Matth.y
Regul*
Bencd.c.iy
W0 k.
m. noftra,
fcopakhibctet'SivcrofcloScortigtrepàriiipenacKt.ipfe
licctinmuls a lires rcglsin.Sc paHirct : v t fi ncceflà torse,
vt in tàftcam caaïa eicrefcétèt, minittcnum Ecclenittictt,
(ecunàüïnregulàs caftonicas* ineMftj, fo o fa a e e x a e r tt-
IR M i N T R V D I « g in * , pro Betüaàcnfis E c c l tfa d i fp o li-
tióneillpàftoriscleâione : petensTcfuggcratftg., ù e i
quocumqùe iîi àùamcümque partem ànimus dhusmdefeitepofTetinfledi
dehuiùs ÉcclefiiEdifpofitmne,donee
ipfe indus feruitium veniens, quafcipfifteecffanataenfit
notificans, ipfius iutibus paftdat : êcfrequaÈ Deo hnt pla-
eîta,& illis vtilia,Domino ànnuente^dilponere p&ocuret.
R otrydi Deofacràt*, 6c cæterisforonbûs monaltetii
fana* crads,&fanààeRadcg^ndis,pro ele(âione Abbàtiff*
ipfius monafterij ,pro qua r ex ptSceperat Frotanô
Archiepifcopo,6éErardo » atque Angenoldo>adpracta-
tum monafterium pergere, & eledionem regulam îbi rà-
cereiSc fi cun&a Concors cögregatio, vel pars quamuis minor,
tarnen meli or,Rotrudem elegiffèçy conftttùeretütin
ordine Abbatifi*. Si autem omnis cartgiegariocoficors
illam abicciflet, ôcaliàmeligcrer, ilia quam çpncorditer
eleeilTec, in ordine Abb.atifl* maneret,donee régi renun-
ciaretur » 8c qu*camqüe ibi fuiflèt ele&a, onus Abbatifl*
fufeiperet, 6c Odilaadfuum monafterium reuerteretur.
Priraoresautem clerici 8c vafaiti ad reginara ven an t, fub
cuius defenflóne,poftDeiÖcfandorum eius.confiftere de-
berent. Pr opter ea, inquit, diligitefororesante omnia : & mprt-
uatis collo cutiombus, &inpubltco nfito conuentu,rtmittïte&
abijùteftinditus a cor dibits vefirisomnesmiutias, &fcandalorum
fomîtes, yq baâenus inter vos ortafuermvt nulla defororcfudjm-
dtäa, aut profermone,autprofaäo, Velproaliquo dejpcäu qrat,
aut à Deo,aut in fitculo.Quiaficut Dominas pro tefiatur, fine con-
cordia quidquid et obtuleritis no illipïacebit-fiue.n. orauer'uisfm
facrificiu obtuleritüfiue vos afflixerttisfine bac cantatiscoçordid
nihil Deo plac ab tie erit* Qutaficut dicit Apoßolus : Etiamßtradt-
derocorpustneumvtordeat, caritatemautemnonhabeam> nthtl
fum. Etfcitis, quia régula quam profefiaefiiS,proptetfcanàalorum
(pinas, qua oriri in monaßerio[oient, ordtionem Dominicam m
mammis & veßertinis officijsjta vtomnes illam dudiunt,apr 'tori
or art pracipit, vttimcntesconuenientiam qua dicimus : Dimit-
te nobisdebita noßraficut&nos dimittimus debitonb.nofitUoem
rancorem de corde noßropeliamuii Qua dumpriusegeritis neper
veßram difcordiam,quod abfit, regulartseleäio devefiro monaßerio
per eat, adunatevoiad Deivoluntatem, & fegalisdéUoiionis
vnanimitatem, vefiramque'tpfamfalutem,prafentem,fcilicetat-
queaternam,cumcarttatisconcordia, quaefi omnium virtutum
mater, & cum humilitate, quaefi cufids ipfarum virtutum, atefe
cumveraobedientia, quafeala eß qua ad ccelumpertingitur, érin
vobisfalubneleätone concordate , & vofmetipfasad regulärem
nor mam reducite, & confiringiteac conferuate : quia aliter, ficut
melius ipfafielt is, [alua ejfe nequaqudm valetis. Etfiçut animosab
inquietis motibus, ita ér linguae aprouocatiuis iracundta, vo-
bifquenociuisfermonibuscuflodite , conteßantcApoßolo : Omnis
clamor & indignatio auferaturd vobis cum omnimalitia, érom-
nisfer mo malus ex oreveßro nonprocedat. Neficutfolent homines
prius dolore commoti^&poßeaaliquogaudio^uafi vtäortofi, obti-
nentesquadefiderant, exhilarati, dequocumque bomine, quatfon
conueniuntaliquavefirumdicat: ne&patientiamerituminuti-
libusferihonibus coram Deoperdatis,&fialiquisfUerit, quialiqua
prouoc atione quamcumcjjVeßrüm ad hoc infi'tgarevoluerit,vt qua-
■ cumtfa indebit a dequocumqueproferat, qualiter illam conipreben-
derepoßit, vt rationabiliter damnarepraualeat, loeum nee diabolus
, nec aflutus homo exinde aliquo modo babeat : fed tales vos ex-
hibete, vt interim, exteriufque decenter ornata dignas atque exati-
dibiles or at tones, ér pro vobis, érprofeniore ac domina * vefira.
