verkeerde geographische voorstellingen die aan deze plaats ten
grondslag liggen. De fouten betreffen niet enkel de ligging van
Java, maar evenzeer die van de Insulae Fortunatae (Ferro) en
van Rome, en kunnen dus tegen de gelijkstelling van Jawa
in Jawa-koti en Jawa-dwipa geen bezwaar opleveren. In den
Soerja-Siddhänta, in een der commentaren op Arjabhata aange-
haald, wordt gezegd dat de vermaarde stad Jawa-koti, wier
wallen en poorten van goud zijn, oostelijk op een vierde van
den omtrek der aarde is gelegen. Hier is Jawa-koti een hoofdstad
geworden, wier gouden wallen en poorten ons weder de zeer
overdreven voorstellingen van den goudrijkdom der oostelijke
eilanden in het geheugen terugroepen *). Kern meent dat inet
Jawa-koti de oostpunt van Java bedoeld is, en inderdaad noopt
ons het groote verschil in lengte met Ceilon dit punt zoover
mogelijk oostwaarts te zoeken. Het verdient opmerking dat ook
Ptolemaeus de lengte niet alleen van den west- maar ook van
den oosthoek van het, reeds door hem uitdrukkelijk een e i 1 a n d ge-
noemde Jawardwipa opgeeft. Zoo wij dus aan den eenen kant in zijne
berichten omtrent den goudrijkdom verwarring van Java met andere
streken van InSulinde kunnen opmerken, schijnt toch aan den anderen
kant aan zijne berichtgevers onder den naam Jawa-dwipa reeds
bepaaldelijlc het eiland Java voor den geest te hebben gezweefd.
Of nadere onderzoekingen op het gebied der Sanskriet-literatuur
nog meer sporen van den naam Jawa-dwipa zullen opleveren,
is natuurlijk niet te bepalen. Maar het pleit voor de algemeene
bekendheid van dien naam, dat hij ook in het Tamiel in den
vorm Jawattiwoe wordt weergevonden 2). Op Java zelfheeft men
dien naam ontdekt in een opschrift van het Javaanschejaar 1216
(1294 n. C.), waarin zekere vorst Oettoengadewa „de heer van
geheel Jawa-dwipa“ genoemd wordt3). In den Kawi-tekst van de
Brätä Joedä, opgesteld in hetjaar 1157 onzer jaartelling, vindt men
Jawa-dwipa door Jawa-bhoemi, d. i. hetland Jawa“ , vervangen 4).
>) Kern t . a. p. bl. 641—643.
2) Kern t . a . p. bl. 643.
3) Friederich in Verh. v. h. Bat. Gen. XXVI. 93.
4) Cohen Stuart, B rä tä Joedä, Voorr. 44, Krit. aant. 376,
De oudste vorm waarin deze naam bij de Arabieren voorkomt,
schijnt Zabedj te zijn. Hoe sterk de verbastering ook zij, zijn
het toch slechts gewone en verklaarbare letterverwisselingen die
Zabedj van Jabadioe scheiden, en wat van Soleimän af, wiens
reisverhaal in hetjaar der Hedjra 237, d. i. in 851 onzer jaartelling,
werd te boek gesteld, bij tal.van Arabische geographen
over het eilandenrijk van Zabedj en zijn oppervorst of Maharadja
gelezen wordt, schijnt zoo hepaald naar het groote Hindoerijk
van Java met zijne vertakkingen en kolonien op verschillende
naburige eilanden te wijzen, dat te midden der grootste onze-
kerheid omtrent de beteekenis der namen die de Arabische
zeevaarders aan de oostelijke eilanden geven, omtrent den naam
Zabedj geen verschil van gevoelen schijnt te bestaan ’). Maar ook
die naam Zabedj behoudt iets vaags, dat soms meer aan de Soenda-
eilanden in ’t algemeen, dan aan Java in bet bijzonder doet denken.
Sedert de 13de eeuw beginnen de oude vormen Jawa-dwipa,
Jabadioe, Je-pho-tbi, Sche-po, Zabedj , voor den nieuwen, in den
Indischen Archipel zelven gebruikeljjken, door de Buropeanen
tot Java verbasterden vorm Djawa plaats te maken. De vorm is
wellicht van de Arabieren afkomstig. Reeds bij Edrisi, die in
het midden der 12de eeuw sclireef, vindt men een eiland Djäbah
vermeld, welke naam elders weder, in eenigszins gewijzigden
vorm, de titel wordt van een vorst in de Indische eilandenwereld 2).
Meer dan eene eeuw later (1274 n. C.) onderscbeidt Kazwini
tusschen een land Djäwah en een eiland Djabah 3) ; maar wat van
beide gewesten verbaald wordt, wijst duidelijk naar den Indischen
Archipel heen. Op Java zelf vindt men den vorm Djawa bet eerst
gebruikt in een opschrift van 1265 der Javaansche ae raofl343
n. C. 4). Bij de Chineezen werd tegen het einde der dertiende eeuw
onder de. Mongoolsche dynastie Joeen (1280—1341), in plaats van
’) Stiiwe, Handelszüge der Araber, 811; Reinaud, Introduction à la géographie
d’Aboulféda, CCGXC; Pijnappel in Bijdr. t . d. T. L. en Vk. v. N . I . 2e Volgr.
V II.- 148, 154. De Arabische geograaf Al-Biroeni zegt uitdrukkelijk dat de eilanden
Zabedj dezelfde zijn als de Soewarna-dwîpa of Goudeilanden der Ilindoes.
2) Vertal. van Jaubert, 1. 79 v.
3) Dit gave van Wüstenfeld. I I . 1 8 , 54.
4) Kriederich in Zeitschr. d. D. Morgenl. Ges. XVIII. 502