sehen Banten en Palembang ‘) deed Sultan Ageng op deze ver-
bintenis bijzonder prijs stellen en was oorzaak dat de vorst van
Palembang zelf in 1642 de hofreis naar Karta deed en met vele
eerbewijzen door den Sultan werd ontvangen 2). Bangka maakte
misschien te dien tijde reeds een deel uit van het Palembangsche
rijk; maar het is zeker dat de Javanen van Madjapahit ook
rechtstreeks kolonien op dat eiland gevestigd hebben. Men wijst
er nog de plaatsen aan waar de voormalige Javaansche opper-
hoofden hun zetel hadden, en heeft er, vooreenigejaren, oude,in
koper gesneden piagems gevonden, die van Javaansche vorsten
afkomstig zijn 3). Yan den eerst in het begin der 18ie eeuw ont-
dekten tinrijkdom van dat eiland was destijds nog niets bekend.
De Engelsche gezant te Mataram meende een middel gevonden
te hebben om zieh in de gunst van den Sultan te dringen. Reeds
lang had deze den wensch gekoesterd om een aanzienlijk gezant-
schap, onder leiding van een Arabischen priester, naar Mekka te
zenden; hij had door den regent van Tagal aanzoek laten doen
bij de Hooge Regeering te Batavia, om het met een harer sche-
pen over te brengen. Daar hoopte men door de inwilliging van
het verzoek de vrijstelling te koopen der Nederlandsche gevan-
genen, die nog te Mataram werden opgehouden. Maar nu deden
de Engelschen het aanbod om dit gezantschap over te voeren, en het
werd door Sultan Ageng met beide handen aangegrepen. De Engelschen
hadden tevens van de onderhandelingen met den Sultan ge-
bruik gemaakt om hem in zijn haat tegen de Niederländers te stijven.
De Hooge Regeering, van dit alles onderricht, nam een stout
besluit. Zjj liet het Engelsche schip opwachten, aan boord klam-
pen, doorzoeken, en de leden van het gezantschap met het voor
Mekka bestemde geschenk naas Batavia brengen. Het doel van
dezen aanslag was, een middel'in handen te krijgen om de vrijstelling
onzer gevangenen te bewerken, en hij werd daarmede
ook bij de Engelschen verontschuldigd, die overigens bij den Sultan,
nu de poging om hem diehst te bewijzen mislukt was, geringen
dank vonden. Een anderen flinken maatregel nam de Hooge
*) Zie boven bl. 271 en 334. 2) Van Diemen bij de Jonge, V. 256.
3) T. v. N. i . 1850. I. 197; Not. v. b. Bat. Gen. VI. 36, 45, 65.
Regeering ter zelfder tijd met betrekking tot Palembang. Men
vreesde dat, door den toenemenden invloed van Mataram te Palembang
en Djambi, de veiligheid der Compagnie’s dienaren aldaar
in gevaar was gebracht, en liet dus eene vloot van 80 vaartui-
gen, die de Sultan naar Sumatra’s Oostkust gezonden had, onder
voorwendsel van den vorst van Palembang naar zijn rijk terug
te voeren, door zeven Nederlandsche schepen aantasten en uit
die wateren verdrijven, waarna de betrekkingen der Compagnie
met Palembang en Djambi op den ouden voet werden hersteld ’).
De hoop echter dat nu over de uitwisseling der gevangenen
zou onderhandeld worden, werd nog altijd niet vervuld, en men
vernam zelfs kortdaarna, dat de Sultan den Onderkoopman Antonio
Paulo voor de krokodillen had doen werpen, welk feit zijn eerste
staatsdienaar in een brief aan den gevangen Arabischen priester,
die vrees voor zijn eigen leven had te kennen gegeven, veront-
schuldigde door de bewering dat Paulo zieh aan tooverij had
schuldig gemaakt. In dat schrijven werd echter eenig uitzicht op
de bevrijding der overige gevangenen geopend; maar zoolang
Sultan Ageng leefde is daar niets van gekomen. Toen zij einde-
lijk in 1646 werden losgelaten, was hun aantal door de ontvluch-
ting van enkelen en den dood van velen, die door gebrek waren
omgekomen, tot 33 versmolten. De Sultan bleef steeds even vij-
andig gezind, en men beschuldigt hem zelfs de hand gehad te
hebben in de nog tijdig ontdekte samenzwering van Jan Clevn,
alias Pekel, die in 1644 de veiligheid van Batavia en het leven
van van Diemen bedreigde, en waarin vele Javanen betrokken waren.
Er is evenwel meer reden om te gelooven dat deze aanslag te Banten
was beraamd, ofschoon de vorsten van dat rijk alle schuld van zieh
wierpen 2) en zelfs in 1645 zieh tot een nader verdrag van vriend-
schap en tienjarigen vrede 3) met de Compagnie lieten bewegen.
Om in de steeds gespannen betrekking tusschen Batavia en
Mataram verbetering te brengen, was niets minder noodig dan
*) Van Diemen bij de Jonge, V. 254—257. 2) Hageman, Handleiding, I . 112.
3) Dat dit verbond tot tien jaren beperkt bleef, heeft zijn grond in een voorschrift
van het Mohammedaansche recht, dat met de ongeloovigen, wanneer zij zieh niet onder-
werpen, geen eigenlijken vrede, maar slechts een wapenstilstand van hoogstens tien
jaren toelaat. Mawerdi, ed. Enger, 84.