A
.Gör. jk
Luc. ij.
tau. IJ.
B
c
tob. 3P.
ia Ann 17
D
&0J0.IÔ.
iJum.lt.
bus vita noftra temporalis defignatur,ïjkia feptcm diebus
tcmpus omne volaitur ,dum euoluto citculo ad principiö'
rurfusreditur. Notiffimum eft Sc freque ns in fciip t uris,
hocfepteharij numerifacramentum. Septem ergo diebus
aiymaeomedimu$,fireceptaGhriftifidejomnivita noftra
(iûxtâ Apoftolipræceptum) tftazjyniisfyriceritatu & veritatis
epùlemur: vt nec in fide noftra reci piamus fermcntum fal»
fitatis,neciû moribusdniquitatis.Sequitun
B»« primus er it Vobis celeberrimusfanctusque. Omni opits fet-
uile no n facie t is in eo fed offer et is[âcrificium in igne Domino fepteni
diebus.Dies autemfeptimus etitcelebrior & fanäior, nullum % opus
feruïlefâciettsïneo. ■ ■
Teftis eft euägelica aütoritas, gaudiü ttt èffe Ängelis Dei
fuper vno peCcatore pöenitehtiam agente. Ipfaigitur con*
üerfio noftra moxvtab iniquitarerefipifcimus , Deono_
ftro Angelifque eius folenmseft : quia patet pijfiimus pro
digum nliütn etiamfi partem (ubftantiæ quam ab eö acce-*
peratv cum merctiicibus confumpfit, reuertentem tarnen
listus fufcipk,8töbUius eXinprofcrri ftolam primafn iuber,
vt nudus veftiatur : occidit vitulumfagitiatum,vt eius élu*.
ries reficiatur. manducemus,in<\xxit, & epulemur : qu'tabicfiUus
meus mortuusfuerat,&reuixit : perierat,&inuentus ejï.Primaer*
gö(vt dixitnus)diesa2ymömmnoftrörum,cum fciiicetvi-
ræ puritâtém ampletftimur, Celebris atque feftiua eft : fed
feptima,id eft>pbftrema> multo celeb riot: quia in cipienri-
busjde progrefiu ne deficiant,yalde' timédum eft,eo quod
incertus fitvitç noftrç curfus,lateatque vnumquenq-,quid
crafttna pariat dies : qui autemlaboramfuorum fine m at*
tigit.lætus cum Apoftolo decatitat : BoHum certamen certaut,
cur [um ionjummauifidem [eruaui.Decaterorepofitaeftmihi corona
luftitu,quam reddet mihi Dominus in illa diemßuiiudcx.No-
tandum tarnen, quodde vtraque die prima öcfeptimadi-
citur i Omne opusfeYuile nonfactetu ineo, aliter atque aliterin-
telligendum eile. Aliter natnquç prima dies in proficien-
tibusinnocentiam feraat,aliterfeptima. Primananquevt
iion peceet, àùt cerfe vt rarrffime pcccet, (ummbperc ni*
titur i vltima, fi ad perfe&ionc perueniat quis ,hoc adipi-
fcitur.Primaergo libertatem habet in affe<ftu,vltimain ef-
fe£tu. Quaprop ter, vt ait quidam, diu kborandum eft, vt
fit bona menSiquodèft bona voluntas. Plusenim>ihquit>
laboris eft vt ptopofita cuftodias,quam vt henefta propo-
nas. Cæterum ficut diuina teftatur fcriptura. equus Dei quafi
locuftafufcitatur : quia anima cui mifericorditer Deus prsefi-
det,quädo Deiim fequi incipit-, inipfo fuoexordioîn qui-
buldam more locuftarum fiexis poplitibus, terræ inhære k
in quibuldam^expanfis al is, feie (u (pendit .Conu erfionum
qaippeinitiabonïsmoribus malifque permixtafunt,dum
Sc n oUaiam per intention em agitur,& vetus adhuc vita ex
vfu retinetur.Tanto autem minus permixtis interim malis
lædimifr,quanto côtraillaquotidie fine ceffatione pugna-