proque non folum amicis veftris,verum etiam&pro mimicis,ad au-
resDcimitterévaleatis.
T B Y T B E RGÆ abbatiflâe pro ordinatione Auenhaci
monafterij, quam ipfe quondam cum Irmintrude regina
difpofuerat, de numero clcricorum 6c nonnarum, atque
de rebus villafum ipfius m onafterij, videlicet mille centu
quinquaginramanfis : figniftcansfe difpofuiftexx. cleri-
cosj&xl.nonnasibidemconfiftercpofle, vi&umqueeis
prouidiftè , Scresneceflariasac minifteriales inftituiflc,
bràter 1 uminaria,&cetera monafterij neceflaria,oftendes
quod Niuardus Remorum Archiepifcopus de rebus Regchiïi
vidua Cai
Calui.
»s.quodi
menfisEcclefiæmôna^eriumÀltüillarenfepnftraxerit,
ÔCfratereius d’e(bits proprietatibus,&quaè alij bonihomi-
nei àd eùndem locum dedenint > Àuennacum exftruxerit
mbnafterium, quodqjad ïîeelefiam Remehlbrnttadidc-
rit, Vnde 6c chart« habebàntür idaperte pandentes - fed
pet regium dottum,, ficut Sc âliSreshuius Ècclefias, àb
externisalohgoretrôtehebàturtempore,&c.R ic h itû i
reginse, fignificans quod ^quRndo LàüdUnenfis pàrochià
Ipifcôpo vaCàtts infua fpecialiteï eràt prouidéntia,male-
Fadumque fitdeelcemôfyiia ÿmintrûdis regiUsè per Que-
damprîêpofitUm Oriniaci monafterij, pôftea vero huic
Richildi per S^inifridüm presbyter'ûm contrà fâcràs leges
male fit obediturpi vt regularis àbbatiïïà de ipfù eijee-
retürmOAafterio. Oftendit autem ex audotitàte facta,
quàntumîùde regiftà pericùlûm habeàt,&quià milètit âd
eam qüi moneret illam hocèuaderé màlum:iUavé'ronon
Folum bon emendauerat, fed malô peius fupraaddiderati
côtttra diuinàm audoritatem, neophy tamfdlicëtinteli-
gione noueliatn prouehendo ad règimenpropter res ter-
renas acceptas ab ilia. Àdnedens, qualité r H edcnUlro E-
pifeopo in Lauduncfi Ecclefià ordinatO, mbnuèrït illUmv
vt fuggereret régi Karolo tam pèrniciofum fadum diüol-
uere, Sc fe arque reginatn à tan to diferiminê liberate-. Sed
quia quod monüerat perduci ad effedum nort vident, i-
p(e præfatu m regemindè commonuerit:fedille,ne reginâ
cohtriftaref V quodmalefadum feiebat, non correxeric.
Redücit etiam ad memoriam, qûaiiter pr«fatusrex,peré-
tefrmintrüde regina,de rébus tunefuis pcr^onfijiumPar-
duli Laudunenfis Epifcppi j priuilëgium ad idem Qrinia-
cüm monafterium àfe didari,&à ceteris Epifcopis firma-
xirogauerit, & ipfe rexconfirmauerit. PficàütemPr^ful
iuflîoni regis obediens, non fuis verbis illudpriuilegium
compofüeritjfedficutbeatus Gregotiuspapade quodam
monafterio à quadam reginà çdificaco,ipfa jH?tentc>dida-
uerat, &ipfe quoquëdidàuerit, vel tfanftüîeritjrepetens
maledidionem , quam domnusidem Gregorius contra
præfumptorem illiüs monafterij iaculatus fit : adi j cienfqi,
quodillâ, quadiuinhacprçfumptione6cmâlefadoper^- q
mânferit, quotiëhfeunque corpus &fanguincm Domini r Cw'lr.
