dé faire Ir& M n eùm , Mmmdtqitlotnnem
elle Spiritum. Neccmmprocedit^c^ attç JJT m\C A r£S5J 3 p - . t b r >* TiMHinumJoattnem.mufdem
de fi'lio tantum procedicad fanftificandam naturam. led
ab vtiifquè ptocedere monftrjttur: qachar*tas hue ianeti-
tas ambórütn éfTe cognofcitur. Et nee Patris tantum, nee
Fifij tadtumjfèdfimul Patris & Fiüj ÓcSpiritus aiçitur. In
relaciuisveropcrfonarum nominibusjPater ad Filmm.Fi-
liusad Pattem1, Spiritus fanóhis ad ytrofq-, refertur. Quae
quum rclatiue, tresperfonæ dicahtur ; vna tarnen natura
vel fubftantiaereditur: nee ficut tres perfonas ita tres lub-
ftantias prædiçôifed vnam fubftantiam,tres autemperlo-j
nas.Paterehïm non ad fe,fed ad Filium, Filius no ad fe-fed
àdPatrem | & Spiritusfan&usnon adFe,fedad Patrerri &
Filiumrelätiue refertur, ineoquodPatris & Filij fpiritus
prædicaturilnhàcèrgoTrinitâteitresperfonas,vnüDeum
confiteor. Non ipfum qui Pater eft, dieoefle Filium, aut
Spiritum fandumvnecfilium Pattern autS^iritum fandu
fateor.aüt Spiritum fändum,Pattem aut filium: fed quod
Pater eftïhocéflè filium &Spiritum fandum.fme vlla ambiguitatepronUnciojperfonas
enimdiftinguo,non natqram
deitatis fepatöfEt ficiit tres perfonas vnius atq; mje-
parabiliS naturae,non çonfuûdojitaneefeparabiles praedi-
co,quum nullaante aliatn nee vlla poft aUam,nullaque line
alia extiriflè Velquippiam operata faille credatur.Inle-
pafa^iles enim funt, & in eo çp funt & in eo quod raciunt.
Habet enim Pater,aetérnitatem fine natiuitate,filius,æter-
hitatemcum natiuitate, fandusyero Spiritus aeternitatem
proceffionis à Pâtre & filio fine natiflitate.De bis ergo tribus
perfonisjfola filij pcrfona,homin em verum,fipepec-
cato,pro liberationehumani generis, ex Maria Virgin«,
' nouo ordinej noua^i nitiuitate fumpfit.Nbuo ordine,qa
inoifibilis diuinitate, vifibiiis monftratur incarne : noua
autemriatiuitate eft génitus vquiaincprrupta yirmnitas,ÔC
virilem coitum riefciuit, & foecuda per S piritum fandum
earnis thateriam miniftramt. Dei enim films non perfonä
homiais fnfcepiçfed naturam nOftram invnitatem perfo-
næaflumpfit. Idcirco, & filius Dei & fiiius hominis vnus ]
I eftChriftus. In eo quod filius Dei eft;*quàlis eftP^trij|n
eo vero quod filius eft hominis,minor eftP atre.Qui etiam
exquoefthomo ,prpdeli6fcis noftris palfionem fuftinuit;
mortique addidus Sc cruci,veram catnis mortem accepitj
tertia quoqi die fulcitatUs de lepuichro propri* virtutè,&
1 huius exemplp in hac qua fum & moucor carherefurre^,
I durum mecredo.ItemqiSaluator nofter perado relurre-
dionis trium.pbo,patcrnam fedëm repetijt.kqua per diui-
nitatemftunquam receflit. Iqde in fine fieculorum vèntu-
I rusjiudicabic viuos & mprtuos; reddetquç fingulis pront
* geffit quifque in corpore,fiue bonum fiue malum. Eçcle-
i liam fanefeitholiçâ precio fuifanguinisredemptam,cum
eo,credo in perperaun^tegnaturam. Credo deniq;';ynum
baptifma,in remiffio neÄ Omnium peccatorum. Hanc ergo
fidem profeflionis meae inuiolatam me retinere, & ab
eanunquam deuiare me veile promitto.