mus.Nec fuös nos iam culpavendi cat, cuius praûorvfuino-
ftra folicitemens refilltat. Habet itaque prima dies foltn*
ni tat e m fiiam, fi quantum in nobis eft -, omnia vitia detè-
ftemurt habervltimalonge potiörem, fipeccatiiugumcp
abhorremus,nec faireminüititollere cöpellamur. Quod
❖ etö prxcipitur, vt feptem diebus iftis ofteramus Domino
(âcrificium in igne î ignis fplendor,ficut etiam (upra often-
fum eft} refurtdtionis dominicæ claritatem defignat. Pro
hac quipperogans patrem ipfe filius : Pater, ait, venitbor* ,
clarificaftliumtutim , vt filius tuus clarißcet te. Omnibus ergo
diebus vitæ noftræ Deo (âcrificium in igne ofterimus'S fi ea
filij eius fidem in corde feruetnus, vt de reiurreäiönis'eius
gloria non dubitemus.Si enimconfeffusfUerisDominum lefiim-,
Apoftolus loquitur , & credideru in corde tuo quoi Deus illufu-
ftitauit ï mortuisfaluus tris. Hxc interim de (acrificio, quod
in-igneofFerriiubetur, fufficiant t caètcrum in Numéris
de holocauftishorum dierumquodlex in hoc loco'ignis
facrificium n o min auit,p Iura dicücur. & fi leâtoillain ma*
nibus effet,prolixiorem difputationem exigere videreturs
Démanipulo pritnitiarum.
C A P , III.
MÖrtern Chriftirefürre<äiöbetnqj illiüsih manibus
habe mus, humani generis medicinam-. Nos enim
cp nemoGhriftianus ambigit, Sc anima & corpore mortui
fumus.Mors nanque ànimx,impietàs eft: St moirü cörpötls
cOrruptibilitasiperqfi.t&animæà corpore abceffus.Vtriqj
ergOrei noftræ,idem, &ahimæ & corpori, medicina ex re*
furrçérione opus eratrvt in meli*renoüàretur,q> erat in de-
teriuScommutatüm;&:in corpore adhucmortàli,rénouà-
tio Vitæ inchbatur à fide, qua creditur in'eüra qui iuftificat
impiumibonifq;morib.augetur Sc roboratur de dieiti dié,
cummagis magifq*,renouatur interior homo.Corpus àuté
tanq hornoexterior.quanto éft hæc vitàdiutumior.mâgis
magifq; corrumpituri vel ætate, Vel mofbo, vëlvarijs affli-
ââonibus,donee veniatadvltimâ, quæab omnibus mors
vocatur,cuius refurredtio differturin finem. Ad facicdam
èrgri Vtrâh que refurr reiStio nem n oftrâm ,faluato r in facta-
mento&exempiopræpofuitj&propofuitvnâ fuam. Nëqj
enim fuit peCcator aut impius, Vt ei tatiquam fpiritü mor-
tuo »ininteriórehomineirenouariOpuseflèt : fedindutus
Carne mortali,&fola m oriens, fola refiitgens,ea fola nobis
advtrimq-, cöcittuitVcum ineafiérètinteriOrishominisfe*
cramemnm, exterioris exemplum. Sed quia de interioris
hominis noftri rçfurretftione pauloahte tra&atum eft, häc
ênim lex defignauit}Cumpoftimmolatiorié agnipafchalis,
feptem azymorum dies obferuari præcepitî confequens e-K
rat.vt etiam cotporis noftri renouario p'ræfigurarçtur, quæ
licetin fihem differatur, ad firmämentum mæfpeiiâra ha»
bet (n ccelo teftem fidelem, dominici corporis immortali*
tatém. Si qs igitürin lïteraocCidehti nouit quærere vitam
fuam, & fub vmbra veteri poteft attendere lücem nouam,
légat fequentia:&quæ nurieecclefia manifèftfe doeet, iam
dudum fub legis ænigmatibuspræfignata reperiet.
