den, otn hem tot de hernieuwde vergunning van den vrijen uit-
voer van rijst te bewegen. De koopman Cornelis van Maseyck,
met deze zending belast, werd wel is waar niet tot den Panem-
bahan toegelaten, maar ontving uit zjjn naam de inwilliging van
zjjn verzoek, en keerde naar Djapara terug, zeer ingenomen met
de welwillende bejegening die hij ondervonden had. Intusschen
leerde de uitkomst maar al te spoedig dat die vriendschap ge-
veinsd was geweest.
Inmiddels bad de Panembahan van Mataram in 1616 het re-
gentschap Lasern (Rembang) onderworpen en in 1617 een groot
leger onder bevel van Mertä Läjä naar Pasoeroean gezonden,
welk gewest met weinig moeite veroverd werd. Vervolgens was
de regent van Padjang, die ten laatste de partij der weerspan-
nigen openlijk omhelsd had, door de vermeestering en geheele
vernieling zjjner boofdplaats getuchtigd. Dit had plaats in 1618,
kort vöör de zending van Maseyck, in wiens rapport wjj lezen
dat hij, het gebied van Padjang doortrekkende, slechts verlaten
dorpen vond, wier bevolking naar Mataram was weggevoerd en
daar in den omtrek der hoofdstad tot het maken van tichelstee-
nen werd gedwongen *).
Slechts weinige dagen nadat Maseyck te Djapara was terug-
gekeerd, op den achteten Augustus, werd de Nederlandsche löge
plotseling door den regent, op last van den Panembahan, over-
vallen, de goederen geroofd, drie Niederländers gedood, eenige
anderen gekwetst en de overigen, waaronder Maseyck zelf, gevan-
keljjk naar Mataram gevoerd, schoon met de verzekering dat zij
niet voor hun leven behoefden te vreezen. Koen, die den 19den
Augustus van dat feit bericht kreeg , aarzelde geen oogenblik om
aan te nemen da,t de vorsten van Java zieh onderling verbonden
hadden om de stichting van een algemeen rendez-vous door de
Niederländers te beletten, en ofschoon de Panembahan van Mataram
in 1622 zijn aandeel aan zulk een samenzwering ontkende
en den moord te Djapara als een op zieh zelf staand feit voor-
stelde, veroorzaakt door het onbetameljjk gedrag van eenige der
*) Maseyck bij de Jonge, IV. 89, 90.
Niederländers jegens de vrouwen van Javaansche hoofden, zou ik
met het oog op de gansche houding van dien vorst niet durven
loochenen dat hij daarin juist heeft gezien.
Ofschoon Koen zelf te üjakarta in een benarden toestand ver-
keerde, aarzelde hij niet aan den Panembahan met nadruk te
bewjjzen, dat de Niederländers geene beleediging ongewroken lieten.
Hij zond den kommandeur Block met vier schepen naar Djapara,
die, na vruchteloos den weg der onderhandeling tot bevrijding
der gevangenen beproefd te hebben, den 8s*en November eene
landing deed, de versterkingen van Djapara veroverde en vermeide
, en een aantal schepen en prauwen op de reede verbrandde.
De Pangeran van Demak bood zijne bemiddeling aan tot herstel
van den vrede; doch de instructien van Block riepen hem naar
Mangkasar. Aan de Niederländers werd weder het opkoopen van
rijst te Djapara vergund, maar de gevangenen werden niet vrjj
gegeven, waarom Koen het noodig' vond, toen hij in Mei 1619
met eene wel uitgeruste vloot uit de Molukken naar Djakarta
terugkeerde, in het voorbjjgaan andermaal een tuchtiging aan
Djapara loe te dienen, waarbij op nieuw een groot deel der stad
werd verbrand. De Panembahan, destjjds door de onderwerping
van Toeban bezig gehouden '), schijnt zieh weinig om het lot van
Djapara bekommerd te hebben, totdat hij vernam dat Koen se-
dert den aanvang van 1619 betrekkingen met zjjn erfvijand den
Adipati van Soerabaja had aangeknoopt en dezen twee stukken
geschut ten geschenke had doen aanbieden. De Panembahan trachtte
nu den Gouverneur-Generaal — want deze waardigheid had Koen
in Maart 1619 gedurende zijn verblijf in de Molukken aanvaard —
vrees ‘in te boezeinen door den uitvoer van rijst op nieuw te ver-
bieden, door het gerucht te verbreiden dat hij weldra met een ont-
zacheljjk leger voor Batavia zou verschijnen, en door eenige
Hollandsche kooplieden, die zieh weder te Gresik gevestigd hadden,
nadat daar het gezag van den Adipati van Soerabaja her-
steld was, door den regent van Djapara te doen oplichten. Toen
echter deze aanslag door een Nederlandsch schip verjjdeld was
*) Koen bij de Jonge, IV. 189.