of gemachtigde van den Soesoehoenan bestuurd werd. Inmiddels was
in of omstreeks 1662 “) de reeds geringe macht der vorsten nog ver-
snipperd door eene zonderlinge regeling van het bestuur, die sedert
in Tjeribon werd in stand gehouden. Panembahan Giri Laja, naar
men meent de tweede van dien naam, bepaalde bij uiterste wilsbe-
schikking, dat zijne beide zonen Mertä Widjäjä en Karta Widjäjä te
zamen het bewind zouden voeren, en dat aan een derden broeder,
Wangsa Karta, duizend huisgezinnen als apanage zouden worden
toegekend. Men noemde sedert den oudsten der beide vorsten
Radja Schamsoe’d-din (Zon van den godsdienst) of Radja Sepoeh
(de oude), den tweeden Radja Kamaroe’d-din (Maan van den
godsdienst) of Radja Anom (de jonge). Hoe deze vorsten in
1677 den titel van Sultan erlangden, die ook door al hunne
opvolgers gevoerd i s , zal ons beneden blijken 2).
De regent van Tjeribon gaf zonder omwegen aan Speelman
te kennen, dat de Compagnie, zoo zij den Soesoehoenan helpen
wilde, niet moest dralen. Hij verklaarde daarbij tevens, dat hij en
de bevolking liever aan Troena Djäjä, die hun vrijdom van velerlei
lasten had toegezegd, dan aan den Soesoehoenan wilden gehoor-
zamen, maar dat de Sultan van Ranten zieh reeds tegen de
inmenging van Troena Djäjä in de zaken van Tjeribon verzet
had, omdat hij zelf op dat gebied aanspraak maakte 3).
Speelman was aanvankelijk voornemens naar Samarang te gaan
om in persoon met Troena Djäjä te onderhandelen, maar tijdingen
van Djapara riepen hem derwaarts. De Soesoehoenan had Wängsä
Dipa gemachtigd om eene nieuwe overeenkomst met de Compagnie
te sluiten. Bij dit contract werd eerst dat van 1646 be-
vestigd, terwijl voorts de Compagnie zieh verbond den Soesoehoenan
hulp en bescherming te verleenen tegen zijne vijanden. Zij zou
Djapara van garnizoen voorzien en de vijanden van Mataram in
alle havens aantasten, maar de Soesoehoenan zou de kosten
dragen, vastgesteld op 250,000 realen en 3000 lasten rijst, in
*) Dit jaartal noemt Hageman, Handleiding, I . 168, 280, T. v. I . T. L. en Vk.
I . 174, noot, 198, en verbetert daarmede zijne vroegere opgave in Ind. Arch. I I I .
16, waar hij deze gebeurtenis in 1554 gesteld had.
drie jaarljjksche termijnen te voldoen. Mocht de krijgstocht langer
duren dan tot Juli 1677, dan zou de Soesoehoenan maandelijks
nog 20,000 realen uitkeeren. Yerder bedong de Compagnie ge-
heele tolvrijheid voor den invoer in alle plaatsen van Java,
vergunning om daar overal faktorien te stichten, en eene jaar-
lijksche levering van 4000 lasten rijst tegen marktprijs. Eene
bijzondere vermelding verdient nog art. 3 van dit contract.
In 1652 was van Goens met den Soesoehoenan overeengekomen
dat de rivier van Krawang of Tji Taroem de grens tusschen het
gebied der Compagnie en dat van Mataram zou uitmaken *).
Thans werd die grens nauwkeuriger omschreven in deze woor-
den, „dat de Javanen bewesten de rivier van Krawang to t
a a n de Z u id z e e onder gehoorzaamheid der Compagnie zouden
staan,“ terwijl Speelman tevens verzocht, dat die grens mocht
worden uitgebreid tot aan de rivier van Pamanoekan, eveneens gere-
kend dwars over het eiland tot aan de Zuidzee, „aangezien dit
gewest den Soesoehoenan toch geen nut aanbracht.“ De Compagnie
zou dus in het bezit gekomen zjjn der geheele tegen-
woordige residentie Krawang, waarvan de toestand haar zorg
voor de veiligheid harer grenzen inboezemde 2). Ook zou het
grootste gedeelte der Preanger-regentschappen onder hare jurisdictie
zijn gebracht; maar hoe weinig waarde destijds aan die schaars
bevolkte en grootendeels woeste gewesten gehecht werd, blijkt
vooral daaruit, dat in het nieuwe contract aan de woorden: „bewesten
de rivier van Krawang“ , debepaling t o t a a n d eZ u id -
z e e , ofschoon in de overeenkomst met van Goens niet voorko-
mende, als eene eenvoudige verduidelijking werd toegevoegd,
en ook geen bijzonder bezwaar tegen de doortrekking van de
naar de Pamanoekan verlegde grens tot aan het Zuiderstrand
scheen verwacht te worden 3).
Den 4<Jen Maart 1677 zond Speelman den resident van Djapara
Couper naar Mataram, om de bekrachtiging van dit voor-
loopig contract te erlangen, en tevens voor hem volmacht
van den Soesoehoenan te vragen, om als zijn gemachtigde met
*) Reyniersz bij de Jonge, V I. 31. 2) Zie bte. 337.
8) Zie het nieuwe contract onder de stukken bij de Jonge, VII. 79.