berichtgever zegt, „aan vele duizenden onnoozele vrouwen en
kinderen het leven gekost heeft“ ').
Pangeran Alit, de broeder des Sultans, die in Wirä Goenä
eenmaal een voorstander zijner aanspraken bad gevonden, en
steeds zijn vriend was gebleven, voedde thans ook ernstige
beduchtheid voor zijn eigen leven. Met een der rijksgrooten, Arjä
Singsingan, vormde hij eene samenzwering, waaraan ook vele
Mohammedaansebe priesters deel namen, om den wreedaard in
de renbaan van kant te maken. De Sultan, hiervan de lucht
krijgende, beraadde zieh met zijn oom Pangeran Poerbäjä,
die hem smeekte zieh niet met het bloed zjjns breeders te be-
zoedelen. Maar schoon de Sultan zieh bij eede verbond dezen
te sparen, liet hij hem toch met zijne. aanhangers gevangen ne-
men, en toen hij hem in zijne tegenwoordigheid had laten verschonen
, wierp hij hem het bloedend hoofd van Singsingan voor
de voeten. Ofschoon nu Pangeran Alit gehoorzaamde aan het bevel
om dat hoofd met zjjn kris te misvormen, werd hij van de
teekenen zijner waardigheid beroofd en als een kind tot zijn
ouden leermeester gezonden, om zieh beter omtrent zijn plicht te
laten onderrichten. Diep gekrenkt maakte Alit kort daarna met
een 50tal zijner aanhangers amok, en richtte onder de Madoe-
reesche lijfwacht eene vreeselijke slachting aan. Niemand durfde
echter des Sultans broeder te lijf gaan, totdat Pangeran Poerbäjä
zelf den Sultan verlof vroeg om aan de woedende Madoereezen
de vnje hand te laten, waarop zij den Prins in een oogwenk
met dolksteken doorboorden.
De Sultan veinsde over den dood zijns breeders zeer bedroefd
te zijn. Hij liet zieh het hoofd kaal scheren en bracht zieh zel-
ven, als een soort van zoenoffer, eene wonde aan den arm toe.
In het geheim echter beraadde hij zieh met eenige zijner
rijksgrooten, om de priesters die-- de partij zijns breeders ge-
kozen hadden, door een algemeenen moord te verdelgen, en
toen op den bepaalden dag een kanonschot in den kraton het
teeken tot den aanval had gegeven, werden zij alien met hunne
huisgezinnen binnen een half uur tijds van kant gemaakt. Het
aantal der slachtoifers wordt in onze berichten, waarschijnlijk
toch zeer overdreven, op wel 5000 k 6000 begroot.
De oude Pangeran Poerbäjä was zeer verontwaardigd over deze
gruwzame slachting, en vertoonde zieh niet meer ten hove. De
Sultan, hevig gebelgd en het misnoegen van zijn invloedrjjken
oom vreezende, belaagde nu ook zijn leven en liet al zijne gangen
bespieden. Gelukkig wist de moeder van den Sultan eene ver-
zoening tot stand te brengen. Door eene list bewerkte zij eene
ontmoeting van den Sultan met zijn oom bij het graf van Sultan
Ageng. Nadat zij hären zoon de belofte had afgevergd om zijn
oom te sparen, werd deze laatste onverwacht in diens tegenwoordigheid
gebracht, en, den Vorst door zijne ljjfwacht omgeven
ziende, zoodanig door vrees overmand, dat hij den Sultan te voet
viel en zijne toonen kuste. Deze vernedering gaf aan den trots
des Sultans de vereischte genoegdoening. Pangeran Poerbäjä
verscheen sedert weder ten hove, en werd zoodanig in gunst
hersteld, dat de Sultan hem veroorloofde, zieh daar te vertoonen of
verwijderd te houden naarmate het hem goed dacht, en hem zelfs nu
en dan zijnerzijds met een bezoek vereerde. De Europeesehe schrijver
aan wien wij het zeer omstandig verhaal dezer gebeurtenissen
verschuldigd zijn, besluit het niet ten onrechte met de woorden:
„Uit dit verhaal kan men oordeelen, door wat wreede, harde en
onverzettelijk haatdragende natuur deze natie gedreven wordt,
en hoe oppermachtig deze Soesoehoenan over zijn volk regeert,
alsook hoe verraderlijk die menschen hun voornemen door kunstig
veinzen weten te verbergen“ ‘).
Ofschoon ik later nog vele gruwzame bewijzen van des Sultans
wreede geaardheid en> teugellooze woede zal te vermelden hebben,
schijnt hij, nadat, zooals beweerd wordt, meer dan 20,000 mannen,
vrouwen en kinderen op zijn last waren van kant gemaakt, een
tijd lang in meer kalmte verkeerd te hebben; in de overtuiging dat
allen waren uit den weg geruimd die vijandige gezindheid jegens
*) Van Goens t. a. p. bl. 341. Met h e t verhaal van v. Goens, bl. 329—3 4 1 , dat
ik in de hoofdzaak gevolgd ben, verdienen Raffles, Java. I I , 1 7 4 , en Hagem an in
T. v. I. T. L. en V k ,, I , bl. 175 , 180 vv. vergeleken te worden.