Locutus efiDominus adM.oyfen;dicen5:Lóquerefitijsïfraell,&di*
ces ad eos:Cum ingreßifueritis t err am,quam ego dabo vobis,&mef-
.fueriUsfegetesfferetis manipulosfficarumprimitias meßis vefira ad
fitcer dotent.
Meffem’itt hórainibüs intelligenda, doèçt hbs ipfe Do*
mimisin Euangelioÿcum difeipulisloquens,3irJ?if,inquit,
rtiulta, operarijautempauti.hcmqueXeuäte oeuiosVeßto's & vi*
deteregiimes, quia alba fitnt ad meffern. Meffis ergo hæccü iu*
fti ad pcrfeétionem pertingunt, habet hiC tempus tnàturi*
taris fuærpoft macuritatem veto de præfentisexercitij agro
Colligituri & in horréum cohgregatür, du illorutil interim
fpiritus in requiem fufcipiuntutiinconlummatidne tarnen
feculi,generalis eritmeffioicum poft rëparàtidnem corpo*
ram humanoram, in viüorum regio'ne, omniumfietconi
gregatio-beatoram» Hæc eft nànqùe terra de qüà dicituri
Cutn ingrefiijutritit terramquam ego dahb vobts. Terra quippe
Ganaan,non hifi vmbrà diuinæ promiflionis eXtitittp quâj
dum antiqüoilli populo tempbralitêrexhibetùri,apudDei
filios æternæ hæreditatis expeuftatio certior redderetur. A*
lioqPropheta Dauid, qui Ifiâeliticæillius poffelïïonisre-
gnum ad’eptüs fuerat,non fe p'eregrinum & ad uenam fate*
retur,dictns : Heu mibi quid incolatus meus prolongatus ïH. Sc i*
ter u m > Hèfikas quonidm aduena egofumapud te, 1&ferigrinus
ficut omnespatres met : nifi aliam hæreditatem iuiris promit-
ti, aliamque ab illis patriam fufpifaflè intellexiffet.Inde eft
quo<iin\?{a\mocumft$miCi(kt,Tunèscecideruntmihiinprl&
claris, etenim bafeditds medpuclara eft mihi : ftatim fubiiinxit,
Benedkam Dominum-quitribuit mihimtelleäum. Creâôenim, ibidem.
in quit,vtdere bonaîtomini in terrayiuentium.Hmus igitur tel"- fié™
ræ Dominum promilïorem’ tenemusjhâc (peingredimur, I
quia nos egrcflurosfperamus.Nouüm enim ccelum&no- ! H
uam terrain,vt ait béaths PetrüSïfécundum promiffa films ^ W -
expeâ?amus,in quibus iuftitiahàbkat,quiade h,ac”hæredi- '
tare fcriptlm'éft, Senten feruoruMeitispofitdèbnèdm :~&-qui di-
ligunt notnëeius, habitabunt in .Han cigitur fpei(vt diximus_)
certitudinemgredientesterramdubemurFerre manipulos
fpicarum, primitias meffis noftræ ad (acerdotem . Cjuæ âu"
tem iftæ fint primitive, docet nos A poftol us,ad Gbrin thios
fcribéns : Chriftus, inquit, fefirrrèxït ékmertiiis, pHfnitUdor-
miêntium. Itemque: Shut in Adam omnes moriuTiiùr,ïtdÿ*tii
Cbrtfto omnes viuificabuntur : Vriufquifqfttuteminfùo oïdine.Vri-
thïtia Chriftus -.deinde hi quifitnt Chfifti,quiaduehtu eius credide-
runt.Inde eft etiam.quod in, Apbcalypfi Ioanriis,primóge-
ni tus tlicitur mortüôfum. Ipfe eft rnicium médis noftræ,iß
ipfo iam mètere çoepimûs,quia ad horreum nds anteçefiit:
ipfumtatncnhqrreum nobis repromifitidi.CésiEf/î^liigrg &
. Pfaltij.
