schepen samengetrokken, met Madoereesche hulpbenden ver-
meerderd, en te zamen 12000 koppen, Onder bevel van den ma-
joor van Rijk, uitmakende, zette aan zijne vertoogen genoegzame
kracht bij om den even lafhartigen als opgeblazen Soenan Ba-
goes in zijn schelp te doen kruipen. Op raad zijner broeders,
de Pangerans Mangkoe Boemi en Boemi Nata, en van zijn oom
Pangeran Poerbäjä besloot hij aan de eisehen der Compagnie
toe te geven en zijne raadgevers op te offeren. Daar hij echter
aan deze laatsten gezworen had dat hij hen nooit levend aan het
Europeesch gezag zou overleveren, wilde hij hen eerst door
vergif uit de wereld helpen, en toen de resident van Rheede
tot de Parkeier zijne toestemming hiertoe weigerde, stelde hij
hen in handen van zijn oom Poerbäjä , opdat deze hen aan de
Compagnie uitleveren zou. Zij werden daarop van Java verwij-
derd en Soenan Bagoes wendde zieh tot den resident met de
ootmoedige bede, dat hem vergiffenis voor ’t gebeurde verleend
en hij weder in genade mocht aangenomen worden. Reeds den
2 8 s t e n September 1790 werd daarop, onder bemiddeling der Compagnie,
het geschil tusschen den Soesoehoenan en den Sultan
door een plechtig verdrag bijgelegd. Mangkoe Negärä wilde echter
van geene verzoening met den Sultan hooren. Greeve kreeg
last zieh in den voortdurenden twist van alle feitelijke inmenging
te onthouden, maar geene vermaningen aan Mangkoe Negärä te
sparen. Ten laatste werd hij toch te rade aan die. vermaningen
kracht bij te zetten door klinkende argumenten. Door een geschenk
van 4000 realen en de belofte eener jaarlijksche bijdrage van 1000
realen, werd Mangkoe Negärä in November genoopt vergiffenis te
vragen en te beloven dat hij nooit weder de onafhankelijkheid van
Jogjakarta belagen of aan den Sultan en zjjne afstammelingen
eenig nadeel toebrengen zou. Met geld en goede woorden was
dus het gevaar bezworen; maar uit de instruction aan Greeve
spreekt duidelijk, dat de Compagnie zieh niet in staat zou gevoeld
hebben den last van een nieuwen krijg te torsen ‘).
*) Van Kämpen, Nederl. Buiten Europa, I I I . 344—347, heeft ook hier weder uit
de Boeken van Batavia gepnt, en verdient dus de voorkeur boven onze andere bericht-
gevers; maar zijn uittreksel is , als gewoonlijk, zoo schraal en karakterloos, dat lk
In 1792 overleed eindelijk Sultan Amangkoe Boewänä I in
82jarigen ouderdom. Ofschoon de opvolging van Raden Mas
Sendärä reeds 20 jaren vroeger was vastgesteld, had die prins
in later tijd de gunst zijns vaders in die mate verbeurd, dat
deze gaarne zijn tweeden zoon, Pangeran NätäKoesoemä, tot den
troon zou verheven hebben, en zieh daarvan slechts liet terug-
houden door de vrees, dat dit tot een nieuwen successie-oorlog
zou aanleiding geven *). Inderdaad was het gedrag van den Kroon-
prins van dien aard geweest, dat de bekommering van zijn vader
over de toekomst van zijn rijk onder zijn beheer verre van
ongegrond was. Hij had zieh wellustig, trotsch, wreed en wispelturig
betoond, zieh bij zijne broeders, bij de meeste regenten
en bij zijne aanstaande onderdanen gehaat gemaakt, en geene gele-
genheid verzuimd om zieh tegenover de Europeanen ruw en
aanmatigend te toonen. Yan Overstraten, die Greeve als Gouverneur
van Java’s Noordoostkust was opgevolgd, beschouwde de troons-
verwisseling in Jogjakarta als eene hoogst bedenkelijke zaak
voor de rust van Java en was daarom met den Sultan overeenge-
komen, dat deze hem ontbieden zou, wanneer hij zijn einde voelde
naderen, opdat hij door zijne persoonlijke tegenwoordigheid tegen
alle aanslagen van kwaadwilligen tot omverwerping der gemaakte
schikkingen zou kunnen waken. Doch de oude Sultan, die niet
gaarne van sterven wilde hooren spreken, hield zieh niet aan
deze afspraak, zoodat van Overstraten eerst naar Jogjakarta
vertrok, nadat hij de tjjding van des Sultans overlijden ontvangen
had. Het gelukte hem echter den 2den April 1792 den kroonprins
zonder tegenstand, in naam der Compagnie, als Sultan Amangkoe
Boewänä H op den troon te plaatsen, en daar die vorst reeds
42 jaren oud was, dadelijk ook de keuze van een nieuwen
troonopvolger uit zijne talrijke kinderen vast te stellen. Ofschoon
Pangeran Mangkoe Di-ning-Rat, wiens moeder van vorstelijke
afkom8t was, zieh steeds gevleid had, dat hij de voorkeur boven
gemeend heb het te mögen aanvullen met eenige door Hageman in T. v. I . T. L. en
Vk. IX. 310—312 en 314 vermelde bijzonderheden, die, ofschoon verward door hem
voorgedragen, in het verhaal schenen te passen en de lokale kleur dragen. Vgl. ook
T. v. N. I. VI, 3. 129 v .; Hageman, Handl. I. 219; Meinsmal. 213.
0 T. v. N. I. VI. 3. 131.