der Mataramsche Yorsten, tengevolge der maatregelen van
Daendels, Raflles en Generaal de Kock, voor te stellen, en heb
ik er ook geene plaatsen opgebracht die eerst in de geschie-
denis der tegenwoordige eeuw vermeld worden. Een en ander
scheen mjj te minder noodig, daar hier iedere goede kaart van
het hedendaagsche Java de vereischte diensten genoegzaam aan
den lezer bewjjzen kan. Dat de toelichting eener geschiedenis
van achttien eeuwen door eene enkele kaart slechts gebrekkig
kan zijn en eigenlijk een reeks van kaarten vereischen zou,
is gemakkeljjk in te zien. Ik vlei mij echter er in geslaagd te
zijn zooveel door mjjne kaart te geven, als van een enkel blad
in billjjkheid te verwachten was.
Omtrent de schrijfwjjze der namen, in dit deel gevolgd, heb
ik twee opmerkingen te maken. Waar de uitspraak der a in het
Javaansch het midden houdt tusschen a en o , heb ik dat meestal
door ä aangewezen; doch daar ter drukkerij van de dus getee-
kende letters slechts eene beperkte hoeveelheid voorhanden
waren, heb ik gemeend in eenige telkens terugkeerende namen,
zooals Mädjäpahit, Troenä Djäjä, Dipä Negärä, na ze eenige
malen met ä geschreven te hebben, verder zonder bezwaar de
gewone a te kunnen gebruiken. De tweede opmerking i s , dat
ik de in het eerste deel hier en daar nog gebruikte gewone
schrijfwijze der namen, waar zij niet met den waren vorm
overeenkomt, meer en meer heb verlaten, in overeenstemming
met het streven naar nauwkeuriger schrijfwijze dat in den laat-
sten tijd ook in de uitgaven der Regeering bespeurd wordt.
Zoo zal men b. v. in het later gedeelte van dit boekdeel
Radjeg wesi in plaats van Radjakwesi lezen. Ook heb ik het
gewaagd mij geheel los te maken van den onjuisten vorm Bantam
en dien door Banten te vervangen, wat zeker geene erger
afwjjking van het gevestigd gebruik is, dan wanneer thans de
Regeering Atjeh in plaats van Atchin of Atsjin schrjjft.
Alvorens dit woord tot mijne lezers te besluiten, moet ik ook
nog even op het eerste deel terugkomen. Ook ten opzichte der
daarin behandelde onderwerpen hebben de vorderingen der we-
tenschap niet stil gestaan. Dit heeft mjj genoopt reeds bjj dit
deel nog eenige verbeteringen en bijvoegsels voor het eerste
deel te voegen, die waarscbjjnljjk vöör de afsluiting van het
geheele werk door nog meerdere zullen gevolgd worden. Bjjzonder
leerzaam was voor mij de uitmuntende verhandeling over de
geologie van Java van den heer ingenieur R. D. M. Yerbeek,
in het eerste deel van het Tijdschrift van het Aardrjjkskundig
Genootschap. Hij wijst daarin vooral op de leemte die in het
groote werk van Junghuhn over Java’s gedaante, bekleeding
en inwendigen bouw, door het gemis van onderscheiding tusschen
oudere en jongere tertiaire formatien, is ontstaan. In eene zoo
moeieljjke en nog in vele opzichten onzekere wetenschap als
de geologie, waarvan ik slechts zeer oppervlakkige kennis bezit,
had ik gemeend niet beter te kunnen doen, dan een zoo ervaren
leidsman als Junghuhn te volgen. Thans bespeur ik dat ook
die betwame gids zelf, omdat hij niet alles wist wat de naspo-
ringen van latere geleerden aan den dag brachten, mij op een
gewichtig punt in dwaling heeft gebracht, en dat ik bovendien
op twee of drie plaatsen zjjne bedoeling niet recht heb begrepen.
Wat ik dus in het eerste deel van mjjn „ Java“ over de geologie
van dat eiland gezegd heb, behoort' te worden omgewerkt. Maar
hier zouden enkele verbeteringen niet veel nut aanbrengen; er
zal zieh echter in het derde deel van dit werk overvloedige
gelegenheid voordoen om aan de nieuwste nasporingen op dit
gebied recht te doen wedervaren, en daar zij nog altijd zeer
partieel zijn en ontoereikend voor eene volledige geologische
schets van geheel Java, is het misschien op dit oogenblik wer-
keljjk het beste wat ik doen kan, op de resultaten van lokale
nasporingen te wjjzen, en de gevolgtrekkingen die daaruit voor
de kennis der geologie van geheel Java te trekken zijn, aan
meer ervarenen op dit gebied over te laten. Ik heb mij dus
van verbeteringen des eersten deels op geologisch gebied ont-
houden, behoudens een paar misstellingen die als schrjjf- of
drukfouten te beschouwen zjjn.
De fouten of leemten in mijne beschrjjving van het terrein van
Java die door de voortzetting der uitgave van de topographische
kaarten zjjn aan het licht gebracht, heb ik evenmin in de be