accjpere prifiimeret, iudicium, id eft damnâtionem fibi
accipief.obfecratque monens illam, vt non fenfusipfius*
autalicuiUs fuggeftio eamdecipiat, fed de remêdio,régis
anima^ac de redemptionè fuâ cogitet, 6c quod male adü
eft corrigere feftinet.Illud etiam quod audieratillam per-
petraftè,kilicet quia præfatum priüilegium,& prçceptum
regale de ipfo monafterio obtulçrat , quantum malum fe-
cerit pandit, 6c hoc icjeo, y t fe cortigat, ne damnationerà
incurrat. Et quia fires,vtaudierat,&mancipia de praemif-
fa muliere neophytaaccçperat,pro;Açpmmittendo regimi-
ne monafterij, Simoniacam hærefim încurrerit : & quod
quamdiu eidem haerefi quifqùe fauerit, in corpore Vnita-
tis Ecdefiæ Catholic* coram oculis Domini éflè nequi-
bit : monens vt légat capitula regul* fandi Benedidide j
ordinatione abbatis vel abbatifl*,& inuenit,quamgtaüi-
ter pro hac ordinationein Spiritum fandum> quo ipfa re- ^ 5^
gula eftpromulgata, peceaucritex diuinis infticutionib.
propalans, quantum periculqfunrtnalum, tam ipfa regina,
quam emptrix ilia fùbierint .‘petens, vt quSillc ex de-
bito minifterij fui cumgemitufcribit * pro falute ipfius 6c
remedio animas regis, benigne fufçipiat,& quia magna'ex
fidelitatehacfcribereeurauerit.agnofeât. L e v x c a rd i
Ludouici Trahfrhenenfis conipgi, pro fois miffis,quos ad
eumdem Ladouicumregemmittçbat, veperciusinter-
uen tionem ad illius pr*fcntiamperuenirent,&eius inter-
ceffioneac difpofitione rex idem ftrenuos miffosadRe-
menfemdirigeretvrbem, qui eam & monaQeriafibifub-
ieda faluate poflènt abimpetu fuperuenientis exercicus
Tranfrhenenfis.I r m in g a rd.i coniugi Bofonis indyti
viri,pro xëbus E.cçlefiarum Dei, quam audierat lufficienter
lirterisfacrisimbutam.ab,*Anaftafio quodam didafealo.
Vndppetitvt' quieam deditfçire,decbonuniyelle, 8c
pofle,atqueperficere. .Monensvthprteturyirum fuum,
timere Deum.&eiQs cuftodire mandata. De rebus etiam
Éeclefiafticis, quas ficut audierat ab.Eçdetijs abftradas
fuishominibusdiqiferatyVtoftendyilhexfçripturisfan"
‘â is quàm grâue îüdiciüm^jf oiUde fit à Dëôprolàtùm , &
c*tera.ïtem B er th æ yxori Gerardi Gömitisprórebus
Ecde'fi* fibi commifl*in Erouiiicia fitis quas eidem Ge-
ïàrdô tuèftdâs atque ordinandas cônimiferàtfpeteris vt'i-
pfaftrenüa fitinteruentrixa^jud coniugem (bum pro re-
buseifdem. 1 RMiNs i ï jd æ cuidammatron*,próquo-
damDiaeono, quem iilà compreheUdi iufièrat, &infer-
uitium fuum redigi,reddens rationem quaiitet idem Dia-
conusliberlegitime fedus fuerac, & quomödo éiùs tecicipit
, ytqUoniam , audierateumdempresbyterurnfuis
'quibufdamfac.ultatibuscontralegesexfpoliatum, fuiso-
imnibus reueftireturantequam fuis accufatoribus re-
fpondete cogeretur.-ne cohtra legem fieret, & ipfe Pr*ful-
a piefbytero legem t611endb,eamdem quoquefibiaufer-
ienpraecrpietis etiam,vt fi Comes ipfe preSbycerorum reb.
‘exfpoliariiuflerat, fiocilli emenaare per vadium faciat,
difponensqualiterindefiat. Si verb ipfe. Comes hoc fieri
- , , * negauit,ipfi q,ui abeo res fuas abftulerUnt, eidem prefpiehslibertitemDiacOn^
nlicenterordinauerat: often- bytero legionsemendent ; de pcenitehtia illorum ipfe
des quod fi fetuus ipfiasfuiiTcc,Ueqk, libeftatem habuiflet. | Pr*fuldifpofiturus fecundum illorum recognitionem.
