veroverd en aan verwoesting prjjs gegeven; de bevolking ver-
huisde grootendeels naar andere streken, en van dat oogenblik
verliest deze plaats veel van hare beteekenis. Mas Djolang, de
tweede zoon van den vorst van Mataram, die zicb in den strijd
onderscheiden en eene wonde bekomen had, werd bij deze
gelegenheid als troonsopvolger aangewezen. Hij is dezelfde dien
de babads, naar de plaats waar hij begraven werd, gewoonlijk
Panembahan Krapjak of Seda Krapjak noemen. Aan Pangeran
Poeger, ’svorsten oudsten zoon, werd later het bestuur over het
onderworpen Demak gegeven. Deze beschikkingen hebben, gelijk
te verwachten was, na den dood van den Senäpati nieuwe be-
roerten en verwikkelingen veroorzaakt.
In 1589 voerde 4e vorst van Mataram weder krijg tegen
het hoofd van Djipang, wiens leger verslagen werd in den slag
van Kalidadoeng, waarna een groot deel der bevolking gevan-
kelijk werd weggevoerd. En nog later werd hij door een opstand
in Kediri en Pasoeroean op nieuw genoodzaakt het veld te kiezen.
Ditmaal werd hij door de overmacht zijner tegenstanders genoodzaakt
naar zijne hoofdstad terug te trekken; doch zijn beleid
stelde hem in staat hun zonder verlies te ontkomen. Den tegen-
stand der oostelijke gewesten geheel te breken, schijnt hem
echter in den ganschen loop zijner regeering niet gelukt te zijn.
Ik vermoed dat hij hunne onderwerping heeft willen afwachten,
alvorens zieh, naar het voorbeeld van den Sultan van Padjang,
den Sultanstitel door den priestervorst van Giri te laten opdragen.
Het schijnt althans zeker, dat hij zelf en zijn eerste opvolger
zieh met den titel van Panembahan vergenoegd hebben, en dat
eerst zijn tweede opvolger Ageng den titel van Sultan heeft gevoerd,
die door volgende vorsten met den nog weidscheren van Soesoe-
hoenan is verwisseld.
De stichter van het rijk van Mataram overleed in 1601
negentien jaren na den dood van den Sultan van Padjang, en
vijftien jaren nadat hij de regalia van Padjang naar Mataram had
overgebracht.
In deze sehets der lotgevallen en veroveringen van den stichter
van het rijk van Mataram, heb ik getracht uit de verschillende
berichten zoo goed mogelijk een samenhangend geheel te maken;
maar ofschoon ik mij overtuigd houd dat de hoofdtrekken met
de waarheid overeenkomstig zjjn, is het onmogelijk in te staan
voor de juistheid der bijzonderheden en van de chronologische
orde der gebeurtenissen. ’t Is ons trouwens reeds genoeg gebleken,
dat de Javaansche babads met hunne fantastische voorstellingen,
hunne verwarringen en tegenstrijdigheden, nauwelijks voor de
geschiedenis bruikbaar zijn, waar ons gelijktijdige getuigenissen
van Europeesche schrijvers ontbreken, zooals ten opzichte der
geschiedenis van den stichter van Mataram in den volstrektsten
zin het geval is.
De Senäpati Soetä Widjäjä, Panembahan van Mataram, is een
der lievelingshelden van de Javaansche kroniekschrijvers, en zij
zijn onuitputtelijk in den lof van zijne dapperheid, zijn beleid
en zijne kennis van krijgszaken, ofschoon zij de wijsheid en gema-
tigdheid van zijn bestuur vooral toeschrijven aan de raadgevin-
gen van zijn oom Djoeroe Martani of Mändäräkä. Het kon ook
nauwelijks uitblijven, dat zij voorspellingen en wonderen in zijn
levensloop weefden en een geslachtsregister voor hem uitdachten
dat hem van den laatsten Brä Widjäjä van Mädjäpahit doet
afstammen. Wellicht heeft hij zelf reeds op die verheven afkomst
aanspraak gemaakt, maar geen verständig man, die eenigszins
met de* buitensporige verdichtseien in de Javaansche geslachts-
registers bekend is *), zal daaraan eenige historische waarde
toekennen. De Javanen zjjn de grootste aanbidders van het succes.
De gewetenlooze schurk die zieh door bloed en verraad een weg
tot den troon baant, wordt in hunne oogen de uitverkorene der
Voorzienigheid. Zij omringen zijne wieg met de voorspellingen
zijner toekomstige grootheid en laten hem, bij elke gewichtige
wending van zijn lot, bovennatuurlijke wenken ontvangen die
hem op nieuw van zijne grootsche bestemming verzekeren. En
dit is hun niet genoeg; hij moet ook door zijne geboorte wettige
aanspraak op de regeering hebben, en de lompste verdichting
eener vorstelijke afkomst wordt genoegzaam gestaafd geacht,
') Vgl. Cohen Stuart in T. v. N. I . 1869. I . 354.