Meester Cornelia en Buitenzorg. Het land tusschen de Omme-
landen en de Tji Dani vormde het regentsehap Tangeran, en
eene strook lands ten weaten dier rivier, 600 roeden breed, en
eerst in 1747 van Banten verworven *), wordt aoma, onder den
naam van Grinding, ala een afzonderlijk regentachap vermeld,
maar werd later in Tangeran begrepen s). Dit regentachap Tangeran
vormde te zamen met Tji Andjoer (het weatelijkate en grootate
der tegenwoordige Preanger-Regentachappen) wat men de Ja-
katraache Bovenlanden noemde. Den naam van Preanger Boven-
landen gaf men aan de landen die thana de regentachappen
Bandong en Soemedang en de reaidentie Krawang vormen, en
omatreeka 1777 heatonden uit de regentachappen ßatoe Lajang,
Bandong, Parakan Moentjang, Soemedang,. Pamanoekan met
Pegaden, Tji Asem, Krawang met Adiaraa 3). De Stad en Om-
melanden zullen ongeveer aan het werkelijk gebied van het oude
Djakarta heantwoord hebben. De achier geheel woeate atreken
van Tji Andjoer, waarvan men aanvankelijknietawist, heeftmen
reeds vroeg losweg ala het Djakartaache bovenland gaan beschou-
wen> en men verkreeg zonder veel moeite vanMataram, datzij
ala Compagnie’a gebied erkend werden, toen de Tji Taroem als
grens tusschen hare bezittingen en de onderhoorigheden des Soe-
soehoenans gesteld werd 4)- Den naam van Preanger Bovenlanden
gaf men — vrij ongepast, daar de läge kustlanden van
*) Zie boven bl. 495.
2) Grinding komt als afzonderlijk regentsehap voor bij Radermacher, Bescbrijving
v. h. Koningr. Jacatra, in Verh. v. h. Bat. Gen. 1 .2 0 , en in het Journaal zijner reis
in de Jakatrasche bovenl. (1777) in T, v. N. I . 1856, -II. 175, 178. Vgl. ook
Hageman in T. v. I. T. Ld. en Vk. IX. 357. Daendels, Staat. 2, spreekt alleen nog
van Tangeran.
3) Radermacher, Verh. Bat. Gen. I . 20; T. v. N . I . 1856, I I . 178; vgl. Hageman
in T. v. I . T. Ld. en Vk. IX . 347. w . Batoe Lajang was het gedeelte van
Bandong dat tusschen de Tji Taroem en Tji Sokan ligt. Over Parakan Moentjang
zie noot 1 op blz. 406. Pegaden (Pegadeng) is nog een district in de tot de resi-
dentie Krawang behoorende uitgestrekte particnliere landen van Pamanoekan en Tji
Asem, evenals Adiarsa nog een district van het regentsehap Krawang is. Men kan
over de toenmalige verdeeling dezer landen met vrucht de kaarten van Stavorinus en
Stockdale raadplegen , maar Pegadfcn ligt bij hen te ver zuidwaarts, zoodat het eer
in de tegenwoordige Preanger dan in Krawang begrepen schijnt. Bjj Daendels, Staat.
2 , wordt Batoe Lajang niet meer vermeld en is van de Krawangsche regentschappen
alleen Krawang overgebleven.
*) Zie boven, bl. 361.
Krawang toch zeer oneigenaardig b o v e n l a n d e n genoerad worden,
— aan het gansche in October 1677 aan de Compagnie ge-
komen gebied tusschen de Tji Taroem en de Tji Pamanoekan ').
De oosteljjke Preanger, die de Compagnie in 1705 verwierf2),
werden, zooals wij reeds zagen, niet aan Batavia en Onderhoorigheden,
maar aan Tjeribon toegevoegd.
De schattingen der bevolking van dit gedeelte van Java zijn zeer
laag. Radermacher 3) stelt in 1779 de bevolking der stad Batavia
met de zuidervoorstad op 12,131 zielen. De drie andere voor-
steden, door Christen-inlandera, Mohammedanen en Chineezen
bewoond, telt hij bij de Ommelanden, van welke hij de bevolking
op 160,986 zielen begroot; maar uit het aantal woningen dat
hij elders 4) aan die drie voorsteden toekent, kan men afleiden,
dat de gezamenlijke bevolking van stad en voorsteden omatreeka
26,000 zielen zal bedragen hebben. De Jakatrasche regentschappen
sebat hij op 68,351, de Preanger landen onder Batavia behoorende
op 99,447 inwoners. Trekt men deze cijfers bijeen, dan
verkrijgt men voor het gansche gebied 340,915 zielen. Men
voege hierbij eenige honderden voor de niet medegetelde dienaren
der Compagnie, en zoo men wil eenige duizenden ter wille van
Radermachers opmerking, daj; bij nauwkeuriger onderzoek de cijfers
nog wel wat klimmen zouden; altijd zal men een gering bedrag
behouden, alleen verklaarbaar uit de uitgestrektheid der woeste
gronden en de geringe ontwikkeling van den landbouw buiten
den onmiddellijken omtrek der stad. Maar vooral wat deze laatste
betreft zijn zeker bij de meeste mijner lezers geheel andere
voorstellingen opgewekt door den trotschen naam van „Koningin
van het Oosten“, haar zoo dikwijls gegeven, en door de getuigenissen
van die schrijvers., die, eene bevolking van meer dan 100,000
zielen aan Batavia toekennende 5)j verzuimd hebben duidelijk te zeg-
gen dat daarbij niet enkel aan de Stad, maar aan de Stad met häre
Ommelanden moest gedacht worden. Nog heden behooren Krawang
en Tji Andjoer tot de zwakst bevolkte gedeelten van
Boven, blz. 373. 2) Boven, blz. 423.
3) Verh. v. h. Bat. Gen. I I I . 425. 4) Verh. v. h . Bat. Gen. I . 48.
s) Zooals b . v. Huysers, O. I . etabl. 4.