F I N I S .
MO SIS BAR-CEE HA
S Y R I E P I S C O P I I N
B E T H R A M'A M, E T BKTHC ENO ,
ac Curatôris rerum facrarum in Mozal(hoe eft,
Selucia Parchorum) feriptianteann.7 0 0 . Comment.
de Paradifoi ad Ignatium Fratrem, interprète
AndræaMafio.
aofis huius hifioriamplane me nefeire fateor , nec de iüo
quidquam expifcanpotuijfe m Ecclefiafticü, C onciliorw,
vel Santtorum natrAtionibus ; quibus exfontibtu, mule a chrono*-
logis & Hiftonarum fcrîptorïbus non vulgaria haurire fzpe miln
vfuuemt. Acné ex bisquidem illïus CommentArÿs potüi deprehen-
derevejhgiittn vllum &tatu quavixerit, nifiquodyt magnum A-
tbanafium &Cyrillum Alexanàrimm, ita & D.Chryfoftomum,
Monacbumi j,Lib.<cap.i.&c. 1©. Dominumloannem,eiu[d^m
Libri, cap. 7. & Übrïfeu Partis, 3. cap. 5.
mOrationumfiue Sermonum deocçafuMundi,denouoMund0j
cur Arbor vocata fit Scientia boni& mali , & adSitigriuinfeu
Stagirium : & contra eos qui pütant Mundum gubernOri a D<e-
monibus, i.Lib. cap.ixK Acproindehis non multoptfiwormihi
videtur, forte non prorjum inuni conieiïura cum fapius Diuum
Môfen dicat, i.P*r. cap. z8. , Hos praterea citât Scriptores Ec-
clefiafticos & probatos Autbores vtappellat, /.Part, cap.iz.
D. Seueri Or at. ii.de Epitbronio\ uLibri, cap .7. & u .& alteram
Wculo>M\
tffit libtunj1
ge Patadi
|o in duaj 1
Spattesdil
uifum J*]
ifnhicli.}
her cmti
hgtndiu, I
m * run,
maternai
■vtrathu.'
bgum.
eiufdem arguments i.Libri, c. tf.Etufdem Authoris Or at. contra
EceUcifiimum,Parte.}. |ggj
D.Ephraim,fiucEphremSjri.Ubrum Genefeosfiue dererumor-
tu,fiue Comment. in Genefim,\.làbri, c.1. & c.9. quejn opinor
eum ejfe quo dominum Ephram Paradifi conditionem exequi
ait.i.Libri,c.7. & quem etiam quendam illm Commentarium
appellat, i.Lib. c .if . ' ; ' 1
D.JacobumOrrohaitam , Partis, 1. cap. 14. & Partit 2. cap.
D.lacobi Sarugenfis Orationem de Adamo eiefto è Paradifi),
Pari, u cap. 10 . quam etiam Commentarium appellat , e-
iufdem Partis, cap. 17 . Eiufdem Orationes de Chrifii Paf-
fione & Afcenfit, non ita multum ante finem , 1. ' l ibri.
-, - ■
D.lacobiBotnaçenfis Oratio de Adamo eieäo extra Paradijum+r.
I Libri, c.xz.
D.iulij commentarium in Euangelium loannis.
PbiloxeniMabuga Epifcopi Sermonemde contemplationeArboris
vita, i.Part.capi8.iy. u.&c.Ejufdem capitula contraDiodo-
rum, parte, j . ' . ^
P R O OE M I V M.
Oßeaquamfünfte fra te r Ig n a ti,a b -
(0 luim us, nonfine opediuina, Cem-
mentarium d e fix dtebus condtti Orbis
m inime perfetfumquidem ilium ,
t 6 ^
Hexamc-
ton Mofil '
Bar-cepha
neque omni ex parte abfolutum, O-
rationibus qutnque > accedimus ad
tratfandum de Baradifo, tua p ieta-
tis voluntate perfuaßoneque in d u fti. In qua quidem
traftatione ita quoque verfa bim u r, v t é r accurata &
clara f it o ra tio : & fin gu la capita,interfi d ifiin fta p a r-
ticulatim que diu ifa habeantuék quo fa eiliu s Leftores
omnia in tellig a n t, neque p er obliuionem aUquiddefiux
memoria amittant : quatenus certe Deus -verus, qu i
illuminât omnem hominem venientem in hune
Mundum , conatus nofiros adiuuaturus, nobitque !
