leidelijke opheflBng van de rechtsmacht der Residenten, met de
bepaling, dat zij als voorzitters der Landraden zooveel mogelijk
door rechtsgeleerden zouden vervangen worden; en vooral de bij
verschillende ordonnantien van 10 Sept. 1870 bepaalde opheffing
van den bijzonderen toestand waarin nog altijd de Preanger
Regentschappen gebleven waren, met afschaflSng van het recht
der Regenten tot belastingheffing en willekeurige beschikking
over de bevolking en van de wereldlijke macht hier bij uitzon-
dering door de geestelijkheid geoefend, en met invoering van de
landrente en andere gewone belastingen en van dezelfde regeling
der koffiecultuur als in de overige deelen van Java bestond.
Intusschen gaf ook deze laatste hervorming weder aanleiding tot
een conflict met de Vertegenwoordiging in Nederland, daar de
Eerste Kamer de Indische begrooting verwierp wegens de daarop
voor de hervorming van het Preanger-stelsel gebrachte sommen.
De aftreding van den minister de Waal en de optreding van
den heer van Bosse als zijn opvolger, die echter geene verande-
ring in den geest der regeeringsmaatregelen te weeg bracht,
was hiervan het gevolg. Aan de ontworpen Preanger hervorming
kon dan ook, na eene körte schorsing, reeds bij eenige ordonnantien
van 13 April 1871 het gewenschte gevolg gegeven worden.
De Gouverneur-Generaal Mijer, die, na de verandering van
het ministerie in 1868, zieh naar de liberale beginselen gevoegd
had, droeg den l 8ten Jan. 1872 het bestuur over aan zijn opvolger,
Mr. A. Loudon, die den 25st™ Mei een algemeen regle-
ment op het lager onderwijs voor Inlanders uitvaardigde, waarbij
bepaald werd dat dit onderwijs zou worden dienstbaar gemaakt
aan de zedelijke en verstandelijke vorming der inlandsche jeugd,
zonder dat ook de lichamelijke werd uit het oog verloren. Ten
opzichte van den godsdienst moest natuurlijk de Gouvernementsschool
neutraal bljjven; het godsdienst-onderwijs moest aan de
priesters worden overgelaten. Een Wetboek van Strafrecht voor
de Inlanders, schier geheel volgens Europeesche begrippen in-
gericht, kon den 6 ^ Mei 1872 worden afgekondigd '). Eene
herziening der tariefwet, op voordracht van den heer Fransen
van de Putte, die inmiddels weder als minister was opgetreden,
den 17<te" November 1873 tot wet verheven, werd in Indië in
Februari 1873 uitgevaardigd en ruimde het laatste overblijfsel
der differentiëele rechten op. Een zeer ongelukkige proeve van
Indische wetgeving was de nieuwe verordening op de heffing
der landrente van 3 April 1872, die, in het streven naar het
bij de nog in Indië aanwezige toestanden onbereikbaar ideaal
eener eenvormige en gelijkmatige heffing, moeielijkheden op
moeielijkheden stapelde en, in weerwil van herhaalde partiëele
herziening, nog altijd niet aan het oogmerk beantwoordt.
Nog eenmaal werd de noodlottige invloed der van den parle-
mentairen regeeringsvorm onafscheidelijke ministeriëele veran-
deringen in Indië ondervonden, toen zieh in 1874 eene, ongetwijfeld
door de Regeering aangemoedigde, maar toch enkel door over-
tuiging gewekte, neiging onder de Javanen openbaarde, om
het communaal grondbezit in individueel te converteeren. In
Nederland was de conservatieve partij weder aan het bewind
geraakt, en ofschoon de nieuwe minister, Baron van Goltstein,
eene zeer gematigde gedragslijn volgde en zieh van reactionnaire
maatregelen vrij hield, kon hjj toch niet van zieh verkrijgen den
vrijen loop te laten aan eene omwenteling die Java eerlang geheel
onder den invloed der economische begrippen zou gebracht
hebben, en de conservatieve koloniale politiek van haar laatste
steunsel dreigde te berooven. Het ingrijpen der Regeering in
het Moederland, ofschoon zieh van een verbod der conversie
onthoudende, bracht de beweging grootendeels, schoon niet geheel,
tot staan, maar schijnt de voorname reden geweest te
zijn, waarom de heer Loudon zijn ontslag vroeg, in wiens plaats
den 26sten Maart 1875 de tegenwoordige landvoogd, Mr. J. W.
van Lansberge, het bestuur over Ned.-Indië aanvaardde.
Het is mij niet mogelijk geweest de hervormingen der laatste
jaren met eenige volledigheid te schetsen; ik heb mij moeten
bepalen tot een vluchtig overzicht der voornaamste, vooral van
de zoodanige die op het lot der Javanen een overwegenden invloed
hadden. Dit vluchtig overzicht zal intusschen toereikend