al een zeer zonderlinge naam is voor een vorstenzetel. Moeilijk
kan men het vermoeden onderdrukken, dat het rijk Djönggälä,
omtrent den tijd van welks stichting, zooals ik reeds opmerkte,
de kronieken eeuwen versehillen, alleen in de verbeelding der
Javanen heeft bestaan. Wij zagen reeds dat historische documenten
van onbetwistbare echtheid ons leeren, dat Madjapahit, wel
verre van in dé 13áe eeuw gesticht te zijn, reeds inhetjaar840
onzer tijdrekening bestond en door een mächtig vorst onder den
titel van Oettoenga-déwa geregeerd werd ‘). Hevens het rijk van
Prambanan of Mendang Kemoelan in Midden-Java3) , schijnt dus
reeds zeer vroeg een ander rijk in het oosten des eilands te
zijn opgekomen, welks vorsten allengs alle andere vorsten van
Java tot erkenning van hun oppergezag noopten, zoodat zij al-
thans zeker in de veertiende eeuw werkelijk de Maharadja’s of
Oppervorsten, de „heeren vangeheel Jawa-dwipa“ waren, nadat
zij waarschijnlijk reeds eeuwen lang zieh dien titel aangematigd
en in zekere mate althans erkenning daarvan verworven hadden.
En wanneer wij n u , na reeds een aantal deels oudere, ’ deels
betrekkelijk nieuwe gedenkteekenen, die van het rijk van Madjapahit
getuigen, te hebben gadegeslagen, ten slotte den blik naar
de uitgebreide ruinen der hoofdstad zelve wenden, zal het ons
ook hier aan gronden tot bevestiging van den vroegeren oor-
sprong dier stad niet ontbreken. Ziehier hoe de heer Brumund
den indruk schetst, dien de eerste beschouwing der ruinen van
Madjapahit op hem maakte. „Hier en daar zag ik groote bijna
Vierkante roode baksteenen liggen; sommige tot 14 duim lang.
Zij behooren aan den ouden stijl van Java. Niet millioenen maar
milliarden van die steenen en alom nog fondementen daarvan
liggen door de afdeeling Mädjäkerta verspreid. Bijna allesuiker-
fabrieken zijn daarmede geheel of gedeeltelijk opgebouwd. Reeds
eeuwen oud, zijn zij nog gaaf enhard en zoo vuurhoudende als
de beste Engelsche. . . Ongetwijfeld, wat de babads en andere
verhalen ons van het oude Madjapahit melden, is verdichting,
vinding van lateren tijd; de geschiedenis is verloren. Het moet
langer bestaan, meer vorsten moeten daar geregeerd hebben,
dan zij opgeven. En als van een Babel moet de omvang der
hoofdstad geweest zijn, met hare tallooze bevolking, met hare
vele omliggende plaatsen in het Mädjäkertäsche. Met alleen die
steenen roepen het ons toe, ook nog vele andere omstandighe-
den. In de wildernissen worden nog gedurig, bij verdere ont-
ginning, verschallende vruchtboomen gevonden. Hevens die steenen
zijn zij van de oude Hindoe-Javanen voor hunne tegenwoordige
naneven overgebleven“ *). Men bedenke dat Brumund dit schreef
voor hem van de resultaten der ontcijfering van de inscripties
in koper iets bekend kon zijn.
Men werpe niet tegen dat de ruinen van Madjapahit uitsluitend
uit gebakken steen bestaan en daardoor een jongeren oorsprong
verraden; want die bewering zou zeer onjuist zijn. Men zou een
zonderlinge verdeeling krijgen, wanneer men, zooals wel eens
geschied is, van de oude overblijfselen, in Soerabaja gevonden,
die van trachiet aan Djenggälä, die van gebakken steen aan
Madjapahit wilde toekennen. Te Djedoeng en elders vindt men
gehouwen en gebakken steenen nevens elkander gebruikt, en
in den omtrek der van gebakken steen opgetrokken oude muren
van Madjapahit heeft men duizenden kubiek gehouwen trachiet-
blokken opgegraven, die voor de groote sluis- en waterwerken
nabij Mädjäkerta zijn gebruikt.
Men meene intusschen na deze opmerkingen niet, dat ik het
volledig bewijs dat Mädjäpahit aan zee gelegen was en Djenggälä
nooit bestaan heeft, reeds geleverd acht. Ik zal, om totna-
der onderzoek op te wekken, de bedenkingen die zieh mij opdrin-
gen, kortelijk ontvouwen. Baffles zegt dat de ligging van Djenggälä
nog in het district van dien naam wordt aangewezen, en dat
het land in den omtrek met oudheden bezaaid is s). Tjandi Pari is
hem waarschijnlijk onbekend geweest en de vraag doet zieh dus
voor, welke oudheden hij kan bedoeld hebben. Heeft hij den omtrek
in zeer ruimen zin genomen? Denkt hij alleen aan het puin
') Indiana, I I . 178.
3) Java, I I , 57; vgl. Crawfurd. pict. art, Janggala,