voor deze zienswijze gewonnen en vaardigde diensvolgens den
6den Mei 1823 *) eene publicatie uit, waarbij bepaald werd, dat
v66r of op 31 Januari 1824 alle contracten van landverhuring zou-
den vervallen, gesloten na 15 November 1821, op welken dag
men mocht aannemen dat het verbod van 30 October in de Vor-
stenlanden was bebend geweest; dat van de vöör genoemd tijd-
stip gesloten contracten eveneens vervallen zouden alle die waren
aangegaan voor langer dan drie jaren of onder een voorschot van
meer dan de over een half jaar verschuldigde huurpenningen, ten
ware zij mochten zijn tot stand gekomen met de uitdrukbeljjke toe-
stemming der Hooge Eegeering; dat voortaan geen nieuwe over-
eenkomsten van landverhuring aan Europeanen, Chineezen of
andere vreemdelingen in de Yorstenlanden zouden erbend worden,
dan waartoe de Eegeering hare goedkeuring had gegeven; en
dat, bjj het verleenen van zoodanige vergunningen, de Eegeering
dezen regel zou volgen, dat contracten voor langer dan drie jaren,
met een voorschot van meer dan een half jaar, met anderen dan
ingezetenen der Yorstenlanden, en met het doel, niet om het
land tot groente- of pleziertuin te doen dienen, maar om het
voor boffie-, peper- of andere plantages aan te wenden, voor
geen toestemming zouden worden vatbaar geacht.
Door deze noodlottige publicatie werd over de in de Yorstenlanden
ontloken cultuur van stapelproducten voor den handel het
doodvonnis uitgesproken. De contracten met het oog daarop aangegaan,
waren doorgaans voor termijnen van 15, 20 en zelfs 30
jaren gesloten; het zou trouwens geen zin gehad hebben koffie-
gronden voor drie jaar te huren, dewijl de koffieboom eerst in
het vierde jaar vruchten draagt. Al zoodanige contracten waren
nu vervallen en van de Graaff had zijn doel bereikt, omaan de
particulière industrie, die het gewaagd had met de Gouverne-
mentscultuur in eoncurrentie te treden, een gevoeligen slag toe
te brengen.
Men wordt pijnlijb aangedaan door de lezing van van der
Capellen’s missive van 4 Juni 1823 aan den Minister van Kolonien
Elout’), tot rechtvaardiging der publicatie bestemd. Klaar-
blijkelijb durfde de Gouverneur-Generaal tegenover den verlichten
voorstander van vrijen handel en vrije cultuur voor de wäre reden
niet uitkomen. Hij behielp zieh met algemeenheden die niets
beteekenen, met een beroep op oude verbodsbepalingen die niemand
ooit heeft bunnen aanwijzen, met een belofte van nadere
rapporten die nooit zijn ingediend, en heeft dan ook Elout zoo
weinig overtuigd, dat deze, bij depeche van 27 Nov. 1826 J), in
naam des Konings den Commissaris-Generaal du Bus opdroeg
de oude huurders in hunne rechten te hersteilen en nieuwe
landverhuringen onder billijke bepalingen toe te staan. Aan dezen
last werd gevolg gegeven door de intrekking der publicatie van
6 Mei 1823, bij besluit van den Commissaris-Generaal van 17
Mei 1827 3) ; maar het ging boven het vermögen van dien amb-
tenaar het kwaad te hersteilen, dat de gevolgen der intrekking
over Java gebracht hadden. Doch eer ik dit aantoon, moet ib
nog eenige andere maatregelen van baron v. d. Capellen vermelden
, waardoor de kruistocht tegen het stelsel der Commissarissen-
Generaal, om Java door Europeesche intelligentie en Europeesch
kapitaal tot ontwikkeling en welvaart te brengen , op roekelooze
wijze werd voortgezet.
Indien reeds het huren van landen door Euro'peanen in het
gebied der Yorsten een doorn was in het oog der voorstanders
van het monopoliestelsel, nog veel meer moest dat het blijvende
landbezit der Europeanen zijn, dat door den verkoop onder Daendels
en Eaffles zoo groote uitbreiding had ondergaan. Het ergste
was echter, dat het in den tijd van Eaffles ook post hadgevatin
de Preanger, het overigens voor de monopolisten gereserveerd
gebleven terrein. Natuurlijk bon de Hooge Eegeering niet rüsten
voor zij het hier weder had uitgedreven. In 1821 vond zij ge-
legenheid het landgoed Oedjong Bron voor eene som van 55000
Sp. matten terug te boopen 4) ; maar met het uitgestrekte land-
*) Medegedeeld door Steyn Parve, Kolon. monopoliestelsel nader toegelicht. 155.
2) Bij Steyn Parve, t. a. p. 160. 3) Stbl. no. 53.
4) P. de Haan, Schetsen der landel. admin. 192; Mijer in T. v. N . I . IV . I .
217; C. S. W. v. Hogendorp, Coup d’oeil. 237.