: ïftd. 38»
' Pftâm. ij»
P fil. 6$;
1 t.Gof.i<. 1 ' Iouiim.
prapak
i.Cor. S-
Dent. 16.
B
tere. 17.
Pfilm. jj.
lofephus
C
Gnt.1,
D
pupafauerovobisïocum, iterumveniam & dcciptam vosadmei-
pfum , vtvbiego fum, &. vosfitts. Dbm ergo iam im mbrtalem
faditm çredimus j in fide noftra quad fpicas récentes Db-
mino bfferimus:quoniàm quiadhucihôrtâlisfub àgqifi-
güràparriimmolatùr', reâ:e pcrfpicas récentes in refutrë*
étione fignatur.îamm.carhis & (ànguinis corruptionem e-
uaferac, in nouaiii tranfiarus crcaturam: quia corpus quod
refumpferat, licet eiufdem effet fu bftantiæ, alterius tamen
èrat gloriæ Etfi noueramus, ait Apoftolus, Chrifium fecundum
cartiem , fednunciamnon nouimus. Inde eft quod in legecar*
nalibus hoftijs figurabatur j nun c autem in (àcrameiito ec-
clefiæ, dumpaffionisilliuscelebramus myfterium,panis
vinique (ùbftaritia miniftratur. Nam & in Deuteronomio
cum de agno pafchali lôqueretur legislator:iJo»rewwh«t it,
inquit, decarnibus eius quod immolatumefi vejperi in die primo
mane. Diesenimprimus azymorum, quem lolennem eflè
pauloantc decreuit, àd Ghrifti pertinet refurrè<ftionemj
ideoque probibet ne de carnibus àgni in illud mane quic-
quàmfetuetur, ne Videlicet in Chrifti corporépoft refiu-
rcérionis g)oriam, ali quid corruptionisrelèdiffe credatur.
Siquidem pet carnem multis in locisnonipfe itibftantia,
fedfebftantjæ imbecillitas defigriatur : vt eftillud,Jkfcfe-
uiélusquibrachium fuumponit carnem : Sc, Nontimebo quid fa-
plat mihi caro. Siqtitd érgo, inquit, refiiiumfuent, ignecombu-
rétis. Gerrimme nanque tenendum eft, quia carnem Ghrifti
liçèt pottrefiirreétionemcadem quæ prias filerit, ita tamen
vi rtusimmortaliratis abforbui t, vt carnis quidem ha-
beret fubftantiam , fed carnis non haberet infirmitatem.
Qua autem die etiam. manipuli offerantur , de quibus
nuncfermoeft,fequentia mariifeftant.Sequiturenim.
: Qîfi huabitfaftïcuium coram Domino,vt acceptabilisfitpro vo-
bis al ter0 diefabbati,&fanâificabit ilium.
Alterum diemiabbaci, dicitlofephusfecundam azymorum,
quæ eft luna decimafexta. Hiceftenim alter dies
fabbaci,id eft,fecu ndus celebritatis illius, quæ per feptem
dies extendebatur. Aperte ergoper nouas fruges, quæ luna
decimafexta offerantur,etiam dieram numéro feniato,
ille imortalis effeëtus exprimitur,cuius mors vefperadeci
maquarta fub agni fanguine prænunciabatur. Notandum
Veroquod curti manipulos (picarûiubeatlex offerri,non
nififafciculüm vrium à (acerdote leuandum dicit co^am
Domino.ybiintelligédum iuxta literam, quia pluresàdi-r
uerfis oblati manipuli, in vnâm redigebanturcongeriem,
& fiepariter cotam Domino leuabantur.myftice autem fi*
gnatur,quia cum (ides multorum fiti&à fingulis offeratur,
J fidestnvnaeftomnium, dumincatholicaecclefiaq»pro-
fitenturfinguli,perhibenrvniuerfi.QuôdVero præcipitur
Vt ad (acerdotem manipulos fuos fingulidéférant: hoc fi-
gnificare videtur, vtvnufquifque noftrum quod deChri-
fto credit, ad do&oresréférât : Sc Vtrum (ana probabilifq;
fitfides illius, pereos examinetur.*ficut etiam Doétor gentium
Paulus,ad coapoftolos afcendifiè fe perhibet,& euâ-
gelium contuliffe cum eis,ne forte in vacuum curreretaut
cucurriffet. Leuat autem (àcerdosfalciculum noftrum eo»
ram Dno , vt acceptabilis fir pro nobis: cum fan6fci Do6to-
res fidei noftræ integtiratem,à diuerlârum hærefum errori*
bus fua erüditione fuftollunt: & fanélifican tes illam,id eft,
ab omnif alfitate purgàntes, Domino Deo noftro accepta*
bilem reddünt.Sequitur.*'
Àtque in eodem dte quo manipulas confecratur , eadeturagrtut
dnniculus immaculatus in holocaufium Domini.
