tige vermenging van personen van verschillende kästen gesproten
waren. Hij predikte in de volkstaal, en nam als medeverkondi-
gers zijner leer allen aan die als bhiksjoe’s (bedelaars) vanaal-
moezen leven en van de wereld afstand doen wilden. In het
gele bedelaarskleed togen zij het land door, en de vervolging die
zij van de Brahmanen te lijden hadden, vestigde de aandacht der
menigte nog te meer op hen. De verdrukte lagere standen voel-
den zieh mächtig door deze leer aangetrokken, en zelfs vorsten
en aanzienlijken verleenden op vele plaatsen aan hare predikers
bescherming. De leer van Boeddha tastte dus niet alleen, door
een rationalisme van ongeevenaarde stoutheid, de dogmatiekder
Brahmanen in het hart aan, maar oefende ook een mächtigen
invloed op het leven door de ritueele wet der Brahmanen, die
het gansche leven als in ijzeren kluisters geklemd hield, aan
minachting prijs te geven.
Twee zoo strijdige stelsels konden niet vreedzaam naast elkander
bestaan, slechts een strijd op leven en dood was hiermoge-
lijk. Eeuwen lang heeft die strijd gewoed, het hevigst, naarmen
meent, in de zesde eeuw na Christus, toen in Hindostan het
Boeddhisme schier werd uitgeroeid, ofschoon het zieh inmiddels
voor dit verlies door zijne uitbreiding over Ceilon, Tibet, China
en andere landen had sehadeloos gesteld. Te midden dier ver-
breiding van het Boeddhisme door zendelingen en emigranten
kwam het ook naar Java. Wij zagen reeds dat het tijdstip daar-
van niet te bepalen i s , evenmin als de vraag vooralsnogkan worden
opgelost, of Brahmanen dan wel Boeddhisten de eerste Hindoe-
kolonisten aan Java geleverd hebben. Reeds in de derde groote
synode der Boeddhisten, onder Asjoka, vorst van Magadha, welke
synode volgens Lassen in het jaar 246 v. C. valt, werd be-
sloten de leer van Boeddha door zendelingen in vreemde
landen te doen verbreiden, en de beroemde Wilson is van oor-
deel, dat de vier of vijf eerste eeuwen na Christus het tijd-
vak vormen waarin het ijverigst voor de verkondiging dezer leer
is gearbeid.
De hoofdzetel der Boeddhisten op Java is klaarblijkelijk ge-
weest in en om de residentie Kadoe. Daar vinden wij de eenige
zuiver-Boeddhistische monumenten, inzonderheid dat grootste en
schoonste van alle werken door de Hindoes op Java tot stand
gebracht, den tempel van Bärä-Boedoer. Maar de stichting van
zulk een grootsch gedenkteeken kan niet vallen in het vroegste
tijdperk van het Javaansche Boeddhisme; het moest eerst zelf
groot en mächtig zijn geworden, eer het zulk een reuzenwerk
kon tot stand brengen. Toch zou ik de stichting van Bärä-boedoer
niet later dan de achtste, hoogstens de negende eeuw na C.
durven plaatsen.
Eer de Boeddhisten naar Java overkwamen, meer nog eer
Bärä-Boedoer gebouwd werd, had het Boeddhisme eene lange
geschiedenis doorloopen en was het geheel van gedaante veran-
derd. Boeddha zelf, door zijne volgelingen beschouwd als de ver-
schijning van de volkomenste wijsheid en deugd op aarde, werd
meer en meer door hen in een stralenkrans van heiligheid ge-
huld en als een bovennatuurlijk wezen, begaafd met groote won-
derkracht, als eene incarnatie der godheid, gedacht. Dat Boeddha’s
leer in den grond atheistisch of, zoo men wil, pantheistisch was,
en voor de goden en geesten van het Brahmanisme geene plaats
behield, werd niet algemeen begrepen. Men beschouwde ze veel-
eer als wezens aan Boeddha ondergeschikt, zoodat in de latere
legenden de groote prediker zelfs wordt voorgesteld als zijne
leer aan Brahma en Indra verkündigende. De hemel is dus weder
met Brahmaansche en zelfs vele nieuwe goden en geesten
bevolkt, maar zij zijn niet veel meer dan een hofstoet, geroepen
om de macht en grootheid van Boeddha in het licht te stellen.
Zij worden dan ook niet aangebeden; de groote leermeester zelf,
de incarnatie van alle goddelijke eigenschappen, is het eenige
voorwerp van de hulde en aanbidding zijner volgelingen.
Het is een merkwaardige trek van het Boeddhisme, dat, ter-
wijl de Brahmaansche Hindoes een diepen afkeer hadden van
’s menschen stoffelijk overschot na den dood, de eerbied voor
Boeddha op het bezit zijner asch den hoogsten prijs deed stellen.
Zij werd bewaard in een gouden urn, en later, om strijd over
het bezit te voorkomen, naar luid der overlevering, in acht
deelen verdeeld, waarvan ieder in een prächtige urn werd be