last outvingen om voor Räma de geroofde Sita ook in het verre
Oosten op te sporen. „Doorzoek't,“ zoo leest men daar, „zorg-
vuldig Jawa-dwipa, waarvan zeven koninkrijken het sieraad uit-
maken, het gond- en zilverland, rijk aan goudmijnen.“ De naam
Jawa-dwipa was in de uitgave van Gorresio, waarvan men zieh
vroeger in Europa bediende, door eene verminkte lezing onken-
baar geworden ‘).
De tjjd waarin het Rämäjana gedieht werd, kan., volgens Kern,
naar rnwe sohatting niet veel verschillen van den tijd waarin
Ptolemaeus sehreef, en dit maakt de overeenstemming van beide
berichten dubbel merkwaardig. De Grieksohe schrijver laat name-
lijk op zijne verklaring van den naam Jabadioe onmiddellijk vol-
gen: „Men zegt dat dit eiland zeer vruchtbaar is en zeer veel
goud oplevert. Aan het westeljjk uiteinde heeft het eene hoofd-
stad Argure (d. i. de Zilverstad) geheeten“ 2). De voornaamste
bijzonderheid die het Rämäjana en Ptolemaeus van Jawa-dwipa
vermelden, is dus dat het land rijk aan goud en zilver is 3).
Dit is moeilijk te verklären indien Jawa-dwipa bepaald Java aan-
duidt, waar, zoo veel wij kunnen nagaan, het goud en zilver altijd
schaarsch was; 4) beter verklaarbaar indien het in het bijzonder het
goudrijke Sumatra aanduidt, of het verre Oostland in het alge-
meen, waarvan Sumatra een voornaam deel uitmaakte. Wel
mag ik niet ontveinzen dat wij omtrent de zilveropbrengst ook
van Sumatra, of in het geheel van den Indischen Archipel, slechts
*) Kern in B. t. d. I. T. L. en Vk. 3e Vr. IV. 640.
2) In de lengte- en breedte-opgaven van Ptolemaeus, die voor deze hem onbekende
gewesten natuurlijk niet veel beteekenen, zal ik mij maar niet verdiepen. V. Ba ert. a. p.
merkt daaromtrent op: »Die geographischen Positionen sind sehr falsch, namentlich
sind die Grade der Länge viel zu ansehnlich angegeben. Aber dieser Fehler geht
durch das ganze Werk. Je mehr man von Alexandrien sich nach Osten wendet, um
desto mehr überschreiten die angegebenen Längengraden das richtige Masz,* enz.
3) Van de stad Argure weet ik niets te maken. Op het Maleisch Schiereiland ligt
aan de straat van Malakka een Maleisch staatje dat den naam Peirak draagt, en deze
naam beteekent z i l v e r . Doch ik durf het niet wagen te vermoeden datdie oude Hindoes ook
reeds straat Malakka bevoeren en desniettemin het Mal. Schiereiland mede tot Jawa-
dwipa rekenden, en evenmin dat Peirak toen reeds bestond. Bovendien past de lig-
ging niet.
4) Zie boven I. 131. Vgl. echter N. T. v. N. I. I I . 182, en Verh. v. h. Bat.Gen.
I. 2 3 , op welke laatste plaats ook van zilver op Java wordt gesproken.
weinige en twijfelachtige berichten hebben '); maar het goud is
in de oude getuigenissen kennelijk de hoofdzaak, het zilver mis-
schien slechts genoemd om den wille der door den naam Argure
aangeduide stad, of wegens de gewoonte om de namen der beide
edele metalen samen te voegen. In een in de 12de eeuw uit ou-
dere bronnen bjjeengebracht Hindoesch werk, de Kathasärit-
sägara, treedt dan ook de reeds aangeduide naam Soewarna-dwipa
of Goudeiland voor dien van Jawa-dwipa in de plaats 3).
Ik kom nu nog even terug op de verklaring van Jawa-dwipa
door Giersteiland, om aan te toonen, dat, schoon niemand die
verklaring eene ontwijfelbare zal kunnen noemen, er toch uit
de inlandsche overlevering werkelijk nog wel iets tot hare aan-
beveling kan worden aangevoerd. De oude Javaansche geschie-
denissen melden, dat Praboe Djä.jä Bäjä, afstammeling van Ar-
djoenä in het vijfde geslacht, in het eerste jaar der Javaansche
tijdrekening op Java landde. Hij vond dat een zeker graan,
djawawoet geheeten, het hoofdvoedsel der bevolking uitmaakte,
en veranderde daarom den naam Noesä Kendeng, dien het eiland
tot dusverre gedragen had, in dien van Hoesä Djäwä 3). Ru is
djawawoet werkelijk de Javaansche naam voor gierst; maar
zeker niet de oorspronkelijk vorm. Hij schijnt samengetrokken te
zjjn uit djawa awoet, d. i. fijnkorrelige gierst. In het Maleisch
heet nog de gierst djawa, in het Dajaksch djawae, terwijl men
in het' Bataksch djaba oere zegt, in welke samenstelling oere
geheel met het Javaansche awoet overeenkomt 4). Dat nu het
djawa, djawae, djaba der talen van den Indischen Archipel niets
anders dan het Sanskrietsche jawa, bij Ptolemaeus (in Jabadioe)
jaba, is, blijkt uit de gedurige verwisseling vanj met dj en van
w met b. Vooral de eerste verdient zeer onze aandacht. De
Sanskrietsche j is in bijna alle volksdialecten van Hindostan in
') Verh. v. h Bat. Gen. I I I . 141. Tijdsclir. v. I. T. L. en Vk, VI. 182. Zilveren
sieraden worden dikwijh door de bewroners van Insulinde gedragen.
2) Kern in B. t. d. I . T. L. en Vk. 3e Vr. IV. 644. w . , die tevens aantoont dat
het gerncht van een Goudeiland, Chrysh, ook tot de Grieken gekomen was.
3) Rnffles I . 2 , I I . 71.
*) V. d. Tuuk, Bat. Wdbk, bl. 200, en noot op bl. 27 van Lassen’s Geschied. v.
tl. Ind. Arcb. door de Klerck; Hardeland. Daj. Deutsch, Wprterb. in v. djawae.