hulde be wij st, algemeen ingang had gevonden. Wij vonden er
lingga-pedestallen, uit massieve steenblokken bestaande, en op wier
bovenvlak in eene opening een, thana vaak daaruit verdwenen,
yan boven afgerond paaltje, de lingga zelf, was geplaatst, in de
tempels van den Dieng en van Prambanan, evenzeer als in de
tempelgrotten van Koetä Ardjä, op de open bidplaatsen van
Soekoeh en Tjetá en onder de overblijfselen van Mädjäpahit
Yele vindt men nog op Java op hunne oorspronkelijke plaatsen,
meestal op hoogten waar zij vrijelijk aan den invloed der lucht
waren blootgesteld, maar ook dikwijls door tempelwanden beschut;
vele andere hebben in de verschillende verzamelingen van Ja-
vaansche beeidwerken een plaats gevonden, en hebben er aan-
spraak op door de groote zorg waarmede zij met lijstwerk en
andere sieraden bebeiteld zijn. De lingga-pedestal was het altaar
waarop water ter eere van den lingga geplengd werd, en is daar-
om steeds voorzien van een tuit, waardoor het vocht naar een
goot of bekken werd afgevoerd. Menige reiziger heeft dienzelfden
lingga-dienst in Hindostán waargenomen en beschreven. De Arabische
geograaf Al-Biroeni, die Indie in de elfdeeeuw bezocht,
zegt dat op vele plaatsen lingga’s in de tempels waren opgericht
en door het volk vereerd werden, maar dat de meest beroemde,
aan hét boveneinde met gouden sieraden en edelgesteenten prij-
kende, bij den oever der zee te Somnát verrees, waar hij dage-
lijks met bloemen behängen en met het heilige water van den
Ganges besproeid werd. En nog in onze dagen schreef de Russische
reiziger prins Soltikoffin zijne „brieven over Indie“ uit Benares
: „Mijne aandacht wordt geboeid door kleine tempels, waarin
zieh Brahmanen en Fakirs bewegen, door kleine witte stieren
met een bult op den nek en met bloemkransen getooid, en door
halfnaakte, met ringen versierde vrouwen, die tal van kleine
afgodsbeelden en cylindervormige, aan het boveneinde afgeronde
steenen met water besprengen s). “
De meeste schrijvers die zieh met de oudheden van Java heb-
1) Zie boven blz. 4 4 , 65, 67, 88, 89, 90, 100, 104, 125, 145, enz.
2) Ik ben deze plaatsen verschnldigd aan den heer Kinder in T. v. T. L. enVk.
v. N. I . I - 108 v.
ben bezig gehouden, zijn van oordeel dat de steenen die ik hier
lingga-pedestallen genoemd heb, of liever de daarin aangebrachte
uitdieping waardoor het water naar de tuit wordt gevoerd, eene be-
dekte voorstelling zijn van het vrouwelijk geslachtsdeel, en wij vinden
daarom dikwijls die voetstukken eenvoudig weg joni’s genoemd.
Zonder geheel te durven ontkennen dat zij werkelijk die betee-
kenis hadden, heb ik dit gebruik niet durven navolgen, daar de
vorm dier steenen zieh eenvoudig uit hunne bestemming tot voetstukken
en plengaltaren verklären laat, en behalve de lingga’s
ook vele andere beeiden onderaan een vierkant uitstek hebben,
klaarblijkelijk bestemd om ze in een voetstuk in te laten. Daar
vele zoogenaamde lingga-pedestallen den lingga missen, kan men
bezwaarlijk met overtuiging verzekeren, dat zij allen tot het dra-
gen van lingga’s zjjn bestemd geweest').
Doerga werd door de Javanen, die haar Lärä Djongrang noe-
men, het liefst voorgesteld als staande op den rüg van een stier,
en met acht,soms tien armen, die, behalve hetbenedenstepaar,
ieder een wapentuig voeren. De benedenste rechterhand houdt
den stier bij den staart, terwijl de linker den boozen geest
Mahisasoera (wiens naam uit Mahisa, buffel, en Asoera, booze
geest, is samengesteld) bij de hären houdt. De voorstelling is
aan de volgende mythe ontleend. Mahisa, het hoofd der Titanen,
had, in de gedaante van een mächtigen stier, den hemel van Indra
bestormd en de goden op de vlucht gedreven. Brahma riep nu
de goden tot zieh om met hen raad te plegen, en uit aller mond
schoten stralende vlammen, die zieh vereenigden tot het lichaam
eener schoone vrouw. Dus was Doerga geboren, die van ieder
der goden een wapen ontving. Door haar werd Mahisa overwon-
nen en Indra in zijn hemel hersteld. Doerga nu wordt gewoon-
lijk voorgesteld op het oogenblik dat zij den asoera bij de hären
grjjpt, die, door zieh van zijne incarnatie in den buffel los te
maken, zieh uit hare handen poogt te redden.
Met Siwa en Doerga vinden wij eindelijk in de Javaansche
Siwatempels gewoonlijk beider zoon Ganesa verbonden, herkenbaar
*) Vgl. Leemans, Boro-Boedoer. 424.