de aloen-aloen van Banten en door de gansehe stad afgekondigd,
dat de feroonprins of Pangeran ratoe uit Mekka met den titel
van Sultan Aboe’n-STatsr Abdoe’l-Kahhär was vereerd en door
ieder als zoodanig moest geeerbiedigd worden ’). Men heeft hier
niet aan een eigenlijken troonsafstand van Sultan Ageng te denken.
De gewoonte van het Bantensche rijk bracht mede dat de
bestemde troonsopvolger, als de regeerende vorst eenige meerdere
rust verlangde, tot mederegent aangenomen en met het dagelijksch
bestuur belast werd 2). De oude vorst hield zieh sedert veelal op
in zijne nieuwe hofplaats Tirtajasa, waar hij zieh met jagen en
visschen vermaakte. Hij had zieh daar sedert eenigen tijd met
belangrijke werken bezig gehouden. Een kanaal werd gegraven
dat de rivier van Pontang met de rivier van Tanara of Tji
Doerian verbond, en aan de beide oevers van dit kanaal verrees
allengs de nieuwe stad, die weldra eene der voornaamste plaatsen
d e s ' rijks kon genoemd worden 3). Opmerking verdient het dat
de Sultan voor de uitvoering dezer werken velen liet opvatten
die aan het gebruik van opium en tabak waren overgegeven,
tegen welke naar streng Mohammedaansche begrippen onreine
gewoonten hij zware straffen bedreigd had 4).
Er was nauwelijks een maand verloopen, toen zieh reeds de spo-
ren van oneenigheid tussehen de beide Sultans vertoonden. De oude
vorst had vele handelsschepen voor eigen rekening in de vaart,
en de zoon streefde er naar om ook in de daarmede behaalde
winsten te deelen, en wekte bij zijn vader het vermoeden op,
dat hij zieh alleen van het gezag wilde meester maken. De oude
Sultan liet zieh dus weder krachtiger gelden, en de zoon, hetzij
werkelijk van de staatszaken afkeerig geworden, hetzij dit alleen
voorwendende om te beter zijn bedoelingen te bereiken, trok
zieh uit het bestuur terug, gaf zieh aan vrome oefeningen over
en trachtte in ijver voor den Islam zijn vader nog te overtreffen.
Hij gelastte alle mannen en vrouwen van zijn gevolg de Javaansche
met de Arabische kleeding te verwisselen enondernamin 1674 de
’) Caeff bij de Jonge, VI. 207 v. 2) Vgl. boven, bl. 334, 347.
s) Valentijn IV. 1. 6. Vgl. D. I . bl. 73. 4) Oaeff bij de Jonge, VI. 210, 21B.
bedevaart naar Mekka, vanwaar hij in Febr. 1676 met een
Engelsch schip terugkeerde. Ofschoon Sultan Ageng, door zijn
rijksbestuurder opgestookt, er reeds ernstig aan gedacht had, een
jongeren zoon, Pangeran Poerbaja geheeten, tot de opvolging te
bestemmen, schijnt hij echter door de geestdrift waarmede de jonge
vorst, van nu af gemeenlijk Sultan Hadji genoemd, bij zijne
terugkomst werd ontvangen, genoopt te zijn hem in zijne waar-
digheid te hersteilen :). Hij gaf dus het bestuur ter hoofdplaats
weder aan den jongen Sultan over, en trok zieh op nieuw terug
naar Tirtajasa, waar hij zieh bezig hield met het smeden van
plannen om het rijk van Mataram door ondersteuning zijner vijan-
den te helpen verbrokkelen > Tjerihon, Krawang en Soemedang
voor Banten te veroveren, en de Compagnie zoodanig te om-
klemmen, dat haar toestand op Java onhoudbaar werd. Zijne
politiek ten opzichte der Tjeribonsche vorsten werd reeds boven
geschetst2). Kort nadat hij ze onder vele eerbewijzingen in zijne
macht had weten te krijgen, werd hij de aanstoker van sa-
menrottingen en ongeregeldheden in het Krawangsche, die
echter voor de Compagnie meer voor- dan nadeelig waren,
omdat zij den Pangeran van Soemedang noopten het door haar
begeerde gebied van de Tji Taroem tot aan de grenzen van Tje-
ribon onder hare bescherming te stellen. De ongeregeldheden
werden daarop door kapitein Müller gemakkelijk onderdrukt, en
ofschoon, na zijn terugtocht, de Bantenners zieh met een aanzien-
lijke macht voor den mond der Tji Taroem verzamelden, zond
de Hooge Begeering in Januari 1678 eene nieuwe expeditie uit,
met last om te Tandjoeng Poera, op de Mataramsche zij de der
Tji Taroem, eene veldschans op te werpen en die tot beveiliging
der grenzen bezet te houden. Tevens werd de koopman Jakob
van Dijk naar Banten gezonden, zoo het heette om aan de Sultans
den overgang van het bestuur aan den nieuwen Gouverneur-
Generaal Rijklof. van Goms aan te zeggen, maar inderdaad om
zieh van de inzichten en hulpmiddelen dier vorsten te verge-
wissen.
>) Caeff bij de Jonge, VI. 208, 211, 215, 219, V II. 316.
a) Zie boven, bl. 371.