Compagnie te Soerabaja, ßeinier de Klerk, die sedert lang met
Tjakra-ning-Rat in de beste verstandhouding leefde, veel moeite om
den heerschzuchtigen Madoerees tot andere gedachten te brengen.
Ten slotte verklaarde hij zieh bereid om, ter wille der Compagnie, de
hofplaats te ontruimen, maar hield vol dat de Soesoehoenan, we-
gens het door hem gepleegde verraad, niet beter had verdiend
dan gekrist te worden '). Deze onderhandeling had ten gevolge
dat reeds den 2Oaten December de troepen der Compagnie, onder
Steinmetz, Kartasoera binnenrukten, en den volgenden dag de
Madoereezen aftrokken, waarna de Soesoehoenan onmiddellijk op
den troon werd hersteld. Dezelfde vorst die kort te voren de
Nederlandsche bezitting te Kartasoera zoo gruwzaam mishandeld
had, kroop nn weder voor de Compagnie. Hij verhaalde zelfs
aan den veldoverste Steinmetz dat hij, op het bericht van de na-
dering harer troepen, eene dochter van den als muiter geworgden
Pangeran Arjä Mataram 2) had gehuwd, met voornemen om zijn
verderen weg te bewandelen tusschen die nieuwe gemalin aan
de eene en de Compagnie aan de andere hand 3).
Na de herovering van Kartasoera geraakten de zaken van
Mas Garendi meer en meer in verval. De meeste hoofden die
zijne partij gekozen hadden, kwamen allengs in onderwerping, en
hij zelf vroeg vergiffenis, onder de verklaring, dat hij tegen zijn zin
onder de rebellen was vervallen, en, nu hij kans zag zieh van
hen los te maken, bereid was zieh geheel naar de bevelen der
Compagnie te voegen. Maar ofschoon hem lijfsbehoud werd toe-
gezegd, duurde het nog tot den 3den October 1743 eer hij zieh
te Soerabaja in handen harer beambten kwam stellen 4). De
ongelukkige knaap werd naar Ceilon gebannen; de Chineezen,
overal uiteengedreven en vervolgd, en ten laatste ook door hun
naar Bali gevluchten aanvoerder Tai-"Wan-Soei verlaten, kwamen
alom in onderwerping 5). Java scheen weder bevredigd, ofschoon
in Pasoeroean de onrust door Soerapati’s afstammelingen werd
gaande gehouden, — Mertä Poerä, de weerspannige regent van
!) Thedens bij de Jonge, IX. 423; Huysers, Leven van de Klerk. 25.
2) Boven, bl. 446. 3) Thedens bij de Jonge, IX. 426.
4) Yan Imhoff bij de Jonge, IX. 432. s) Hageman, Handl. I . 194.
Grobogan, nog in het Zuidergebergte omzwierf, — en Tjakra-ning-
Rat met vlammende oogen bleef staren op het bezit der regent-
schappen die hij veroverd had en die zijne troepen bezet hiel-
den, maar die de Compagnie volstrekt niet gezind was in zijne
handen te laten.
De nieuwe Gouverneur-Generaal van Imhoff, die het bestuur
in Mei 1743 aanvaard had, zag zieh nu voor een moeilijk vraag-
stuk geplaatst. Yele Javaansche regenten waren van Pakoe Boe-
wänä afkeerig, en het stond te vreezen dat men het als een groot
bewijs van zwakheid zou beschouwen, indien de Compagnie den
vorst die zulk een gruwzaam verraad aan haar gepleegd had,
met eenvoudige hernieuwing der vroegere traktaten weder in
gunst aannam. Aan den anderen kant deinsde de Regeering nog
altijd voor diep ingrijpende maatregelen in de Javaansche zaken
terug en achtte zij de vervanging van Pakoe Boewänä nog
bedenkelijker dan zijne handhaving. Zij vond dus een middel-
weg, daarin bestaande, dat zij eene algemeene amnestie uitvaar-
digde voor allen die zieh binnen drie maanden onderwerpen
zouden, maar daarvan twee personen met name uitzonderde,
die als de voornaamste aanstokers van het verraad en van de
gewelddadige bekeering der Nederlandsche krijgslieden tot den
Islam beschouwd werden. De uitlevering dezer personen zou
van den Soesoehoenan geéischt worden; voor het geval dat hij
weigeren mocht, was aan von Hohendorff last gegeven hem plot-
seling op te lichten en naar Samarang te voeren '). Gelukkig
dacht Pakoe Boewänä aan geen verzet en verschafte hij aan de
Compagnie de gevraagde voldoening, zoodat kort daarop een
preliminair, en den llden November 1743 een definitief contract
tusschen de Compagnie en den Soesoehoenan kon gesloten worden.
Het nieuwe traktaat was, gelijk men denken kan, uiterst
günstig voor de Compagnie en verleende haar uitbreiding van
rechten en van grondgebied. De Rijksbestuurder en de strand-
regenten zouden niet mögen benoemd worden dan metgoedkeu-
ring der Compagnie; zij zouden in handen van den Kommandant
') Zie de orde aan v. Hohendorff bij de Jonge, IX. 433.