des vierden omgangs vormde, waren 164 kasementen tegen de
muurvlakken van de achtergevels der nis- en tusschengebouwen
gebeiteld. Deze zijn thans meest allen door bet daarop gevallen
puin vernield of ontoegankelijk geworden, zoodat er slechts 24
konden worden afgebeeld. „Ook in deze voorstellingen“ , zegt de
heer Leemans, „kunnen wij geen ander hoofdonderwerp dandat
van vereering en hulde aan ijverige Boeddhavereerders berkennen.
Alleen trekt het de aandacht, dat hier de personen die het voor-
werp van het huldebetoon zijn, door de hun toegekende zinnebeeidige
toevoegselen voorgesteld worden als aanzienlijker en tot
een hoogeren trap van heiligheid geklommen.“
De vierde omgang was in breedte aan den derden gelijk. De
ringmuur die hem scheidde van den vijfden, had nogmaals den
twintighoekigen vorm , ofschoon de middelste uitsprongen uit den
aard der zaak hier zeer klein waren en geheel door de poortgebou-
wen ingenomen werden. Die poortgebouwen verschilden van die der
andere omgangen door hun meerderen omvang en door hunne
samenstelling. Zij bestünden namelijk uit twee achter elkander
liggende en door tusschenmuren verbonden gedeelten, ieder met
eene afzonderlijke, door elkander gedurig meer naderende steenen
overwelfde poort. De zijgevels der buitenpoort vormden met die
tusschenmuren de zijden der voorste uitsprongen van den muur.
De tweede poort stond in de lijn van den tweeden uitsprong,
zoodat aan de binnenzjjde van den muur de twintighoek reeds
hier in een twaalfhoek was overgegaan. Door deze poorten voerde
een trap van tien treden naar den vijfden omgang, die 2.59 M.
hooger lag dan de vorige. Yoor het overige was de muur weder
in alle hoofdzaken aan de andere ringmuren gelijk. Het getal
der gebouwiges met nissen en daarin zittende Boeddha-beelden
was hier 18 aan elke zij de, of 72 voor den geheelen omtrek.
Het geheele getal der goten en spuiers is ook hier 20, in overeen-
stemming met den twintighoekigen vorm van den buitenkant
des muurs. Aan dien buitenkant waren in den benedenmuur aan
elke zij de 22, dus in het geheel 8 8 , ddne rij vormende kasementen
uitgehouwen. Al de basreliefs dezer kasementen zijn bijna'
ongeschonden bewaard. Het onderwerp is weder hoofdzakelijk
gooowjiijjic »is vuimluiijkc personen,
die voor de verbreiding der Boeddhaleer hebben gear-
beid; doch in vele dezer voorstellingen treden vooral de tjaitja’s ,
de heilige gebouwen die eenige reliek van den Boeddha of eene
beeltenis van hem omsloten, als voorwerpen van de vereering
der geloovigen op den voorgrond. De binnenzijde van dezen muur,
die den voorwand vormde van den vijfden omgang, telde eene
reeks van 140 kasementen met basreliefs, waarvan slechts 14
nog konden geteekend worden. Wilsen meende in eenige dezer
voorstellingen genoegzamen grond te vinden om aan te nemen,
dat er de kracht des geloofs door werd veraanschouwlijkt; doch
het aantal der overgeblevene tafereelen is te gering om er eenig
zeker besluit uit te trekken.
De vijfde of laatste omgang had een breedte van ruim 2 meters.
De ringmuur die hem scheidde van het eerste boventerras, was
twaalfhoekig, daar er voor den middelsten uitsprong geene ruimte
meer was; doch dit veroorzaakte geen misstand, daar, zooals wij
gezien hebben, de voorste uitsprong van den vierden ringmuur
aan de binnenzijde door het poortgebouw was gemaskeerd. Nis-,
klok- en poortgebouwen, goten en spuiers, herhaalden zieh ove-
rigens met weinig verschil van die des tweeden en derden ring-
muurs. Het aantal der nissen met Boeddha-beelden was zestien
aan iedere zijde, of in het geheel 64. Aan de binnenzijde van
den muur telde men 72 kasementen met basreliefs, waarvan 69
in goeden staat zijn gebleven. Deze basreliefs overtreffen alle
andere van Bärä Boedoer in fraaiheid van ontwerp, teekening
en uitvoering. Zij onderscheiden zieh door een overgrooten over-
vloed van Boeddha-beelden, waarvan men er zelfs tot zeventien
op een basrelief vereenigd ziet. Het onderwerp is doorgaans de
vereering van den Boeddha, of van heiligen die door de liehtschijf
achter het hoofd en hunne zitplaats op lotuskussens als reeds in
het bezit der Boeddha-waardigheid, of daaraan althans zeer nabij-
komende, worden aangeduid. De buitenzijde van dezen ringmuur,
die den wand van het eerste boventerras vormde, was zonder basreliefwerk
of eenig ander versiersel. Men bereikte dit terras, dat 2.51
M. boven den vijfden omgang lag, längs een trap van elf treden.
H