dan Padjadjaran, ofschoon dit volgens de Javaansche overlevering
reeds in 1481 verwoest was. Ook stelt de Portugeesche schrijver
de bewoners van Soenda hoofdzakelijk nog als heidenen voor,
van haat jegens de Mohammedanen of Mooren vervuld, en steeds
worstelende om zieh vrij te houden van het juk dat de Sang
Dipati van Demak ’) hun poogde op te leggen. Als heer van
de Soendalanden wordt door hem een heidonsch vorst vermeld,
Samiam 3) geheeten, die reeds in het eerste jaar na de ver-
overing van Malakka door d’Alboquerque, 1512, die stad had
bezoeht en met de Portugeezen in aanraking gekomen was 3).
In verband met hetgeen ons de Javaansche overlevering aan-
gaande de vestiging van den Islam in de Soendalanden leert,
en van enkele van elders bekende bijzonderheden, dringen zieh
bij dit bericht vele vragen aan den geschiedvorscher op, waarop
geen zeker antwoord is te geven. Man Tjeribon, dat trouwens
aan de andere zjjde der Tji Manoek ligt en dus in dit bericht
niet tot de Soendalanden gerekend wordt, kan ik hier zwijgen j
maar welke is de verhouding tusschen Samiam, den heidenschen
vorst der Soendalanden, en HasanoeJd“din en zijne opvolgers,
de Mohammedaansche vorsten van Banten ? 4) Het laat zieh zeer
goed denken, dat zieh eene Mohammedaansche dynastie in Banten
had gevestigd en zijne vorsten de hoofdstad van het heidensche
rijk tijdelijk bezet en aan de verwoesting prijs gegeven hadden,
en dat toch in de uitgestrekte gewesten die Banten van de Tji
Manoek scheiden, zieh nog heidensche vorsten hadden weten te
handhaven, die den schepter zwaaiden over de tegenwoordige
gewesten Batavia, Krawang, Buitenzorg en een deel der Prea-
nger 5) en zelfs hunne oude hoofdstad heroverd en weder opge-
bouwd hadden, ofschoon de inlandsche berichten van zoo iets
zwijgen. Maar moeilijker wordt het te verklären, hoe in 1522
*) Zie boven, blz. 228.
O Misschien is dit een verbastering van Sanghjang of Sangjang, de goddelijke of
godgelijke (vgl. D. I , bl. 314). Het is zeer denkbaar dat de heidensche vorsten der
Soendalanden dien titel voerden , om op hunne goddelijke afkomst te wijzen.
3) De Barros, Dec. IV , liv. I , c. 12.
4) Zie boven, blz. 200.
) Ik zeg »een deel» omdat de gewesten längs de znidkust, volgens de Barros, niet
alleen aan de Portugeezen, maar ook aan de inboorlingen geheel onbekend waren.
de heidensche koning Samiam ook in Banten gezag kon oefenen,
zooals ons in het vervolg van het Portugeesche verhaal uit-
drukkelijk geleerd wordt. Men kan nauwelijks het vermoeden
onderdrukken, dat de Javaansche overlevering den aanvang der
Mohammedaansche dynastie van Banten en de verwoesting van
Padjadjaran omstreeks een halve eeuw te vroeg heeft gesteld,
en dat de rol die daarbij aan Raden Patah, den grondlegger der
dynastie van Demak, wordt toegekend, eigenlijk toekomt aan
zijn opvolger Pangeran Tranggänä.
Maar nog grooter moeilijkheid baren ons de Portugeesche
schrijvers zelven, waar zij nevens den heidenschen koning Samiam
in hetzelfde tijdvak ook een Mohammedaanschen koning van Soenda
vermelden. Waar de Barros het eerst van den ons reeds bekenden
Pate Unuz spreekt, zegt hij dat deze zieh later tot koning van
Soenda verhief, „ zooals wij in het vervolg zullen zien“ *). Die
latere vermelding is echter achterwege gebleven, en wij zouden
niet weten in welk tijdvak het bestuur van Pate Unuz over
Soenda is te plaatsen, indien niet uit Pigafetta’s verhaal van den
tocht van Magelhaes bleek, dat „Raia Patiunus Sun da“ vöör den
1 l^en Febr. 1522, den dag waarop de reizigers Timor verlieten,
overleden was 2). Ik kan mij de zaak niet anders voorstellen,
dan dat Pate Unuz, die vroeger uit naam van den vorst van
Demak te Djapara en te Sidajoe het bevel had gevoerd, later
is gesteld aan het hoofd eener expeditie om de Soendalanden aan
den Islam te onderwerpen, en dat hij, na een deel dier gewesten
veroverd te hebben, daar als vazal van Demak met den titel
van Radja geregeerd heeft, maar dat na zijn dood de heidensche
vorst Samiam weder de overhand gekregen en den alouden gods-
dienst hersteld heeft.
De oorlog tusschen de Mohammedanen en Siwaieten schijnt
gedurende de gansche regeering van PaDgeran Tranggänä met
*) Dec. I I , liv. IX , c. 4.
2) Pigafetta, Primo viaggio intorno al globo (Milaan, 1880.), p. 173. Vgl. T. v. N.
I. 1871. I I . 444. Zonderling en moeiliik verklaarbaar is het echter, dat Pigafetta ons
Pate Unuz voorstelt als vorst van «Magapaher", d. i . , zoo bet schijnt, Ma^japahit.
Door raisverstand der hem geworden berichten schijnt hij de hoofdstad der Sqeßdalan-
den met de oude hoofdstad van Java verwisseld te hebben.