ocuw unzer jaarteilmg-
-a-aitjaanarma m het geuiea
van het tegenwoordige Tanah Datar den zetel had gevestigd
v a n een mächtig, door de wapenen gegrondvest of uitgebreid
rijk, dat in zeven afdeelingen was gesplitst, en waarin een
/ 6t Siwai'etische Zementen vermengd Boeddhisme
werd beleden. Deze resultaten, hoe moeilijk ook te vereenigen
met hetgeen ons van elders van Sumatra’s geschiedenis bekend
is, werden door Lassen als onbetwistbare historische feiten aange-
nomen ). Anderen, waaronder ik mij zelven moet rangschikken s)
zgn; hem daarin al te onnadenkend gevolgd. Eene grondige
ntiek van Fnederich’s ontcjjferingen door Prof. Kern heeft aan
het licht gebracht, dat het eerste opschrift het jaärtal 1269 het
tweede het jaartal 1278 der Javaansche aera draagt. Deze jaren
komen overeen met 1347 en 1356 onzer tijdrekening. Hetraad-
selachtige Hmdoenjk op Sumatra uit de zevende eeuw moet dus
weder uit de geschiedenis verdwijnen. Bovendien heeft Kern aan-
getoond, dat de naam van den vorst Aditjawarman moet luiden —
een naam dien wij omstreeks denzelfden tijd, namelijk in ’het
Javaansche jaar 1265 of 1353 onzer tijdrekening, ook op eene
Javaansche mscriptie aantreffen 3). Eindelijk kon Kern geen
spoor van Siwaisme in die opschriften ontdekken, schoon hii
daarom niet ontkent dat er onder Aditjawarmans onderdanen wel
oiwaieten kunnen geweest zijn ‘). Hoeveel onzekers voor ’t
ovenge nog m de verklaring dezer inscriptien möge overigzijn
my dringt zieh het vermoeden op, dat de. eigenlijke zetel van
Aditjawarman’s rijk op Java is te zoeken, en dat de Sumatrasche
inscriptien afkomstig zijn van Javaansche veroveraars en volkplanters
in ’t gebied van Menangkabau, die ook hier den vorst
van Java als hun Adiradja of Opperheer bleven eeren »).
De zoo even bedoelde Javaansche inscriptie, waarin de naam
Ind. Alterthumsk. IV. 463.
| y \ ,V' , N' J- 1867- L 9 4 ; Aardr. en Stat. Wdbk. van N. I . I l l 714,
L i S S X i , u V l l ' B02: C°hen ®tuart >n Bijdr. t. d. I. T.
'is v ' ’ ; Lassen> lnd Alterthumsk. IV. 464,.
) Kern in Bijdr. t. d. I. T. L. en Vk. 3. Vr. V II 289 V III 188 Vo-I r i,
Stuart aid. V I II . 16. Cohen
->) ’t Verdient pok opmerking dat in reg. 19 van ’t opschrift van Pager-ruejoeng
van Aditjawarman wordt wedergevonden, komt voor op een stee-
nen beeldhouwwerk, dat in een fraai beeld in relief den Boed-
dhistischen priestervorst Mandjoe-srì voorstelt. Door onverant-
woordelijke onverschilligheid of zuinigheid onzer Begeering is dit
hoogst belangrijke stuk voor Nederland verloren gegaan, en
bevindt het zich thans in het Nieuwe Museum te Berlijn. De
opschriften bij dit beeld, mede door Friederich verklaard ’), behoo-
ren tot de belangrijkste voor de kennis van het Javaansche Boeddhisme
, vooral wanneer men ze in verband brengt met de inscriptie
op het ruggestuk van een beeld te Malang en met die op een
Boeddhabeeld in het Museum van het Bataviaasch Genootschap,
van welke beide wij de ontcijfering aan denzelfden geleerde
verschuldigd zijn 2).
Een der merkwaardigste opschriften van Java, en tot dus-
ver, zoover ik weet, eenig in zijne soort, is de rotsinscrip-
tie die op den 5den October 1845 door Junghuhn, op eene
hoogte van meer dan 6000 voet boven het vlak der zee, in
het Dièng-gebergte werd ontdekt. Op een met woudboomen
begroeid stuk gronds, dat zich als een eiland verheft in de
moerassige tusschenruimte die de meertjes Wernà en Pengilon
vaneen scheidt, vond hij een rotsblok van eene soort van trachiet,
met een melkwitte, gladde en harde glazuur overtogen, en be-
schreven met groote en raadselachtige karakters, aangebracht
met een zwarte verwstof, die op merkwaardige wijze aan den
invloed van lucht en water wederstand had geboden. Junghuhn
vervaardigde van die karakters eene nauwkeurige teekening, die
aan het Museum van Oudheden te Leiden ter bewaring werd
toevertrouwd en daar in 1861 door Friederich werd onderzocht.
Die oudheidkundige meende toen in die karakters een duide-
Aditjawarman, zoo Friederich goed leest en verklaart, «de heer van prathama Java«
(d. i. het eerste of voorste Java) heet. Volgens Friederich is met *het voorste Java«
Sumatra bedoeld; maar de uitdrukking heeft met «Moela Djawa«, zooals Friederich dit
opvat (zie blz. 12), eene merkwaardige overeenkomst. Intusschen is de lezing en verklaring
van Friederich hier lang niet zeker en zelfs vrij gewaagd te achten.
*) Zeitschr. d. D. Morgenl. Ges, XVIII. 494. Vgl. C. Leemans in Versi, en Meded.
d. K. Akad. v. Wet. afd. Letterk. V II, en Cohen Stuart in Bijdr. t. d. I. T. L. en
Vk. 3e Vr. V ili. 32.
2) Verh. v. h. B. Gen. XXVI 7 , XXIII. Jav. Oudh. 3.