daarom op nieuwe proefnemingen aan te dringen: zeper is
het intusschen, dat in de Portugesche bezittingen in de latere
jaren goudaderen ontdekt zijn, en inzonderheid in Bibiluto
een groot deel der bevolking in de inzameling van goud haar
bestaan vindt, ofschoon zij zich daarbij slechts van een punt
t e n stok, om de aarde om te woelen, bedient. Steenkolen, bitumen
, naphta, aardolie, zwavel, klipzout, slijpsteenen en
toetssteen zijn in verschillende gedeelten van het Portu-
geesch gebied ontdekt, en niemand kan bepalen, wat niet
al bij meerdere bekendheid ook nog in het Nederlandsch
credeelte kan gevonden worden. De bekende bewering, dat
het water in de omstreken van Atapoepoe met arsenicum
bezwangerd en daardoor koogstschadelijk voor de gezondheid
is, wordt ook door den Heer Brouwer bevestigd.
Na deze vlugtige opsomming van de voornaamste pro-
dukten , welke op Timor inheemsch zijn of, blijkens geno-
mene proeven, er alle kans hebben van te slagen, is liet
klaar, dat eene betere toekomst voor dit eiland niet enkel
van de ontginning der mijnen is te wachten; maar dat het
ook voor land- en tuinbouw, veeteelt en visscherij een uitgestrekt
veld van werkzaamheid opent, en de vestiging van
een enkelen tak van nijverheid de ontwikkeling van een
aantal andere kan ten gevolge hebben.
XXX.
Koepang is ongetwijfeld de voornaamste en gunstigst gelegen
handelsplaats van Timor. De reede is intusschen in
den West-moeson lang niet veilig, uithoofde der Avinden die
dan met veel geweld de zeeweringen komen beuken, waarbij
komt, dat de schepen te digt onder den wal moeten
ankeren. Als een gevolg hiervan staat de handel in dit
saizoen schier geheel en al stil. Had men Soelamoe, aan
de noordzijde der baai, tot de plaats van ons établissement
gekozen, men zou deze zwarigheid vermeden hebben. Hier
vormen de eilandjes Poelo Boerong en Poelo Tikoes eene
kom, waarin verscheidene schepen, op slechts een half
kwartier iran den wal, in drie tot zes vademen water, veilig
tesjen alle winden kunnen ankeren.
Het gezigt, dat de stad van de reede af oplevert, is
ongemeen schilderachtig en bekoorlijk. De huizen, omtrent
300 in getal, zijn wel meerendeels in de vallei, maar toch
ook ten deele tegen de helling der omringende hoogten gebouwd;
zij zijn doorgaans wit gepleisterd en gedeeltelijk met
pannen, doch grootendeels slechts met bladeren gedekt.
Groene hagen, die de terrassen omgeven, grootbladerige
pisang- en palmboomen, en hier en daar steile en naakte
ldippen, vertoonen zich daartusschen. Doch men ondervindt,
in weerwil der in de laatste jaren aangebragte verbeteringen,
eene pijnlijke teleurstelling, wanneer men, de stad
binnengetreden, grootendeels slechts armelijke woningen
bespeurt, die in onregelmatige smalle straten of langs de
rivier, die niét veel meer dan een kreek mag heeten, verspreid
liggen. Enkele huizen langs het strand maken hierop,
wel is waar, eene gunstige uitzondering; maar gemakkelijk
overtuigt men zich, dat de.welvaart hier geenszins
haren troon heeft opgeslagen. Plet fort Concordia, door
omstreeks een 40tal Amboinesche of Javaansche soldaten,
onder bevel van een Luitenant bezet, strekt door zijn vervallen
toestand geenszins om dezen indruk te verbeteren.
En echter biedt Koepang als handelsplaats groote voor-
deelen aan, die billijke verwondering wekken, dat hier geene
Europesche huizen gevestigd zijn. In 1821 zette de Heer
Bóchade, een Franschman , zich te Koepang neder, en dreef
er een zeer voordeeligen handel, vooral in paarden en vee,
met Mauritius; daarenboven werd hem <le behartiging der
belangen van de Nederlandsche Handel-Maatschappij opgedragen,
waardoor hij als handelaar een vrij groot aanzien
verkreeg. Met zijn vertrek, omstreeks 1830, verloor Koepang
zijn eenigen koopman, die eenige kunde bezat en over
een eenigzins ruim kapitaal kon beschikken, — een groot
verlies Aroor eene plaats, waar de handel nog zoozeer in
zijne kindschheid verkeerde.
Het belang der haven van Koepang valt vooral in het
oog, wanneer wij denken aan de nabijheid van Australië
en de imrbazende ontwikkeling, die dat onmetelijk gebied
in de laatste jaren met reuzenschreden te gemoet gaat.
Vooral voor het verkeer met West-Australië is Koepang
voortreffelijk gelegen, en de schepen, die vandaar naar
Brits ch-Indië varen, kunnen, naar het oordeel van bevoegden,
geene betere plaats aandoen, om zich van water en