heid, waarvan het begin dus luidt: „Heil! Saka-jaren ver-
loopen 762; maand Sräwana; 15de dag van de lichte helft der
maand; Zondag-Pon-Mawoeloe; woekoe Manahil.“ Een aantal
bepalingen die nu nog volgen, omtrent den stand der maan
en der sterren, ga ik met stilzwijgen voorbij, daar zjj eene
veel te uitvoerige verklaring zouden behoeven, ofschoon zij merk-
waardigzijn als een bewijs hoezeer men, tijdens de uitvaardiging
van dit stuk, op Java met de astronomische berekeningen der
Hindoes vertrouwd was. Maar de opgave omtrent de samentreffende
dagen van de vijf- zes- en zevendaagsche week stelt ons in
Staat de dagteekening met volkomen zekerheid te bepajen, en
zelfs eene kleine fout in eene der bepalingen aan te wijzen. De
dag is ongetwijfeld de 18 Juli 840 n. C., maar deze valt niet
meer in de woekoe Manahil, maar op den eersten dag der
onmiddellijk daarop volgende Prang-bakat.
Na deze bepalingen lezen wij, dat het bevelschrift is uitgegaan
van Zijne Majesteit den doorluchtigen koning uit het Zonnegeslacht
Oettoengga-dewa, den gewijden vorst. Diezelfde naam Oettoenga-
dewa komt ook voor in eene reeds door Raffles uitgegevene en door
Friederich en Weber verklaarde inscriptie op koper van hetjaar
n. C. 1294, waarin een dus geheeten vorst „heer van geheel
Java“ wordt genoemd ‘). Na eene tusschenruimte van vier en
eene halve eeuw vinden wij dus denzelfden titel terug, — een
titel die, daar hij „de hooge Dewa“ beteekent, en herinnertaan
dien van „Dewa agoeng“ , zooals de vorst van Klongkong, als
de hoogste in rang der vorsten van Bali, nog heden genoemd
wordt, waarschijnlijk den Oppervorst, den Maharadja, aanduidde.
Waar nu die oudere Oettoenga-dewa geregeerd heeft, zegt het
slotvan het opschriftin de woorden: „geschreven te Madjapahit.“
De aanvankelijk in twijfel getrokkene juistheid derlezingmag na
Kern s latere verdediging wel als zeker worden aangemerkt.
Maar de uitkomst die zij levert, is in de hoogste mate verrassend.
Tot dusver had men, op grond der Javaansche babads, die echter
in de tijdsbepaling verre van eenstemmig zijn, de stichting van
•) Zie boven bl. 10 en de noot op bl. 32.
Madjapahit, of althans de verheffing dier stad tot rijkszetel, eerst
in het jaar 1299 na Christus of zelfs nog later gesteld, en daar
wordt ons door een monument van ontwijfelbare echtheid de
zekerheid verschaft, dat reeds in het midden der negende eeuw
de Oppervorst van Java te Madjapahit ten troon zat. In het
vervolg dier oorkonde wordt Dharmodaja Mahäsambhoe als de
naam van dezen vorst vermeld. Dien naam Dharmodaja vond Friederich
ook in een andere inscriptie op koper uit de elfde eeuw '),
die te Jedoeng in de nabijheid der plaats van het oude Mädjä-
pahit is gevonden, maar thans verloren schijnt, behoudens eene
zeer gebrekkige lithographische kopie in ’t Museum van ’t Bataviaasch
Genootsehap. Mahäsambhoe is een der namen van
Siwa, dien de vorst naar Indisch gebruik aan zjjne overige
namen toevoegde, en bewijst, zoo het nog noodig wäre, voldin-
gend, dat hij het Siwaisme beleed. Het toekennen van velerlei
namen en titels aan denzelfden hooggeplaatsten persoon is in alle
Indische geschiedenis eene voorname oorzaak van onduidelijkheid
en verwarring.
De hoofdinhoud van het bevelschrift bestaat in de verheffing
tot een vrij rechtsgebied van zeker district, Waharoe-Koeti geheeten,
ten behoeve van de prinsen Tjanljoe-makoeta en Tjantjoe-
manggala, waarvan de eerste te Oost-, de andere te West-
Koeti verblijf hield. Ofschoon Koeti nog als dorpsnaam in Sama-
rang en Rembang voorkomt, geloof ik toch niet dat het mogelijk
is , nu nog de ligging van dit district te bepalen. Na deaanwij-
zing der grenzen van dit district wordt een lange lijst gegeven
van personen en zaken met welke zieh voortaan de beambten
van den vorst zelven niet meer zouden hebben te bemoeien. Ver-
volgens worden nog de grenzen van het oostelijk van Waharoe gelegen
district Tjampaga bepaald, en daarna wordt bekend gemaakt
dat de vorst aan een aantal boejoets (oudsten P) geschenken heeft
toegebend, die of in kleederen of in kostbaarheden van edel
metaal (want het woord wordt verschillend opgevat) bestaan 2).
1) Friederich las .hier het jaar 562 der J a v. aera, maar Cohen Stuart heeft aange-
toond dat, wat men ook van de andere cijfers denken möge, de 5 stellig 9 moetzijn.
2) Indien ook het geschenk in kleederen bestond, behoeft men niet noodwendig aan een