werd, dat de schepen van Pate Unuz kwamen opdagen van eene
andere zijde dan men ze verwacht had. Deze was nämelijk, teil
einde de stad te verrassen, ter sluiks längs de kust van Sumatra
en onder bedekking der haar omzoomende eilanden noordwaarts
tot aan den mond der rivier van Siak opgestevend en vandaar
de Straat overgestoken, zoodat men onverwachts de zee ten
westen der stad met zijne talrijke vaartuigen bedekt zag.
De Portugeezen begrepen echter spoedig, dat dit slechts de
vloot van Pate Unuz kon zijn, en ofschoon haré plotselinge ver-
schijning aanvankelijk ontsteltenis en verwarring veroorzaakte,
besloten zjj moedig hem met de geheele macht die zij konden
bijeen brengen, namelijk met 17 schepen bemand met 850
Europeanen en eenige getrouwe inlanders, te gemoet te varen.
Het geschut der Portugeezen richtte onder de vaartuigen van
Pate Unuz vrij wat schade aan; doch deze, zonder hun schieten
te beantwoorden, vervolgde zijn tocht dicht längs de kust in
zooveel mogelijk gesloten linie, totdat hij bij het vallen van den
nacht voór de stad en de Javaansche voorstad ten ankerkwam,
terwijl de duisternis de voortzetting van den strijd belette.
De Portugeezen, het ontoereikende hunner verdedigingsmid-
delen gevoelende, brachten den nacht in ängstige overleggingen
do°r; doch zelfs het gezag van den Gouverneur Ruy de Brito
kon d Andrade niet afbrengen van zijn voornemen, om Pate
Unuz met de. kleine seheepsmacht die hij onder zieh had, aan
te tasten, omdat diens houding op den vorigen dag hem de over-
tuiging had gegeven, dat zijn hoofddoel was voet aan wal te
.zetten en zieh door den steun der bevolking te versterken, en
dat hij weinig genegenheid had zieh aan een scheepsstrijd te wagen.
Terwijl dus stad en sterkte zooveel mogelijk in staat van tegen-
weer gebracht werden, maakte d’Andrade alles gereed, om bij
het aanbreken van den dag de dicht opeengedrongen kleine vaartuigen
des vijands, die het meest in zijne nabijheid lagen, met
raketten in brand te schieten, terwijl hij van de daaruit geboren
verwarring dacht gebruib te maken, om de groote jonken aan te
tasten en aan boord te klampen.
Inmiddels had Pate Unuz zieh met de Javanen in de stad in
betrekking gesteld; maar hij was niet weinig ontmoedigd en
teleurgesteld, toen hij van hun opperhoofd Soerja Dewa ver-
nam, dat Pate Quetir, op wiens raad en bijstand hij vooral had
gesteund, verslagen en gevlucht was. De stoute aanval der Portugeezen
en de groote schade die hun geschut aan zijne eigene
jonk toebracht, vermeerderden weihaast zijne verwarring, en
Soerja Dewa met de zijnen bleken veel meer door zorg voor
eigen lijf en goed dan door ijver voor de gemeene zaak bezield
te zijn. Het plan om aan land te gaan en de Portugeesche sterkte
aan te tasten, werd dus voorloopig opgegeven, terwijl de dap-
perheid vän den vijand aan Pate Unuz zooveel ontzag inboezemde,
dat hij, in weerwil zijner groote overmacht, alleen van geduld
en beleid een eindelijke zege durfde hopen. Hij besloot dus met
zijne gansche vloot naar de rivier Moear af te zakken en vandaar
u it, in overleg met Soeija Dewa, de Portugeezen te verontrusten
en af te matten. Om zijn voornemen voor den vijand te verbergen
, liet hij op zijne schepen zoo groot rumoer en geschreeuw
maken, dat d’Andrade niet anders dacht of een deel der Javanen
was aan land gegaan, terwijl het andere deel zieh tot een aanval
op zijne schepen gereed maakte.
Doch toen bij het eerste daglicht de Portugeezen de wäre toe-
dracht bespeurden en bemerkten dat de vijand in zijne overhaasting
zelfs menig anker in den steek liet, werd hun moed tot den hoogsten
graad aangewakkerd. Eensklaps verhief zieh, zoowel van het
fort als van de vloot, de kreet: „Yictorie, victorie! de vijanden
vluchten.“ Met groote geestdrift vervolgden zij Pate Unuz, staken
met het gereed gemaakte vuurwerk een groot deel zijner
kleine vaartuigen in brand, en hadden de voldoening dat hij met
zijne groote jonk, door alle andere jonken gevolgd, zonder ver-
der aan de rivier Moear te denken, en zelfs zonder eenigen te-
genweer te beproeven, in aller ijl naar Java terugkeerde. Twee
jonken, waaronder die van den Toemenggoeng van Palembang,
werden door de Portugeezen veroverd, en Pate Unuz zelf had
waarschijnlijk zijn behoud alleen te danken aan een hevigedon-
derbui, die de Portugeezen in de verdere vervolging belemmerde.
Door de nederlagen van Pate Quetir en Pate Unuz waren de