element, dat wemelt van woorden en uitdrukkingen die geen
enkele inlander meer verstaat. Maar ofschoon de zin van geen
enkel dezer opschriften nog geheel is ontcijferd, is toch zooveel
door de heeren Cohen Stuart en Kern aan het licht gebracht,
dat zjj reeds nu als een belangrjjke bron voor Java’s oude ge-
schiedenis kunnen beschouwd worden.
Bijna al de stukken waren oorspronkeljjk met de grootste zorgvul-
digheid gedagteekend. Bij het jaartal volgens de tijdrekening van Sä-
kä worden de naam van de maand, het aantal dagen sedert de nieuwe
of volle maan verloopen, de naam van den weekdag volgens de
vijf- zes- en zevendaagsche week ‘), soms ook de woekoe, het
uur van den dag en andere chronologische en astronomische
bepalingen gevoegd. Yan verscheidene stukken wordt echter, door
het verloren gaan van het begin, de datum thans gemist.
Yele dezer stukken missen het slot of zijn slechts in fragmenten
bewaard, maar schier allen vertoonen niet alleen in den uiterlijken
vorm, het schrift en de taal, maar ook in den inhoud eene verwant-
schap, die het mogelijk maakt veel wat in het eene duister is door
vergelijking van het andere op te helderen. In den kanselarij-
stijl waarin zij geschreven zijn, en die zieh op merkwaardige
wijze gelijk blijft, wanneer men in aanmerking neemt dat de
oudste en de jongste stukken door eene tusschenruimte van om-
streeks vijf en eene halve eeuw gescheiden zijn, komen geheele
reeksen van woorden en uitdrukkingen voor, die in ieder stuk
met geringe wijziging terug keeren, en een soort van formulier
vormen dat in ieder bijzonder geval naar gelang der omstandig-
heden werd ingevuld. Over ’t algemeen hebben de stukken be-
trekking tot vorstelijke gunstbewijzen, zooals het toewijzen van
giften of leenen van landen, doorgaans met nauwkeurige grens-
bepaling, de aanstelling tot staatsambten, de toekenning van
privilegien enz., en zij worden soms besloten en bekrachtigd
door plechtige aanroeping der bovenaardsche machten als getuigen
der verleende gunst en wrekers van alle schending daaraan
weérvaren. Daarmede gaan talrijke toespelingen op oude gebruiken
9 Vgl. D. I , bl. 503.
en toestanden gepaard. Hier worden verschillende beroepen en
bedrijven, daar hanengevechten en andere speien, elders bijzon-
derheden omtrent spijzen en dranken of kleeding en staatsie,
zooals het gebruik van verschillende blanketsels en van witte en
driekleurige zonneschermen, vermeld. Yan de voortgezette ont-
cijfering dezer geschriften, waarvan nog slechts enkele ons meer
volledig onthuld zijn, mag men nog vele leerrijke bijdragen tot de
kennis van oud-Javaansche toestanden en instellingen verwachten.
Op de eerste in de rij der uitgegeven oorkonden is de hier gegeven
beschrijving, althans wat den uitwendigen vorm betreft, slechts ge-
deeltelijlc toepasselijk. Deze werd aan het Genootschap geschonken
door Pangeran Ngabehi te Jogjakarta. Zij bestaat uit drie veel
grootere, meer Vierkante, slechts aan eene zij de, maar met 17
tot 22 regels beschreven platen, die in het midden der bovenzijde
een gaatje hebben, waardoor zij met een koperen kettingje waren
aaneengeregen om ze zoo gezamenlijk te kunnen ophangen. Deze
oorkonde is van ’t jaar van Säkä 8 1 1 , de maand Sräwana, den
12den Jag der wassende maan, Maandag-Mawoeloe-Oemanis
(Legi), ’) overeenkomende met den 12den Juli 919 onzer tijdrekening.
De XYnde , op ’s Rijks Museum van Oudheden te Leiden
voorhandene oorkonde, die mede slechts de eene zij de eener
groote plaat beslaat, en mede uit Jogjakarta afkomstig is , heeft
ook in het schrift met No. 1 groote overeenkomst. Ongelukkig
is van de plaat een groot stuk verloren gegaan , zoodat het eerste
derde van al de regels en daarmede ook het jaarcijfer gemist wordt.
Wij moeten wat langer stilstaan bij de tweede oorkonde, het
oudste, uitvoerigste en uit ieder oogpunt belangrijkste en leer-
zaamste stuk der gansche verzameling, en tevens dat waarvan
de verklaring, dank zij vooral de bijzondere zorg door Prof.
Kern er aan besteed, het verst gevorderd is. De inscriptie is
geheel en ongeschonden voorhanden en bestaat uit elf bladen,
die door een inlander bij het graven van een put in de
dessa Djähä, residentie Soerabaja, werden opgedolven. Het
stuk begint met eene dagteekening van bijzondere uitvoerig-
9 Vgl. Dl. I. 503. Mawoeloe is de naam van een dag der zesdaagsche week.