&tantotempore poftOrdinationem füàmfiue illius repe-
titione manhffet i feettndu m facraileges ïàm iti feruitium
repeti non poffenquanto minus ille qui côlonusEçclefià-
fticus, 6c non alicuius feruus fucrat i ôdegaliter liberfa-
tftuSjCanonice ordinanisV& Ecclefi* atque órdinatórifüo
QuodfîComesitàfâcerenoluerir, renuhtieutiHi,
pfehócindicetregi.. Póftquamh*ca<ftafuerinti ita ra-
tibnem huiusaggtedianturiudicij , vtprouideant ne pet
ignorantiam accufatores ipfiuspresbÿteri rem talem àli-
cuius impulfu prçfuman r, vn de damnari po flint,ficUt proproprius
erateffe&us, monetqyyt talem pr*futnptidnemj Uidetidebet,ne presbyter iniufte damnetur. Poft h*c ad-
vlteriusdeipfanonaudiat, quiafihocinapr*fumeret,i- iurent accUfatOtes velteftes eorum non.illorum baptif-
pfehoclegaliteratq; regularitervindicateftuderet.adij- ma^&aliisdiuerfisadiurationibus, rieodio, velinuidia,
ciens earn fe taliter commoncre, quia caram familiarirer aut timore alicuius, Vel hortamefito de ipfo presby tero
mendaciumproferanr,neepro gratia, velambrejautpr*-
mio inde veritatem reticeant. Notificcturetiameifdem
ïpfamhabebàr.
Qua fibifubieUis monita falutis ediderit.
G a p . X X V I I I
accufatoribus Sc teftibus, quales perfonas adaccufatio-
nempsesbyteri , veladteftîmôniumfuperéuru.fàcrica-
nohesrecipi non permittunt, & qualiterdifeuti debeanc
6c accufatores 6c teftesc. Omnia veto qu* accufatores
Ibi qùo’que fubiedis nonnullä feribens, vt pater filiös, | Vel teftesde fingulis caufis teftificatifuerihc , deferiban-
demultisfollerter inftruit neceflarijs, tam fpirituali- tur, & Coram omnibus legantur, vtitafuiffe didta
bus quam témporalibus. R ic h a l Oo Chbrepifcopo,
! Be hoc fin. &Rodoaldo Arehiprefbytero, proSynodocOmprôùin-.
| fiqrac. i4- cialiapud CarifiacUm palatium regium habendà : man-
dans vtnqtum faciant omnibus per omnem parochiam
Remenfem, vt qui fèlçfosexiftimant, adipfumfyno-
dumconueuiire procurent, quofdam vero cum au&o-
ritate inuiten t , Üç venire commonéant. Sed & Milonem
cum filiafua, quaFulcticus abufus fuèrat, 6c omnes qui
cOnfentanei fuetuut in ilia indebita coniunâione presby
teri,6cin quorum parochjjs confiftebant^ex verboDei,
6c fuo, àtque ex banno régis ad eamdem fynodum conuc-
nireiubcant. A n so ld o Gerolo,&Hadrico,proinqui-
fnionecuiufdamfratrisRagamfrediminifterialis fui & vt,
finecefleeffet,liberafaluaquecuftodkdctiucretur , ne
aufugeretj, libique adduceretur. Mandans etiam eidem
Râ.gamfredo,exau£toritace Deiacfuapræcipiendo , vt
cum ipfis ineadem petmaneat kiquifitione. Gui etiam
poftquam receflerat,inalienisparochiisimmorantilitte-
ras mittit, reuocans cum audtoritace canonica, v tàdMe-
rropolirnfuàmre.deat , & eius fehumilitatireprçfentet:
vel fide ipfius iudicio quæricur, fynodo regulari adeffè
feftinet. G i s t oldo CanonieotumPrspouto , profa-
cultatibus.fibicommiflis ,&indebite vfurpatis, qui pro
hacreinregulariter ab ipfo difccflerat, monetque audto-
ritate canonicavtredeat ,6c de his, quæilli opponeban-
tur, fatisfacereftudeac. T h b o d a c r q quoquePr*po-
neb , proeodem Giffoldo , pro quo Irmintrudisregina
precabatur, Vt partem collaborationis fu * , qu* rati ona-
bilitereiCompetebat, darifuberet : fiquaveroillidebe-
bantur in hoc Epifcopio, eidem rèdderentur : quod 6c i-
dem Epifcopus fieri iubet, 6c quiadixerat fe miffaticum
habere ex parte regin* ad Canonicos, mandat vt fi vene-
titadieos J ficut-miflusreginævefherabilftèr fufeipiatur.
