aan den Souverein verschuldigde belastingen ten eigen behoeve
te helfen, werd nu bepaald dat de regenten en hoofden alleen
vaste traktementen in geld zouden genieten, en het ambtelijk
landbezit, dat in de Yorstenlanden tot zooveel knevelarij en on-
behoorlijken invloed op de vrije keuze der dorpshoofden leidde,
in de Gouvernementslanden uitdrukkelijk afgeschaft. De tweede
bepaling, die aan de regenten en hoofden het drijven van han-
del in producten verbood, had evenzeer ten doel te verhoeden
dat zg hunne betrekking dienstbaar maakten aan hun belang.
De derde bepaling had vooral de strekking om het verregaand
misbruik te weren dat vaak de dorpshoofden van hunne macht
gemaakt hadden, door met Europeanen, Chineezen of andere
inlandsche hoofden contracten voor aanplantingen of leveringen
uit naam van geheele dessa’s te sluiten en hunne onderhoorigen
tot nakoming daarvan te dwingen. In het vervolg zouden geene
contracten geldig zijn, dan die met den persoon zelven wien
daardoor eenige verplichting werd opgelegd, waren aangegaan ’).
Wat de rechtspraak betreft werd al wat goed en voor Java
bruikbaar was in de Engelsche organisatie behouden. De ver-
beteringen bepaalden zieh hoofdzakelijk tot de volgende punten.
De jury, geheel in strijd geacht met den maatschappelijken
toestand van Java, werd weder afgeschaft. Aan de zoo beden-
kelijke inmenging der Regeering, die zieh het wijzigen en
schorsen van vonnissen had voorbehouden, werd een einde
gemaakt. Er werd strengere scheiding van de rechtspraak voor
Inlanders en die voor Europeanen ingevoerd, door den werkkring
der omgaande rechtbanken en der landraden strikt tot de rechtspraak
over Inlanders te beperken. In de landraden, in welke onder Raffles
de resident alleen als rechter besliste en de regenten slechts
eene adviseerende stem hadden, werden inlandsche hoofden tot
rechtere aangesteld onder praesidium van den resident; aan
den omgaanden rechter werden inlandsche hoofden als asses-
soren toegevoegd. De Hooge Raad van Justitie te Batavia werd ge-
splitst in een gewonen Raad van Justitie, die in rechtsbevoegdheid
met die van Samarang xen Soerabaja overeenkwam, en in een
hof van appel, revisie en cassatie, dat, onder den naam van
Hoog Gerechtshof, een algemeen toezicht op de rechtspraak van
alle andere rechterlijke collegien oefenen en tevens in eersten
aanleg de zaken behandelen zou waarin het Gouvernement of
de hoofdambtenaren betrokken waren. De Bank van Magistraten
te Batavia verviel, omdat het eene deel harer functien op den
nieuwen resident, het andere op den nieuwen Raad van Justitie
te Batavia overging ').
Wat de belastingen betreft werd de landrente als het voor-
name middel van inkomsten voor de Regeering gehandhaafd;
maar deze aangelegenheid vorderde velerlei voorziening. Com-
missarissen-Generaal verstrekten den last aan alle residenten,
om over de werking van het stelsel in hun gewest nauwkeurige
rapporten in te dienen, en ondernamen in Juli 1817 eene reis
over Java van Tjeribon tot Basoeki om zieh persoonlijk van
den staat van zaken te vergewissen. De uitkomst van hun on-
derzoek was, dat het nieuwe stelsel was ingeVoerd met zoodanige
overhaasting en slordigheid, dat daardoor al de heilzame be-
doelingen van het Gouvernement verijdeld, de Hooge Regeering
misleid, de ingezetenen onregelmatig belast en ’s lands inkomsten
in een staat van groote onzekerheid en verachtering gebracht
waren*). De achterstanden van 1815—1817 bedroegen
niet minder dan twee millioen. Het duurde tot 9 Maart 1818
eer Commissarissen-Generaal een besluit uitvaardigden3) , be-
stemd om voorloopig in dezen chaos eenige orde brengen en
althans de heffing der landrente mogelijk te maken. Aan een
aanslag der individueele landbouwers en aan een algemeen gel-
digen grondslag voor de heffing was, naar hunne meening, zonder
behoorlijke opmeting der velden — eene taak die den onafzienbaren
arbeid van vele jaren eischen zou — in het geheel niet te denken.
Zij besloten dus tot den dorpsaanslag terug te keeren, en dezen
afhankelijk te maken van eene jaarljjksche overeenkomst met de
hoofden en oudsten der dessa’s , waarbij de aanslag en het
*) Staatsbl. 1819, n°. 20. Vgl. Mijer in T. v. N. 1. I I I . 2. 482, en Meinsma.
I I . 161 v.
3) V. Deventer, Bijdr. I. 385. 3) Staatsbl. n°. 14.