Nonnullihæreticifenferunt, Chriftum refurgentemà
mortuis,aérium Corpusfibiaffumpfiffe: non veramcarné,
in quapaffusfuerat,refumpfiffe.Nam&Apoftoli cum poft
refurreétionem fecum loque tem eum attenderent, turbâ-
ti Sc perterriti,éxiftimabànt fe fpiritum videre.Ipfe autem:
Videte, inquit,manué meas &pedes, quia ipfe ego fum. Palpate &
Videte, quiafpiritus carnem & qffahon habet ficut me videtis habere.
Hoc igitur Sc lex docere videtur, cumin eadem die qua
manipulus confecratur, cædi iubet agnum immaculatum :
vt videlicet cum gloriam refurredtionis eius attendimus,
feiamus ipfum non alium âpatte exaltatum, quem v(q;ad
mortem nouimus patri fuiffe (iibieëfeum.Vbi & fubditur:
! Et hbamenta offerentur cum eo,duA décimafinuU conjperfaoleo,
in incenfum Domini odoremq3fuâuifii'mum.
Qüôd dicitupfinïricenfuritDi>i»ii«,nbhtota fimila incen- !
debatùr fupetakàie ebram Domino i fed paràilliüs : iuxtà j
legem (âcrmcij quæ longe faperiüsin hoc epdem volume J
mine deferipta effdicenre Domi n o:H<tc eft lèxfachficij &ïv-
bdmehtorum : folletfacerdospügillumfimildqm confier fa eft oleo,
àdolebttqueïlludihdltdriinmohimèntumodoris fudutfimi. omi-
m. Miqüàm autem par tem comedei Aaron cum fiïïts fuis abfque
Duæ igitur decimæfimilæ,püritarèm mentis dcfi-
gnâht, quæj> duOpræceptâpharitaiis legem conftimmàt;
dillgëns Deum Sc proximüm : qa in hisduobusprsceptis vtii-
aerfdUxpendet&Propheta.Simihaiüt hæc'oleoconfpefgitur: I
qa mes nofttagemina hac dileétione perfamfti fpiritus vn- !
dionem imbuitur,teftaute kçokoXo,cachant as Deidiffufa
éft in cordib.noilrisperfitritum fanctum,q.datus eftnôbis.Hocigi-
tur fecrificiu cum holocaufto agni noftri offetre debemus,
vt cüm credimüs Ghriftu pro noftra cîiaritate morte fufee-
pi(fc,fidesnoftra fidei Dæmonü nonconformetur,q,reftâ-
teferiptura,& credunt & contremifcunt-Xeâ fit talis, quæ pet
dileâioné operetut. Qma Veto in paffione dominicajppe*
tua Sc certa credentibdætitiarepouta eft,apte fubiungicur:
Liba quoque vmi,quart à pars hin.