G e r a r d o Decano, pro quodam Radulto excommu-
catb, qui ad fe vènerac petens poenitentiam.' Cui prscipit '
vt Remis eamdem acceptnrus , veniret cum fçmina fàn-
dlimoniali, quam fibi cohiunxerat. ; Iubet autem hüic
presbytero, ytcomendet aliis presbyteris, quatenus ma*
g°am lollicitudinem deillis àccipiant, quatenus fcilicet,
fi quilibet eorum infirmitate prsuentus fuent, dequafe
puteteuadere non poiïè4 fiprôtpiferic quià.de peccato
fupex cordepoeniteac, 6c pe?dignos pcenitcntiæ firuâus
illudfëeoram teftibus emendate, ac Epifcopiiufiionio-
bedireprofiteatur,abfolutusexiftat. S i e x o a r d o Ar-
chiprespÿtero * Anfoldo’ quoque 5c caèterisquibufdam,
quos inquifitionem facere de quôdam presbytero iuffe-
rat:quibus hune ordinem in eadem inquificionè tënerép- 1
probentut. Défcribântur quoque omnes qui in ipfb
placiro fuerint, tarp de presbyteris quam de,laïcis,prb-
ut necefluas efle vifa fuerit. Et vt accùjatores füam
prifentiam , telles Vero iuramentum iüre poUiecantut
le daturbs în proximo* pläcito, quod canones prefby-
tero donent ad licfcntiamfèdefcnderidi vel refponden-
di. Quod placitUm eidem presbytero denuntieeur ad
triginta dies , vtita pr*paratus venial, quofè velcano-
nicepurifiçet, vel cbncredat. Quod fi non fecerit, cà-
nonibam fe fufcepturum fententïam fciàc. Mittant quoque
bannum, D é i& fàcrorum canonam auélorirate,
rcgifque ac prsfulis interdiftione , vt nemo ipfi pref-
bytero vllas infidias præparet, auc aliquam violentiam
faciar : fèd nec eius accufatoribus vel teftibus j donee
ifta caufa legalem diffinitionem accipiat , præcipiens
etiam qùodfieri deberet de illis,hominibus qui altéra
vice , quando ipfe presbyter fuerit accufacus , iuraue-
runt , 6c fuum (acramentum iudicio approbauerunti
tune autem fe periuraflè dicebanr, De terra quoque,
Ecclefià: pertinenti , vnde concentio veiitilabatur inter
Canonem 6c presbyeerum , quod fieri dèberet, 6C
vt hisqu* mandabat Cornes , obediret : aut finoller,
proindead placitum coram rege 6c fidelibusipfius, tam
Epifcopis, quam laïcis veniret. Quod fi prefby ter aliis o-
bedientibüs obedire nollet, ad fynodum comprouin-
çialëm canoniceprouocaretur. Item S i g l ö airoö ö
6c Anfoldo , pro eadem inquifitibive, fùccenfenseos,
quod negligenter illam fint executi. 6c cætera. Item
;pro quodam presbytero , qui ea qu* de fuo minifterio
quondam didicerat, pofterdinationçm fuam per incu-
riamfiieracoblitus;, vndeiuflcràt eum ahquamdïu fub
euftodia reclufum feruari, vt faltem per hocamaritudo a-
liqua men tem illius tangeret, 6c à peccato purgaret,6c cætera:
Item pro ieiuniottiduano, quod rex cum Epifcopis
ôc cæteris fidelibus fuis difpofuerac fieri pro pace fand*
Den Ecclefi«, qualiter fieri deberet. Item pro. quodam
prefbytero Auennaci monafterij, quidenocabatur fuper
thefauro ipfius Ecclefi* dudum per dito. Item 5 xol o ar-
p ö 6c R odoldo, pro quodam presbytero',cui contend
ferat, fuadence Sigloardo, vtlibello fu« profeflîonisà
régi mine plebisfibicörnimiff* redderec fe alienum, 6ca-
liumin fuo loco expeteret ordinandum : fed colludium
quod habebar fadüm fibi celauerati videlicet vt alumnus
eiuSjfineconfènfu fenioris fui,in loco ipfius ordinaietur,
6c quia xenium reuadiare dolosèfecerit, vt eumdem fuu
alumnum,contra Epifcopaleinterdidum,8c cætera quid
inde fieri deberet eiequentia. Item S ig l o a r d o ,-pro
près