grooten aanstoot, doordien hij onder zijn dampar ‘) een bankje
wilde doen plaatsen, dat hem een voet hooger dan Raffles
zou hehben doen zitten. Toen bet bankje door een der aan-
wezige Engelscben werd weggeschopt, trokken onderscheiden
Grooten hunne krissen. De Sultan was echter wijs genoeg de
vijandige gezindheid in toom te houden en zieh te vergenoegen
met het voordeel dat zijne duizenden gewapenden tegenover het
klein getal Engelschen hem bij het voeren der onderhandelingen
verschaffen. Hij verkreeg concessien, die zeker niemand verwacht
had; want, met ingewikkelde goedkeuring der terugzet-
ting van den Prins-Regent, zag hij zieh in de waardigheid van
Sultan bevestigd, en de nieuwe rijksbestuurder, Siendä Negärä,
dien hij, zonder overleg met het Europeesch gezag, in plaats van
den vermoorden Danoe Redjä gesteld had, werd erkend en tot
den gewonen eed toegelaten. Yan den verlangden afstand der
inkomsten van de tolpoorten tegen teruggave der aan Daendels
afgestane landen, wilde de Sultan niet hooren, op grond dat die
landen nog werkelijk in zijn bezit waren, en hier bleef het dus
bij een uti possidetis, dat geheel in het voordeel van dien vorst
was. Het contract dat den 28sten December met hem gesloten
werd, is uit de arehieven verdwenen, en het vermoeden ligt
voor de hand, dat Raffles zelf later zoo veel mogelijk de
sporen heeft willen vernietigen van eene onstaatkundige zwak-
heid, die men niet zelden heeft toegeschreven aan de omstan-
digheid, dat zijn geweten ten aanzien van den Sultan niet zui-
ver was. Die vorst heeft bij zijne tweede troonsbeklimming
openlijk verklaard, dat zijne handelingen berustten op de belüften
hem gedaan in geheime brieven, waarin Raffles hem tot
opstand tegen het Europeesch gezag had aangespoord 2).
1) Een groote vierkante tabouret met draperiën, die tot de rijksinsiguiën behoort en
waarop de vorst bij plechtige gelegenheden gezeten is.
) T. v. ; N. I. VI. 4. 29, 38. Met het oog op hetgeen wij weten van de brieven
van Raffles aan den Sultan van Palembang, durf ik dit niet als een praatje verwerpen.
Hageman, in T. v. I . T. L. en Vk. VI. 419, meent dat ook het contract met den Soe-
soehoenan verdwenen is; maar de wel onderrichte schrijver in T. v. N. I. (bl. 34)
spreekt alleen van dat van Jogjakarta, en werkelijk heeft Levyssohn Norman het eerst-
genoemde uit de Archieven medegedeeld. Deze laatste schrijver meent dat het traktaat
De toegefelijkheid van den Engelschen Landvoogd schijnt den
Sultan slechts minachting voor diens macht te hebben ingeboe-
zemd, en het werd niet beter toen het hem bleek dat hij straffeloos
de grootste euveldaden kon verrichten. Den vader van den vermoorden
rijksbestuurder verbände hij naar Patjitan en liet hij op den
weg derwaarts ombrengen. Eenige aanhangers van den Prins-
Regent werden van kant gemaakt en andere opgeeischt; de
prins zelf werd van zijn titel beroofd en zocht bescherming bij
den Resident, daar hij zieh niet tegen vergiftiging veilig achtte.
Inmiddels versterkte de Sultan den kraton en vermeerderde hij
het getal zijner krijgers, terwijl hij volstandig bleef weigeren
over den afstand der tolpoorten in onderhandeling te treden.
Eindelijk kreeg men door tussChenkomst van Natä Koesoemä de
zekerheid dat tusschen den Sultan en den Soesoehoenan eene
drukke briefwisseling werd onderhouden, met het doel om geza-
menlijk hunne eischen omtrent de vernieuwde betaling van de
strandgelden, het herstel van het oude ceremonieel en de teruggave
der afgestane gewesten door te zetten, en als dat zonder
gevolg bleef, vereenigd het Gouvernement den oorlog aan te
doen. Yooral schijnt de afwezigheid van een groot deel dertroe-
pen onder kolonel Gillespie hen overmoedig te hebben gemaakt.
Het was voor de Engelschen hoog tijd geworden, om zoowel
den Soesoehoenan als den Sultan te straffen, toen Gillespie, na
een schitterende zege, van Palembang terugkeerde. Een corps
van 1200 man Engelsche keurtroepen, versterkt door 800 man
van Pangeran Prang Wedänä1), trok , onder bevel van den dapmet
den Sultan van dat met den Soesoehoenan voornamelijk daarin verschild heeft, dat
Soerakarta het afgestane land terughekwam en Jogjakarta niet. Doch zoo nitgedrnkt lijkt
dit in het nadeel vaq Jogjakarta te zijn, terwijl het stellig een voordeel was; want de Saltan
had de landen nog in hezit en behoefde das de teruggave niet door andere offers te
koopen. Bjj de onderhandelingen in December 1811 is zeker die quaestie onafgedaan
gebleven; want volgens T. v. N. I. VI. 4. 36, heeft nog in 1812 de Britsche resident
den afstand der tolpoorten tegen ternggave der landen pogen te verwerven, maar wei-
gerde de Saltan op den zoo even aangevoerden grond, dien hij ongetwijfeld ook wel
reeds bij de onderhandelingen in Dec. 1811 zal hebben laten gelden. De nitdrukkiDg
in de proclamatie van 28 Jnni 1812: »the lands and districts, ceded to the late Government
and confirmed to the British by the last treaty,» zullen dns vermoedelijk
op een geimpliceerde, niet op een uitdrukkelijke hevestiging hetrekking hebben. Vgl.
overigens nog Thorn, p. 123.. i) Zie biz. 611.