi causam, atque videbam Ecclesiam
nobis hærentem, gravique damno peri-
clitantem, et ex meâ dissolutione prope-
modùm dissolutam, supplicavi et priùs
et nunc dominis meis et Dei aman-
tissimis episcopis patriotis, ut darent
caput Ecclesiæ, quod cum Dei adjutorio
dederunt dignum et meis desideriis et
vestris orationibus. Hæc ergo et ipse
cognosce, Domine carissime, et reliquos
doceto episcopos recipere eum , et calculo
suo approbare, nec onerare meam
senectutem calumniis fidem accommo-
dando. Additum sit autem et illud his
litteris : Dominum meum et Dei aman-
tissimum consacerdotem Bosporium, si
malè in fide sentientem .inquisitio vestra
offenderit, quod dicere nefas est, (dimitto
enim longum tempus, et testimonium
nostrum, ) ipsi hoc judicate. Sin autem,
quæ de paroeciis inquisitio est, efficit
ut perversæ circà fidem illi opiniones
affingantur, et novo crimine insimule-
tur, nolite, quæso, calumniis abripi, nec
apud vos plus valeant obtrectationes,
quàm veritas : ne multos contristetis qui
lîenè agere disponunt. Salvus , lætus,
proficiens secundùm Deum, nobis tri-
buaris, et Ecclesiæ, quorum es commune
decus.
ionem prceviam editionis nostra , tom. 1 , § iv ,
ag. xxxiv, ubi plurima disputavimus, quae, utdiximus,
perla, vera, certa, necessaria erant ad propulsandas
& Gregorio nostro calumnias : apta etiam et commoda
pd abstergendam à textu graco corruptionis notai», atque
ad tollendam ab innrnneris locis qui pugnare in ter
p videntur repugnantiam.
T ( a ) Sacipoc; Montac. et Morel. Sa<7
J ( b ) MetoÌiuxeiv. Ità Codd. nostri, Montac. Morel. ac
Combef. In Edit. Ùtte^eìv .
1 (C ) S i i l i ! ! ! Duo Codd. ànepya^ouévot/;. Montec.
et Morel. xarcpyalTopvo,;. ' r > :
fc ( d. ) Éyet poi. Ità duo Codd. Edit. tXotft.t.
\ e ) AtXUfi«w . Ità Codd. nostri, Combef, et Morel.
m i vertit : Heerentem nóbis et leesam periculosè. In Edit.
\WuKnidvw, redditque vetus interpres : Videbam enim
Ecclesiam Dei nos habere in principalibus rebus, et cx
nostr'd dissolutione propemodum meestitid affectam.
T 2, xupiwv ¡xov xai tSv. Itci Codd. nostri, Montac.
Morel, ac Combef. In Edit. rZv xupiuv [joy xai desunt.
( g ) Tf/ETEpuv. Montac. etMor el. yficTtptav.
(A') Kupis TtfxttoTtxTc. Ita Codd. nostri, Montac. Morel.
et Combef. In Edit. XUOie EpLOU Tt/UCOTart.
( i ) Ilap’ b/xuv. ItA tres Regg. Edit. ^ 5v. Yetus interpres
: Si quidem examinatio apud vos repererit circa fidem
(ingratum) malum.
\ j ) ES yap tov. Ita Codd. nostri. Edit, eu yap Xtyetv
( A ) Ei Si y tmv icapoixitov. Yetus interpres : Qudd si
circummanentium inquisitio malam ei opinionem opera-
tur, et crimen novum est.