p r a i turns efi ,& d ire d u r us dtftionem nofiram. Ver- |
ba ig itu r quibus UMofis Propheta de Parudijo dicere%
orfuseft, hac fu n t: Et plantauerat Doinirius Deus
Paradifum in Eden ab initio : ibique pofuit Ada-
mum quem finxerat. S e d priusquam 'beatiAJM ofis
verbaexplicemus, pertraftanda nobisfunt in h at p r ima
Commentary n o firi p arte , •vigintifeptem argu-
mentorum capita: in quorum p rim q ag etu r : S itn e s
Paradifiss res corporata , ah vero jp in td lis . Secundo
ofiendetur quit f it corporatus Paradifiss q u isjp iritalis.
T ertio p robabitu* confientaneum effe , y t M ri
vsteris Teftamenti interpretentur non folum rebut
ip fis , verum etiam. myfttce é r fgu ra te. Jpuarto de-
cla ra b itu r, num de re ipfia corporata, an vero myfitco
modo Paradifissprimum f it explicandut. Jguintodice-
tur,quo d ie in te rillo s fix dies q u ibuscondidtt Deus hanc
machinam corporatam atque a jpeftabilem fit conditus
Paradifiss corporeus. Sexto aperieturyaujfa ob quam co-
diditD eu sifium corporatum Paradifism. Septimoper-
u efiig a b itu rfitn e Paradifiss inctelo ,a n in terris^ Ofta-
; uo expendetur, v tru Paradifiss f it in hoc terraru tr.aftu
quern
quern nos habemut, an in alia. Ufono p ro b ab itu r, earn
terra regionem in quit Paradifissextat, altiorem emi-
nentioremweffi hac n o fir a. Decimo agetur de regno cat-
lo r um, in terran efit an in ccelo. Vndecimo diJfiretur,quo
différât regnum ccelorum a P aradifi. Duodecimo tra ft
a b itu r vtrum Paradifiss exifia t in tra Orbem terra-
rum habitabilem, an extra eum. Decimo tertio > in qua
tandem regiohefit Paradifiss. D ecimoquàrto difeep t abitu
r, quomodo homines tra n fin iferin t U lia re Oceanum,
veverintque ex ea regionetn qua Paradifiss e fi, ad hanc
quamrtosincolimlss i E t vtrum Adam habitant apud
Hierofilym a,an vero minime. Decimoquinto dijputabitu
r, quantapat eat P ara difi ampUtudo. Decimofixto
qu id f it E d en , é f cu r Paradifiss f it P aradifi vocabulo
appettatus. Dedmofiptimo in u efiigab itu r num arbores
é rfru ftu s P ara difi fim iles fu e rin tijs q u i in hoenoßro
fo loproueniuh t, an vero ab h is d iu erfi. Decimooftauo
ofiendetur quis f it modo P aradifi v jiss v e l qu it etiam
pofirefitrreftionem m onitor urn fu tu r us. Decimonono
declarabitur qua fu e rit a rbor fden tist & boni malt,
qua K^ldamo Deus in terdixera t : & quamobrem appel-
lataf it fiie n tistb ont é rm a li arbor. Vicefimo dtjputabitu
Vtrumfit
Paradifos
-J corpo-
tata,anve-'
roadintei
I'gentiam
nctii ptr.
tinens.
