acht of tien jaren had knnnen doen. Ten slotte verzocht de Pa-
nembahan, dat er steeds een Nederlandsch gemachtigde aanzijn
hof mocht blijven om längs dien weg de betrekkingen te onder-
houden, en bood hij tot een geschenk voor den Gouverneur-
Generaal aan de Haan zijn eigen kris aan met de woorden: „De
waarde staat niet gelijk met die der geschenken van den Gene-
raal, maar het is bet dierbaarste dat de Javaan iemand kan
aanbieden.“
De vrede en vriendschap met Mataram waren dus hersteld, maar
onzerzijds bleef men de plannen van den Panembahan tegen West-
Java met argwaan gadeslaan, daar men vreesde dat hij, onderhet
voorwendsei van zieh tegen Banten uit te rüsten, heimelijk aan-
slagen tegen Batavia smeedde. Wij zullen zien dat de juistheid
van dit gevoelen door de uitkomst is bevestigd.
De Panembahan slaagde intusschen nog zoo spoedig niet ojn
Soerabaja te onderwerpen, als hij zieh schijnt te hebben voorge-
steld. Sedert de onderwerping van Toeban, die vooral van waarde
was om de overmacht van den regent van dat gewest ter zee *),
schijnt hij weinig vorderingen gemaakt te hebben. Eenigszins
raadselachtig is wat hem heeft kunnen nopen om den regent
van Kendal in Mei 1622 een aanslag te laten doen op Soeka-
dana ter Westkust van Borneo. Wij vinden echter ge wag gemaakt
van de onderwerping van gewesten dier kust aan het gezag van
den Adipati van Soerabaja 2); en het kan zijn dat dezevandaar
hulp ontving of dat de Panembahan hem ook in zijne overzeesche
bezittingen heeft willen bestoken. Hoe het zij, zeker is het
dat Soekadana bestormd, veroverd en vermeid en de vorstin
gevankelijk naar Java gebracht werd 3). Terwijl de Haan zieh in
Juni daaraanvolgende t3 Karta bevond, werd daar een groot leger
tot een aanval op Soerabaja bijeen getrokken. Met 80,000 man
rukte een der veldheeren van Mataram tegen de hoofdstad van
den vijand op en belegerde haar eenige dagen van de landzijde,
maar werd door gebrek aan levensmiddelen weder tot den aftocht
L) Van Eyndthoven bij de Jonge, JV. 58. 2) Yalentijn, IV. I. 80.
3) Koen bij de Jonge, IV. 266. Vgl. vooral van Dijk, NeSrlande vroegste betrekkingen
met_Bomeo. 172.
genoodzaakt. Hij wreekte zieh over de teleurstelling door Gresik
en Djaratan andermaal te verwoesten, en het schijnt dat laatst-
genoemde plaats zieh niet meer van dezen slag heeft kunnen her-
stellen; haar naam verdwijnt van nu af uit de geschiedenis').
In 1623 besloot de Panembahan het eiland Madoera te doen
aantasten, dat destijds in vijf staatjes verdeeld was, allen afhan-
keljjk van den Adipati van Soerabaja en nauw met hem Verbünden.
Het leger van Mataram stond onder de bevelen van Kjai
Soedjänä Poerä, die bij de eerste landing door de vereenigde
troepen der verschillende regenten werd afgeslagen, maar bij een
hernieuwde poging de scharen van Arisbaja, Pamekasan en Soe-
menep op de vlucht dreef. De regent van Balega echter drong
met eenige volgelingen in het holle van den nacht in de Javaan-
sche legerplaats, en bracht den aanvoerder in zijne tent eene
doodelijke wonde toe. De dood van den veldheer verspreidde zoo-
veel schrik onder de Javanen, dat zij niets verder durfden onder-
nemen en zieh in hunne verschansingen opsloten. Zoodra de Panembahan
hiervan bericht gekregen had, zond hij een nieuw leger
onder Kjai Djoeroe Kiting. De Madoereezen werden nu spoedig
door de overmacht verpletterd, en daarop werd het geheele eiland
te vuur en te zwaard verwoest, met uitzondering van Sampang,
dat zieh het1 eerst had onderworpen. De regent van Pamekasan
sneuvelde in de verdediging zijner hoofdstad; die van Soemenep
vluchtte, maar werd achterhaald en van kant gemaakt; die van
Balega werd naar Mataram gevoerd, maar onder weg vermoord.
Pangeran Mas van Arisbaja vluchtte naar Banten, maar werd
op den eisch van den Panembahan van Mataram uitgeleverd en
te Karta ter dood gebracht. Aan den opperkoopman Yos, die in
September 1624 als gezant der Compagnie te Karta kwam, ver-
haalde de regent van Tagal dat 40,000 gevangen Madoereezen,
op last van den vorst van Mataram, naar het verwoeste en ontvolkte
gebied van Gresik waren overgebracht2). De eenig overgeblevene
der Madoereesche prinsen, Prasenä, broederszoon van Pangeran
Mas, vond genade in de oogen van den vorst van Mataram en
*) Koen en de Carpentier bij de Jonge, IV. 270. 2) Vos bij de Jonge, V. 52.