ring die het terrein sedert den Hindoe-tijd moet ondergaan hebben.
Na een onderzoek te midden van bet moeras, waarbij hij zieh
persoonlijk aan niet gering gevaar bloot stelde, slaagde van
Kinsbergen er in de goede richting voor een kanaal te vinden,
om het overtollige water naar het meer Baleh Kambang te voeren ,
dat zelf weder met het meer Werna gemeenschap heeft. Alle
beschikbare manschappen stelde hij daarop in ’t werk om een
gracht van el breedte en zeven voet diepte in die richting
te graven, en spoedig had hij het genoegen van het water in
en om de tempels te zien verminderen en eindeljjk schier geheel
verdwijnen.
En dit brengt ons als van zelf tot de beschouwing van die
tempels, die, ofschoon van geringe afmetingen, door hunnetal-
rijkheid en schoonheid de voornaamste merkwaardigheid van het
Dieng-plateau uitmaken. Vooraf vermeld ik nog dat Junghuhn, hoog
bovenhet plateau, op het noord-noordwestelijke, met dicht bosch
begroeide uiteinde van den Prahoe, d. i. op eene hoogte van
8142 Rijnlandsche voeten, hoopen van teerlingvormige en met
sieraden bedekte steenen vond, die hij voor de overblijfsels van
twee Siwa-tempels hield. Dit zouden dan zeker de hoogst gelegen
Hindoe-monumenten van gansch Java zijn. Priederich echter, die
°°k den top van den Prahoe heklom, maakt slechts gewag van
een daar voorkomenden ouden brandstapel, zooals reeds boven
vermeld werd. Eatere berichten omtrent deze moeilijk herkenbare
overblijfselen zijn mij niet bekend.
Wanneer men den thans gebruikelijken weg van Wonosobo naar
het Dieng-plateau volgt, loopt het laatste gedeelte van het pad längs
de oostzijde der vlakte, over een langen rechten bergrug, welks ge-
heele binnenhelling bekleed is geweest met muurwerk van groote
gehouwen steenen en verdeeld in verschillende terrassen, die op en-
kele punten door zeer smalle, eveneens uit gehouwen steen vervaar-
digde trappen met elkander verbonden waren. Deze trappen
voerden naar de tempels, waarvan nu nog ter wederzijde van den
weg de overblijfselen gevonden worden. Zij waren gelegen op
den bergrand, achter de plaats waar de huizen van Dieng-wetan
(Oost-Dieng) daartegen zijn geleund, en nabij den pasanggrahan,
die hier tijdens de opgravingen tot bewaarplaats der beeiden
en andere merkwaardigheden op en bij het plateau gevonden,
werd ingericht. Men kon hier voor eenige jaren nog de overblijfsels
van vier tempels onderkennen, doch thans zijn schier al de
steenen weggehaald, terwijl het met veel zorg gemaakte muurwerk
längs de helling, juist ten gevolge van het aanleggen van
bovengenoemden w e g , die tot binnen de vlakte voert, deels
neergeworpen, deels weggespoeld is. In de vlakte liggen dan
ook nog duizenden steenen, hier en daar tot groote hoopen
opgestapeld. Er is eenige reden om te denken dat juist hier
aan dezen bergrand de voornaamste tempelgroep of de voorname
verblijfplaats der priesters en der bevolking was gelegen. Rechts
van den pasanggrahan vormt de vlakte een kleine bocht, die naar
het westen omloopt, en waarin het gehucht Dieng-koelon (West-
Dieng) is gelegen. Hierbij liggen, aan weerszijden van de van
den Prahoe afstroomende Toelis, ieder op een kleinen heuvel,
de ruinen van twee tjandi’s , Tj. Andärä-wati en Tj. Parikesit
genoemd, met namen die, even als die der overige straks te
noemen tempels, aan de Brätä-Joedä zijn ontleend. Tjandi Andärä-
wati is met veel zorg bewerkt, en heeft van achteren en aan de
beide zij den een uitspringende nis, waarboven een met bas-reliefs
omgeven hoofd isgebeiteld, en aan weerszijden van die nis vakken
begrensd door pilasters die door ojieflijnen verbonden zjjn. De
kamer heeft slechts acht voet in ’t vierkant. De ingang, waarheen
eenige treden opvoeren, is zeer laag; het hoog oploopend dak is
bijna geheel vermeid en sterk begroeid. Tjandi Parikesit heeft
geen nissen, maar fraai beitelwerk aan den ook hier zeer lagen
ingang en een smaakvol dak in den vorm van een padmasana
of lotuskussen '). Naast Tj. Andärä-wati ligt nog de steenhoop
van een derden geheel ingestorten tempel. Junghuhn vermeldt
nog een tw-eede groep of rij van tempels aan de westzijde van
de bocht tegen den bergrand geleund, maar schier geheel in
puin gestört. Latere bezoekers maken er geen melding meer van.
Plaatst men zieh bij den pasanggrahan en overziet vandaar
lj Zoo noemt men een zetel. of troon in den vorm van een lotusbloem.