en zijne opvolgers, die echter den beschouwer niets bijzonders
bieden. De Pangeran Koedoes, die de stamvader schijnt geweest
te zijn van eene lijn van regenten, die Koedoes als vazallen van
Demak bestuurden, ligt te Koedoes zelf begraven in eene met
zorg onderhouden tombe, overdekt door een grafhuis met muren
van kalksteen, die geheel opengewerkt en met rosetten en
andere Ornamenten op Vierkante vakken versierd zijn, terwijl
daarbij eene hoogst merkwaardige moskee verrijst, met een
vierkant voorplein, dat door een minaret in den vorm van een
Hindoe-tjandi, en door muren, torentjes en poorten, alles van
rooden gebakken steen en in den stijl der gebouwen van Madjapa-
hit, wordt ingesloten l). Dat de graven der voornaamste soenans
en andere personen die eene rol in de vermelde gebeurtenis-
sen vervullen, bij Tjeribon, Demak, Töeban, Gresik, Soerabaja
en elders worden aangewezen, heb ik in den loop van mijn ver-
haal doen opmerken. Maar er bestaan in zeker opzicht ook nog
levende getuigen voor de verhaalde feiten. Er wonen te Demak
en Koedoes nog afstammelingen van Panembahan Djimboen en
Pangeran Koedoes, die den titel van raden voeren. Twee dier
radens, tevens hadji’s , zijn, of waren nog kort geleden, te
Koedoes priesters bij de moskee en bewakers van het graf van
hunnen voorzaat. Deze zijn echter niet meer officieel door de
regeering erkend; maar de graven van Soenan Kali Djägä te
Kadilangoe en van Soenan Dradjat aan den grooten weg van
Toeban naar Sidajoe, zijn, of waren althans voor weinige jaren, toe-
vertrouwd aan geestelijke, door het Gouvernement erkende en
bezoldigde pangerans, die zieh beroemen in rechte lijn van die
heilige mannen af te stammen 3).
■) Brumund t . a. p. 169—171.
s) Brumund t . a. p. 172. Vgl. over die geestelijke pangerans, D. I . bl. 383.
YIJFDE HOOPDSTUK.
De Portugeezen op Java.
Terwijl de Islam zieh uitbreidde in het Oosten en de armen
reeds naar Java’s stranden uitstrekte, begon in het verre Westen
eene nieuwe natie, opgewassen en gehard in de worsteling
tegen de belijders derzelfde leer, zieh aan te gorden om den strijd,
in het westelijk halfrond zoo glansrijk gevoerd, ook voort te
zetten in de zeeen en längs de kusten van het oostelijke. Ja-
loerschheid op de groote ontdekking van Columbus, in den dienst
van Spanje volbracht, zucht naar goud en naar avonturen, ver-
eenigden zieh met geloofsijver, om de dappere zonen van Portugal
naar het Oosten te drjjven. Den 18den October 1497 zeilde
Yasco de Gama de Kaap de Goede Hoop voorbij. Kegen jaren
later verschafte Affonso d’Alboquerque door de verovering van
Goa aan de Portugeezen een vasten voet in Hindostan, en begon
hij reeds de blikken naar den Archipel te wenden , waar Malakka,
groot en mächtig door een bloeienden handel, als de sleutel tot
de landen van het verre Oosten beschouwd werd.
Slechts zeer weinige Europeanen waren, voor zoover ons be-
kend is, voor dat tijdstip tot Insulinde doorgedrongen. Marco
Polo van Venetie bezocht omstreeks 1290 eenige gedeelten van
Sumatra, maar kende Java alleen van hooren zeggen en had
daarvan zeer verwarde voorstellingen '). In het verhaal der reizen
van den Italiaanschen monnik Fra Odorico vanUdine, omstreeks
1318 verricht, schijnt melding van eenige eilanden van den Archipel
gemaakt te worden 2); maar omtrent hunnen toestand is er niet
*) Boven blz, 12. Al de hier genoemde reizen zijn bevat in de bekende verzame-
ling van Ramusio.
2) Er wordt o. a. gesproken van Sumoltra en Ja n a , waarschijnlijk Sumatra en Java.
Het laatste wordt geregeerd door een oppervorst met zeven koningen onder zieh. De
pracht van zijn paleis wordt in de levendigste kleuren beschreven en er wordt melding
gemaakt van zijne oorlogen met Kathai. Onder de voortbrengselen van het eiland worden