te maken tegen het Gouvernement en tegen den Soesoehoenan,
zelf den titel van Soesoehoenan Praboe ing-Ngalägä en den ver-
gulden pajong aannam, en door onderscheiden benoemingen toonde
dat hij zieh een souverein gezag aanmatigde.
De Sultan, die zeer goed begreep dat de toorn van den Maarschalk
op zijn hoofd zou nederkomen, zond een zijner Toemeng-
goengs met een duizendtal Javanen, vergezeld van den luitenant
Paulus en eenige dragonders, om den Raden itängga na te zetten
en dood of levend terug te brengen, en werd, toen het doel
niet spoedig bereikt werd, slechts met moeite weerhouden om
ook den Rijksbestuurder, vergezeld van eenige voorname perso-
nen, te zenden en de medewerking van Daendels zelven in te
roepen om de verdere verbreiding van den opstand te verhoeden.
Er is geene reden om aan de opreebtheid van den Sultan te
twijfelen ‘) ; maar Daendels hield hem nog steeds van dubbelhar-
tigheid verdacht, en was vooral niet terug te brengen van de
meening dat Nätä Koesoemä, Nätä Di-ning-Rat en de Ratoe
Kentjänä de vlucht van Raden Ränggä bevorderd hadden en
heimelijk met hem samenspanden. Hij eischte dus bunne uitleve-
ring, en werkelijk werden de beide eerstgenoemden op een met
grooten weerzin gegeven last van den Sultan naar Samarang ver-
voerd en later in het fort te Tjeribon gevangen gehouden. Yan de
uitlevering der Ratoe werd echter op de vertoogen van den Minister
Engelhard afgezien; maar daar de voortvarende Maarschalk op
krachtiger vervolging van Raden Ränggä aandrong, werddaartoe
een tweede expeditie onder den Pangeran Dipä Koesoemä uitgezon-
den. Nu werd den 7Jen December de dalem van den oproerling
te Maospati bezet, en onderscheiden leden zijner familie vielen
in handen zijner vervolgers. Hij zelf, door het meerendeel van
zijn aanhang verlaten, vluchtte naar Kertäsänä, waar hij den
17den December door een detachement onder drieregenten en den
sergeant Leherfeld werd aangevallen en in den strijd het leven liet.
Thans scheen de geheele zaak geeindigd; maar Daendels dacht
er anders over. Hetzij hij den Sultan werkelijk bleef wantrouwen,
of dit alleen voorwendde, omdat hij van de eenmaal bijeengebrachte
macht tot vernedering der Javaansche vorsten wilde gebruik
maken, zelfs de tijding van den val des muiters kon hem niet
terughouden van zijn voornemen om in persoon naar Jogjakarta
op te trekken, waar hij den 29®*™ December aankwam, ofschoon
hem den vorigen dag op den marsch derwaarts de dood van
Raden Ränggä was bericht. Daendels had eenmaal het plan op-
gevat om den Sultan de 'regeering ten hehoeve van zijn zoon,
den Kroonprins, te ontnemen, om eene betere regeling der grenzen
van de beide inlandsche rijken en van het Gouvernements-
gebied door te zetten, en om te geräken tot de afschaffing der
zoogenaamde strandgelden, die nog altijd, volgens de contracten
van 1743 en 1746, door de Hooge Regeering voor hethezitder
noorderstranden aan de Yorsten werden uitgekeerd. Deze voor-
nemens betroffen, althans ten deele, zoowel den Soesoehoenan
als den Sultan, en daar eerstgenoemde ten minste in geene zijner
verplichtingen was te kort geschoten, is het duidelijk genoeg dat
Daendels zieh veel meer door overwegingen van politieken aard
dan door zjjne overtuiging omtrent de schuld of onschuld der
vorsten liet leiden.
De Sultan, reeds door een brief van den Maarsehalk uit Samarang
van 23 December op het lot dat hem wachtte voor-
bereid, werd zoo beangst door de macht die deze Landvoogd
bij zijne komst ter hoofdstad kon ten toon spreiden, dat hij
na körte onderhandeling in diens ijzeren wil berustte. De Kroonprins
aanvaardde de regeering onder den titel van Prins-Regent;
aan den Sultan, van nu af Sultan Sepoeh, d. i. de oude Sultan,
genaamd, werd echter verlof gegeven in den kraton te blijven
vertoeven. Eene som van 196,000 Spaansche matten werd ge-
vorderd als eene gratificatie ten behoeve der ambtenaren en troepen
die den Maarschalk vergezelden, terwijl de heeren van Braam,
Wiese en Engelhard in commissie werden gesteld om met de rijks-
bestuurders van Jogjakarta en Soerakarta beide eene betere regeling
der grenzen te ontwerpen. Den 4^™ Januari 1811 was alles
beklonken, en onmiddellijk daarop vertrok Daendels naar Soerakarta,
waar de aanzienlijke macht waarover hij te beschikken