zaamheid aan den Soesoehoenan, en dus middellijk aan de Compagnie,
terug te brengen. Het bewind over westelijk Madoera
werd tusschen een zoon en twee kleinzonen van den overleden
vorst verdeeld; de eerste kreeg echter het grootste deel, met den
titel van Pangéran Tjakra-ning-Rat, dien oök zijn vader gevoerd
had. De regent van Pati werd ontslagen en alle Madoereezen werden
genoodzaakt Java te ontruimen, met verbod om er ooit terug
te keeren. De regenten van Gresik en Sidajoe werden in hunne
waardigheid hersteld. In Djapan, Toeban, Lasern, Djewana
werden vertrouwde Javanen met het gewestelijk gezag belast.
Yoorts werd bepaald dat de betrekkingen van Groot-Gouverneur
der Ooster- en Wester stranden in het vervolg niet meer door
den Soesoehoenan zouden vervuld worden, tenzij in overleg met
den Gouverneur-Generaal 1). Al deze beschikkingen werden door
den Soesoehoenan goedgekeurd, die bovendien nog toestemde
in eene ampliatie van het in 1705 gesloten traktaat, waarbij
de Compagnie, door nieuwe pogingen der Engelschen tot het drij-
ven van handel met Java verontrust, inzonderheid tegenover de
Europeesche natiën nog betere waarborging van haar volstrekt
monopolie erlangde 2). Deze onderhandelingen met den Soesoehoenan
werden door de Wilde gevoerd, terwijl hij door de ver-
moeienissen van den veldtocht zoodanig ziek en uitgeput was, dat
hij niet verder dan Samarang kon reizen en ten laatste met
den derwaarts afgekomen Soesoehoenan slechts door tusschen-
komst van gemachtigden kon spreken. Den 3 lsten October waren
de onderhandelingen ten einde gebracht, den 8sten November
kwam de Wilde te Batavia terug, den 14den was hij een lijk 3).
Aan Knol werd thans de taak weder opgedragen om den oor-
log ten einde te brengen door Soenan Mas en Soerapati’s zonen
door list of geweld tot onderwerping te nopen. Na eerst in Fe-
bruari 1708 een nieuw contract tusschen de Tjeribonsche prinsen
tot regeling hunner altijd even verwarde aangelegenheden te
hebben tot stand gebracht, begaf hij zieh naar Soerakarta, waar
1) De Wilde bij de Jonge, V III. 309 vv.
2) De Wilde t. a. p. 315 v. De acte van ampliatie komt voor bl. 317.
a) Valentijn IV. 1. 197.
hij van 11 tot 17 April met den Soesoehoenan dagelijksche con-
ferentien had. Die vorst was reeds afgeweken van eene zijner
aan de Wilde gedane toezeggingen. Hij had nieuwe Gouverneurs
van de oostelijke en westelijke strandgewesten benoemd, onder
een Opper-gouverneur wiens gezag zieh over het geheel dier
gewesten uitstrekte; hij had, wat erger was, den gehaten en
verdachten Dipati van Soerabaja, wiens val bjj de Compagnie
besloten w a s, ofschoon zij hem met geveinsde vriendschap bleef
behandelen, met het bestuur der oostelijke gewesten belast; en
hij verklaarde dus gehandeld te hebben, omdat hij de bedoelin-
gen van de Wilde zoo begrepen had. Knol berustte in het vol-
dongen feit en bracht verder hoofdzakelijk slechts de toebereid-
selen tot den nieuwen veldtocht ter sprake. Daarna begaf hij
zieh naar Soerabaja, waar hij, alvorens de veldtocht werd geopend,
den 13den Juli verrast werd door de komst van drie gezanten
van Soenan Mas, die, nadat hij reeds vroeger verklaard had
dat hij zieh wel voor de Compagnie, maar niet voor Pakoe
Boewänä wilde vernederen, thans zijne onvoorwaardelijke onderwerping
liet aanbieden. Knol ging hem daarop te gemoet tot op de
grens van Soerabaja met Djapan, verwelkomde en omarmde hem
beleefd en minzaam '), en bracht, zonder stellige beloften te doen,
hem in den waan dat de Compagnie als nog zou gestand doen
aan hetgeen zij hem in hären pardonbrief van het vorige jaar
had aangeboden. Werkelijk had zij Knol bij hare geheime
instructie van 8 Febr. 1708 gemachtigd, de aanbieding van dien
pardonbrief, zoo hij dit in het belang der Compagnie achtte, te
herhalen. Thans echter vond de Regeering na rijp beraad goed,
den oudsten zoon van Amangkoe-Rat, die volgens het recht van
den Islam de wettige troonsopvolger was, opdat hij niet de oor-
zaak van nieuwe beroeringen zou worden, onder de eerbewijzen
aan een Javaansch vorst verschuldigd, met vrouwen en kinderen
naar boord van een schip te leiden, om daarmede naar Ceilon
te worden overgebracht, waar hij het overschot zijner dagen in
ballingschap zou slijten. Geen wonder dat deze handelingen aan
*) Dit zijn zijne eigen woorden bij de Jonge, V III. 330.
II.