toen tot het rijk van Padjang behoord hebben, daar wij gezien
liobben dat bot omstrceks 1575 door Balambangan vcrovord werd
Van Djapara eindelijk wordt de merkwaardige bijzonderheid
verhaald, dat het aan het strand was gelegen, maar dat de eigen-
lijke hoofdstad Cerinhama op drie mijlen afstands in betbinnen-
land was te zoeken 2). Ik aarzel geen oogenblik in laatstgemelden
verminkten naam het Kali Njamat der Javaansche kronieken te
herkennen, waarvan de vroeger aangeduide ligging 3) zeer goed
met dit bericht overeenstemt 4).
Voegt men hier nog bij, dat Drake in 1580 vernam, dat Java
onder een aantal vorsten verdeeld was, maar die allen aan eenen
vorst het oppergezag toekenden, en dat de overgang van dat
oppergezag uit het huis van Padjang aan dat van Mataram uit
de berichten der nu weldra optredende Nederlandsche reizigers
vast Staat, dan kunnen wij zeker zijn, dat, te midden van vele
fabelen, toch de grondtrekken der geschiedenis in de Javaansche
overleveringen zijn bewaard gebleven.
Het was nog onder de regeering van Soetä Widjäjä van
Mataram, dat de Hederlanders zieh het eerst op Java vertoon-
den. Hit noodzaakt ons thans den blik weder naar de Soenda-
gewesten te wenden.
*) Bl. 253. Vgl. voorts over Panaroekan bl. 267.
s) "Cuja cidade principal se ohama Cerinhaina, tres leguas pela te rra d e n tro , e a
cidade de Japara esta a borda da agua.»
3) B oven, bl. 252.
4) In beide bescbrijvingen van Java komt nog de merkwaardige bijzonderheid voor,
dat in de woeste gebergten van het binnenland nog wilde stammen wonen, wier vorsten
Goeno's beeten, en waarvan vele menscbenvleesch verslinden. Ofscboon ik dit voor
een sprookje houd, zon het meer beteekenen om het vroeger (bl. 206) vermelde bericht
van Barbosa te bevestigen, dan alles wat Badger daarvoor heeft aangevoerd.
ZEYENDE HOOPDSTUK.
B a n t e n , D j a k a r t a e n d e C o m p a g n i e .
Ik heb aan het slot van het vierde hoofdstuk de Javaansche
overlevering omtrent Hasanoe’d-din, den grondlegger derMoham-
medaansche dynastie van Banten, verhaald, en de overtuiging
uitgesproken, dat de verhalen omtrent hem op historischen grondslag
rüsten. Maar de nauwkeuriger beschouwing van alles wat ons de
Portugeezen omtrent de Soenda-landen verhalen, heeft mij meer
en meer de zekerheid gegeven, dat de aanvang dier Mohamme-
daansche dynastie naar een merkelijk later tijdvak moet worden
verschoven. Een lange worsteling tusschen Siwaisme en Islamisme
is er aan vooraf gegaan, Faletehan en Pate Unuz waren in naam
van den vorst van Demak als strijders voor de nieuwe leer op-
getreden, terwijl de oude door Samiam was verdedigd, alvorens —
niet vroeger zeker dan 1530 en waarschijnljjk nog eenige jaren
later — Hasanoe’d-din, de zoon van den priestervorst van Tjeribon,
wiens met veel overdrijving verhaalde verrichtingen ‘) evenzeer
naar den tijd van Pangeran Tranggänä moeten worden overgebracht,
als een nieuwe kampioen voor den Islam optrad, Padjadjaran of
Hajuh ten val bracht, en als vazal van den Panembahan van
Demak de regeering over Banten aanvaardde. Gehuwd met
eene dochter van Pangeran Tranggänä, behield hij bij diens dood
het door hem veroverde wingewest, als zijn aandeel van het tusschen
de kinderen van dien vorst verdeelde rijk, en de vorsten
van Padjang en Mataram konden hier hunne aanspraken op het
oppergezag minder doen gelden, wegens de afgelegenheid van
het gewest, dat steeds naar geheele onafhankelijkheid streefde.
Zelfs toen Senäpati Balek den Panembahan van Tjeribon met
de wapenen noodzaakte de suzereiniteit van Soetä Widjäjä van
*) Volgens de Javaansche overlevering b l. 191 geschetst.