r qua fu e rit A rb o r v ita , é ? cu r f it v ita d ifta . Vtceff-
moprimo agetur de iüo flu u io q u i Paradifum ir rigabat,
é r de quatuorflitm inibus in q u aiü efcin d eba tu r.V ice-
fimofècundo dicetur q u id fu tu rum fu ijje t c sfd am o fi
— • |H yicefim otcrtio exp licab itu r,
fiffin t in P ara difi Adamus é r E ua, p riu s
in regnu coelefte em ïgratun fu i (fient,fiobe -
diuifient mandato. Vicefimoquarto pro bab itu r numéro
augendo.yfuijfi in P ara difi homines s f i Adam é r Eua
obtemperajjèntlegi, nefc eos d u o sfo lo sfu ijfi in ib i man-
fu ro s. Vicefimoqutnto difeeptabitur, an p e r venerem
commixtis corporibus prolem procreaturifuiffènttum
K^îdam Euaque turn ifto rum po fieri : an vero fin e am-
plexibus. Vicefimofexto de da ra b itu r quomodo volupta-
tem cepiffint in P ara difi i^ id am é r E.ua ,a c r c li q u i ex
ipfis n a jd tu ri. Vicefimofeptïmo agetur de firp en te qui
Euam adortus decepit. Vicefimooftauo denique in ter-
pretabuntur ea verba, qua b eat us M ofisfcripta r eh qu it
de P a ra d ifi, é r de qs qua in P ara difi aftafunt non q u i-
demmyfiice,fed ita vtresipficexpluentu r.
M O S I S B A R - C E P H A S Y R I E P I S Ç O -
, p iin B e th ram an , & c . C ommen tary d eP a -
radifo partis prima:,
C a p v r I .
E Paradifo, de quo Beatus Mofes fcripfit his
verbis: Plantauerat Dominus Dm Paradifum in
Eden ab initio : feire laboranc homines return
cognitionis cupidi fitne corporata res ,»an
vero incorporea, atque fpiritalis dumtaxat,
& fol a intelligcntia/pedabil is. Et alij quidem ita ex corporibus
conftareaiunt, yt nihil habcat quod ad mentem
Ipedèt, alij vero itaad folam mentem pertinere pütant, vt
omnino incorporea res fit. Sunt etiam qui duos eftè dicat
Paradifos, alteram corporatum, incorporeum alterum.
Sednosaduerfum illos qui plane corp&ratum faciunt Paradifum
, tribusvtendum rationibus putamus , quarum
prima eft :• Si omnino corporeus eft Paradifus,corpus fourni
Adæin ipfo obleâabatur,anima vero non itèm.Nam
corporataresnonpoteft animjim, qui fpiritus eft, afficere
valuptatcjquo fiet vt fraudis reus videri Deus poftîc quip-
pequiquafi obleétandi Adæ gratia Paradifum condide-
rit, & tarnen non totum Adam urn, fed alteram dumtaxat
eius partem quae corpore conftabat, voluptate imbueiic,
alteram véro, animum fcilicet voluptatis expertem reli-
Bibliotb.Vet.Pat.Tom.io.,
quérir. Secun.da ratio hrcOft, Si plane corporatus eft Pa-
radifus; con(equens eft vt facra veteris Teftamenti feripta
vacua fint myfticisfenfis., id quod falfumefle Capfteter-
t)o,volentePeo^ commonftrabimus. Tertiàratio.eft,Si
Paradifus nihil eft nifi res corpo-rça, conficitur eos facrarum
return Do£toresmentitoseHe,qui incorporcæipfum
etiam naturæ cfleprodidcrunt. Conficitur igitur exijs
quæiam di6la funt Paradifum haud ita .corpotatum effe,
vtincorporei nihil habeat. Rurfuseos qui a.d mentis in-
tclligentiam duntaxat pertinere aiunt Paradifum,atque
omninoincorporeum elièj fex iftis oppugnamus argume-.
