Het hooghartig antwoord bestond in eene abte van beschuldi-
ging tegen de Holländers, het verzoek om de loslating aller
gevangen Chineezen van hen te eischen, en de uitnoodiging om
hen, in vereeniging met de opstandelingen, overal aan te tasten
en te vervolgen ').
Er bleef nu geen ander middel over dan de gevaarlijke mui-
terij met geweld te onderdrukken. Den 8sten Oetober werden de
Chineezen van Tanah-Abang verjaagd, maar tegelijk vernam men
dat zieh de opstand over den geheelen omtrek van Batavia had
uitgebreid; dat de post de Kwai door hen was afgeloopen; dat
zij een detachement, tot versterking der schans Tangeran afge-
zonden, hadden aangevallen en voor de helft in de pan gehakt;
dat zij de Compagnie’s troepen te Bekassi verslagen en tot den
laatsten man over de kling gejaagd hadden; dat aan de Ma-
roenda, te Tandjong Priok en op vele andere plaatsen de wo-
ningen in brand gestoken en geplunderd en de gruwzaamste
wreedheden aan de Europeanen gepleegd waren. In de stad Stegen
de angst en het wantrouwen tegen de Chineezen ten top,
vooral toen eene huiszoeking bij hun kapitein Ni-Hoe-Kong, die
steeds had voorgewend niets van de samenzwering te weten, eene
aanzienlijke hoeveelheid wapenen en ammunitie aan het licht bracht.
Men riep nu de schutterij op, wapende de matrozen, pennisten en
ambachtslieden in dienst der Compagnie, en deleden der Begee-
ring vereenigden zieh in commissien, om tot de bewaring der orde
en de verdediging der stad zooveel mogelijk mede te werken.
Een aanval, nog in den avond van den 8sten pp de buiten-
werken der stad ondernomen, was wel is waar zegevierend af-
geslagen, maar de volgende dag, die, naar men meende, voor
de uitbarsting der samenzwering binnen Batavia bepaald was,
werd met klimmende spanning te gemoet gezien. In den morgen
van dien dag deed Yalckenier in denKaadvan In die het voorstel,
l) y an Hoevell, t. a. p. 47 0 ; de Jooge, IX. 335. In «Nader bericht» enz., bl. 5,
wordt ten onrechte gezegd , dat de brief ondersebept was, en is eene zoogenaamde ver-
taling daarvan opgenomen die van den inhond een zeer afwijkende voorstelling geeft. Ook
hier stemt Du Bois geheel met laatstgemeld verhaal overeen. En-werkelijk is er in de
zitting van den Raad van Indievan 4 Nov. 1740 een debat geweeet over de vraag, of
de brief wel te goeder tronw vertaald was. Zie de Jdnge, IX. bl. LXX.
om veiligheidshalve alle Chineezen uit de stad te drjjven. Echter
behield de meer gematigde zienswijze van van Imhoff de overhand,
ten gevolge waarvan, ofschoon tegen den zin van den
Gouverneur-Generaal, eene algemeene proclamatie werd uitge-
vaardigd om de Europeanen tot kalmte en de Chineezen tot rust
te vermanen, maar tevens de huiszoekingen tot opsporing van
verborgen wapenen en andere verdachte zaken werden voortge-
zet, opdat men zou leeren de wel- van de kwalijkgezinden te
onderscheiden, en de laatsten zou in boeien sluiten, terwijl men
de eersten ongemoeid liet.
Het in deze vergadering genomen besluit miste echter geheel
het beoogde gevolg; want kort nadat zij was uiteengegaan brak
in de Utrechtsche straat in eenige Chineesche huizen een brand
uit, die het sein werd voor eene der gruwelijkste uitbarstingen
van volkswoede waarvan de geschiedenis gewaagt. Yan alle
zijden snelt het gepeupel, met matrozen en Soldaten vermengd,
naar die plaats, stookt den brand aan; plündert- en rooft en maakt
allen van kant die tot de Chineesche natie behooren, zonder
onderscheid van sekse of leeftijd. Ook op andere punten der
stad breken weihaast de vlammen uit, en overal hollen de teu-
gellooze benden der moordenaars door de straten, die door stroo-
men bloeds worden geverwd. Drie dagen lang is de stad met hare
voorsteden het tooneel van gruwelen, die slechts in de ijselgkheden
van de Siciliaansche vesper en den Bartholomeüsnacht hun evenbeeld
vinden. Toen den 12den Oetober de volkswoede had uitgeraasd,
waren meer dan 600 huizen van Chineezen een prooi der vlammen
geworden en bedekten 10000 lijken de straten en pleinen
en buitenwijken der stad. Onder dit cjjfer zijn medegerekend de
slachtoffers van een aanval der muiters buiten de stad op de
Diestpoort en de Waterplaats bij de Kruidmolens, die in den
nacht tusschen den 9den en lOden October de algemeene ontstel-
tenis en verwarring nog kwam vermeerderen, maar door de
daar geplaatste posten kloekmoedig werd afgeweerd *).
*) Het is hier de plaats niefc om over de schuld van Valckenier in bijzonderheden te
treden. Geheel vrijspreken kan men hem zeker niet, na Krabbe, t, a. p. 9, 18, en de
Jonge, IX. bl; XXI II vv. gelezen te hebben; maar stellig.doet men hem onrecht als
men op hem alleen al de schuld laadt.