Hin, menfuraeft liquëntisttiateriei. Vinum autem iæti- '
tiam fignat,qa vinum Utificatcor foo»ii«M.Quatèrnarius quo*
quefoliditatis typum tenet fiçut iamfuprapluribusinlo*
cisoftendimus:eo quod omne quadratumÆi qtSocùnquc
latere folideftat. Libatioigitur vmi,cuiusfpiarta pars hin
cum agno offertur, nobisinnuit, ob hoc redempeorem
noftrumvfquead mortem triftatum fuiffe,vt gaudiü nobis
conferret, quod ficut ipfe permitteré dignatuseftj nemo
nobisauferret. Quomodo.autem ficin illo repofita eft generis
humani læticia, vt nifi per ilium nulia falutis fpes fit
concipienda,ré6te fubditur.1 .
Panem &polentam&pultesnoncomedetisexfegete,vfq3addiem
quaofferetis ex ea Deo veftro-.Praceptum eftfempitermm in genera-
tionibuscunâifquehabitaculisveftris.
Comeftiolætitiam parèref®let. Gibus enim edentibus
voluptatemaffert,voluptâsquoqueiueundkatem. Quic-
quid ergo illud eft fup quo gaudemus, quafi comedimus:
quia voluptatem ex eopercipimus. Itaq; quia (ficut dixi-
mus ) nullaeft homini (âlus, quandiuàfide Chrifti mahet
alienus, defegetegeneris humanicomedendum noneft,
donee ex ea præfçriptas Dno primitias offeramus : qufa fa*
num fapien tib. nullus homo gaudium præftatqui nondü
credens (ilium Dei venillc, catné indiiifie noftri caufa, paf*
(ùm effe & à mortuis furrexiffe, aliùndefalutem expedat.
Vnicuiq; enim tune offerantur primitiæiuftæ,Cum obla-
tæ creduntur. Alioqui fi non credideris,quod ali js cred'en-
tibusiam cau(âfalutis eft.tibi adhuc faélum nô eft.Inde eft
nanque quod Mariædicicur: Nolime tangere,nondum .n.afpe-
dradpatrem meum.Ipfe quidem filius Dei cum pâtre-fernper
manet æqualis, fed in corde mulieris, q æqualem nondum
credebat,ad patrem nondum afeenderat. Nec igitur pané,
necpolentam,necpulteç,necaliquidomnino anteprimi-
tiaruril oblationem de fegete ifta comederisivt.f.fi vifeerâ-
tepoflidentcharicatis, & omnium optas vitam, quos tibi
naturas communionedeuindosattendjs, iiecCrcefimi*
reris diuitias,fciens (criptum, quia tionproderunt dïuitu indie
vltionis: nec Macedonis Alexandri fortîtudinem magnipê-
das,neque enim faluatur rexper mulxam virtutemXed nec fuper
fapienrium huius mundi virtutib. gaud cas, quos facra fcriptura
timftos Indiæ colores appellatjquia maledictus homo q.
inbominefiemfuamponiti&fuofebrachto faluarecohfidit. E tq-
dem in eorumfcriptis multareperiunrur quç placeant,quç
cumfacris paginis magnan conlonantiam habeâne: cum
aut rerum inueftigant- naturam, aut h 11 man os mores examinant
, recepti nonnunquam etiam in ipfius diuinitatis
nQtitiam:Deusenim,tefte Apoftolo,reuelâuitillis : quia
tamen ilium nefeierant^fine quo nemo ad patrem redit,nô
noseoram confolatur(apientiaiyt faluan poffe credam9,
-quos mediatoris neefanguis abluit, nec faltitaris hoftia re-
conciliauit. Indeed, quod corum nonnunquam &did:a
fufeipimus, &damnationemâolemus. Hocenim etiâlex
facta nos facere-docuit. Habes feriptum in Deuteronomio:
Sïegreffusfueris adpugnam contra inimicos tuos,& tradide-
ritjeos Dominas Deus tuus m mantis tuas, captiqofifedu.xeris, &vt-
! F
Prou.it.
H
P/alm. Jij
lob. i8.
Bibltotb. Vet. Patr.Tom.i ov ■