tis. Primo,prorfus nullo adfeciftervoluptatis fenlu Adae
corpus,fedfolum animam, atque hacra.tiQne.huperquo-
que vfifumus.Deinde.fahàelîent quædeParadilo extant
Mofis di&a, rem corporatam notantia : cuiufmodi funt,
quod plantauerat Dominqs Deus Paradifum in Eden ab
initiojquod pofuit illic Adamum quern fipxerat, quod
procreauitèterraomnem arborem vifu expetibilem,atque
in cibum idoneam,& Arborem fcièntiæ boni Sc mail;
quodfamplerint Adam&Jiua,foliafiailnea,feccrintque
fibi fubligacula.quod fefe occultatintinter Paradifiarbo-
res;& quae funt aliahuius generis d'Mofe prodita dcPara-
difo.Tertio,nifi habuiflet Paradifus res etiam corporatas
infe, quipotuiffentexipfo affluere aquæ ad irrigadas terras,^
adyfqs humanos accommodæj Quarto,exijs quae
MofesSpiritus fan/Sto adflatus fcriptareliquit »certumeft
Adamum corpus habuifleex luto compa&um,idque col-
locatum fuiffe à Deo in Paradifo ; erat ergo Ôdocus illé in
quo id corpus i nfifte bat, corporeus.Qui n to, neceftii m eft
corporatum efte Paradifum , quod Enoch & Elias in eo
manent, vtaftirmac Do minus Ephraim ineoOpere,quo
lib rum Genefeos, hoc eft, de rerum ortuinrerpretatur,&
in ijs etiam Sermonibusquos dc Paradifo confcripfit.Illi
enim viri,cum corporari fintjvt qui vitç huius vinculis ad-
hucfunt colligati; confentaneum eft vt in corporalibus
quoquelocis maneant. Sexto denique, extatDo6torum
virorum autoritas, fide digniffimorum, qua corporatum
efle Paradifum affirmatur.Reéfce igiturcolligimusfalfum
efteillud, Paradifum fub folam mentis intelligentiamca-
dere, atque plane ex earum rerum ëflè numéro quarincor-
poreæ funt. Denique ijs qui duos cenfent eftè Paradifos,
alteram corporatum, incorporeum alteram, obijeimus
Mofenqui nonindqobüs Paradifis, fed in vno collocatü
Adamum*,neq; rutfiiis è duobus,fedex vno eieâum à Deo
(ctipfit.Ad hoCjDominus nofter Chriftusnon duos Paradifos,
fed vnicurn promittebatLatroniinquiensjHorfim/-
cum eris in Paradifo .Neque lane confentaneum eft, vt eiuf-
cemodidi6tis, fcriptifque oraculis fidem abrogemus:ijs
vero quae neque di&a rieque feripta extant in fitcris Libris,
adhibeamus.Noiiigituiduo, led vnicuseft Paradifus. Atque
haechâàenüs à nobis funt contra tics illas hominum
dc Paradifo diuerfas opiniones: noftra vero fententia eft
vnum eftè Paradifum,non duos ; eum q; vnum Paradifum
duplicis eftè condi tionis: corporex,&incorpores, fiue &
eius quaefenfu & eius quaeratione intelligentiaquc mentis
percipitur; quae quidem noftra fententia his argumentis
poteft demonftrari. Adam ex anima &corpore compofi-
tus erat, ergo Sc Paradifum, qui pro illo obledlando conditus
fuerat, duplicis item conditions eftè oportebat, vt
q ua effet corporeus,corpus.-qua vero in corporeus, animu
Adae re crearet. D ein de beacus Ephf æm dupli ci interpret
tationeexpofuit librum MofisProphetae ; quarum altera
myftica eft,atquearcana eruit fenfa;altera,res ipfas pertra-
dat à Mofe d efc ri ptas.Sed Sc diuus Cyrillus,legales etiam
cairemonias j crii re ipfa eelebrabantue, myfticum tamen
quid at que arcanum continiiiftè teftatus eft. Prætereavc-
nerandi facrarum rerum Do do res parti m de corporeo,a-
lijdeincorporeo Paradifo funt locuti ; ncc fane abs re ah
terutri, quum ille vtriufque fuerit conditionis. Myftice e-
nim de Paradifo agit Gregorius Theologus'inea Oxatior
nequam de Chrifti Natalibus compofuit ; vbi Adamum
ai tcolonumfaiftè in Paradifo, plan tarumimmortaliumi
nempe ipfarum diuinarumnocionum Sc fimpliciorum &
perfedorum: item arborem, fuiflè meditationemanimi,
quantum ipfccertemeditetur. Myftice item Gregqrius
_N n j ■ Nyflè-
Luc. i j .
Non prô-
mific do-
mi n us la rron
iPa-
radifum
tcrreftr&"J
fed gloria.