moedelijk naar eene plaats die hij tot zijn njkszetel koos, maar
waarvan de ligging niet meer bekend is.
De tweede zoon, Mas Timoer, ontving, met den titel van
Adipati, het bestuur over de landsohappen Kadoe en Bagelen.
De jongste zoon, Raden Penangsang, werd Adipati van
Djipang. Deze naam is thans mede van de kaart van Java ver-
dwenen, maar was nog ten tijde van Raffles eigen aan een
landschap, ongeveer overeenkomende met het tegenwoordige
Rembangsche regentschap Bodjo Negoro en het zuidelijk deel
van Blora. In de Hindoeperiode vormde dit gebied geheel of ge-
deeltelijk het rijkje Bäwernä *).
Eene tweede dochter van Pangeran Tranggänä was gehuwd met
Pangeran Hadiri, een zoon van den regent van Djapara. Bij de
verdeeling des rijks erlangde deze de landsohappen Djapara,
Djewana, Pati en Rembang. Hij wordt de Soesoehoenan van
Kali Njamat geheeten, naar eene plaats die vermoedelijk zijn
rijkszetel was en aan den weg van Djapara naar Koedoes was
gelegen 2).
Het overige van het rijk van Demak, bestaande uit Madoera 3) ,
Sidajoe, Gresik, Soerabaja en Pasoeroean, kwam volgens de
Javaansche berichten aan een derden schoonzoon van Pangeran
Tranggänä, die regent van Madoera was. Opmerking
verdient hier zoowel de vermelding van Pasoeroean, als het stil-
zwijgen omtrent alle verder oostwaarts gelegen deelen van Java,
ook Panaroekan niet uitgezonderd, waaruit men natuurlijk zou
opmaken dat al deze landen nog vasthielden aan het Siwai'sme
en in hun verzet tegen de vorsten van Demak volhardden. Maar
dit schijnt wederom geheel onvereenigbaar met het in het vorige
hoofdstuk medegedeelde verhaal van Mendez Pinto, volgens wien
Pasoeroean op het oogenblik waarop de Pangeran van Demak
vermdord werd, zegevierend uit den strijd met dat rijk was
getreden, terwijl daarentegen de regent van Panaroekan bij hem
*) Zie boven biz. 109.
=) Ten minste vindt men daar een O a l in j em a t op de kaart van Java van Raffles.
) Waarsohijnlijk is hier, gelijk gewoonlijk, alleen bedoeld het eigenlijke Madoera of
de westelijke helft van het eiland,
als vazal van den vorst van Demak en bevelhebber zijner vloot
voorkomt. Intussohen is het waar dat de Javaansche babads van
eene verovering van Panaroekan door Balambangan omstreeks
1575 gewagen, welk feit natuurlijk vooronderstelt dat Panaroekan
toen in handen der Moslemen was, terwijl het overigens niet
ondenkbaar i s , dat de Madoereesche prins den oorlog tegen Pasoeroean
voortgezet en dat landschap als een wingewest aan zijne
bezittingen toegevoegd heeft.
Maar zoo moeiljjk en hachelijk als hetis de Javaansche babads
met Mendez Pinto in overeenstemming te brengen, zoo gevaar-
lijk is ook de poging door den heer Hageman aangewend, om
harmonie te brengen tusschen de babads van Java en die van
Madoera '). Op grond der tijdrekening meent hij den Madoereeschen
prins die aan het hoofd van een deel des Demakschen rijks
kwam, te mögen houden voor den persoon die in de Madoereesche
kroniek voorkomt onder den naam van Panembahan Lemah
Doewoer. Van dezen wordt verhaald, dat hij vöör hij aan de regee-
ring kwam, de stichter was van Arisbaja 2) , welke plaats ook later de
zetel van zijn rijk bleef. De Islam zou onder de regeering van zijn
vader Kjai Pragalba, die te Koetä Anjar (oudtijds Palakaran) resi-
deerde, het eerst op Madoera verbreid en hij zelf een der eerste pro-
selyten geweest zijn; maar zijn vader, schoon mede den Islam niet
ongenegen, zou door den dood zijn verrast, voordathij den nieuwen
godsdienst openlijk omhelsd had. Wat in de Madoereesche kroniek
over de eerste prediking van den Islam op Madoera vermeld
wordt, is weder opgevuld met verhalen van profetische droomen
en wonderkrachten en zoo onhistorisch mogelijk. Er is geen enkele
trek in die overeenkomt met hetgeen ik vroeger 3) over de
bekeering van Madoera uit Javaansche bronnen heb medegedeeld,
behalve dat in beide berichten de nieuwe hoofdstad Arisbaja eeniger-
. *) Van de Madoereesche babad bezitten wij eene vertaüng door den heer W. Palmer
van den Broek, ultgegeven in Deel XX (bl. 241—301, 470—563) en XXII (bl. 1—
8 9 , 280—310) van het Tijdschrift uitgegeven door het Batav. Genootschap. Het slot
ontbreekt nog.
") Boven, bl. 191, schreef ik Arosbaja, het aangenomen gebruik volgende, doch de
heer P. v. d. Broek schrijft bestendig Arisbaja.
3) Blz. 191.