ambuia-
bunc in
confiliis
fuis.
înimicos
cius bn.
iH o ftc s
corum .
vcrtiffcm
annum
- ncgabunt
Adeps fru-
mcnti.
9 Ego - r enim > fum Dominus Dcus tuus qui :
eduxi te d e terra Æg ypti :
D ila ta os cuum & implebo illud.
C Ego ipft,quidudum cduxi te de terra Ægypti,nunc
adueni perpræfenriam carnis : & educo de terra Ægypti,
quando per regenerationis gratiam, à peccatis teterminis
liberabo te. Dilata os,id eft, diuulga & diflèmina confi-
tendo vel admonendo,qüæ digna funtauditu. H Vis co-
medere dominum Deum tuum ? dilata os tuum ; ipfehor-
taturnos vteum comedamüs, quantum igitur tûlataue-
ris,tantum accipies. Si volueris,topim accipies : finolue-
ris,faltem accipe partem. v T oturri a'ccipit,qüi omnia propter
eumrelinqucns,fèquitur eum.
jo Et non audiuit populus meus voecm meam:
E tlfra e ln on 4 intendimihi»
C Non audiuit populus iudæorum, qui Chriftpfilio
Dei credere noluit. H Egoftoadoftium & pulfo : volo
vt aperias & ingrediar,& aperire non vis.
h E tdimifi*}*eos fecundum defideria cordis co*
rum;
lbunt inadinuentionibus fuis»
C Sequiturvltio digna peccatoris.Non enim dimitti-
tur impunitus, qui à domini dcfenlione delèntur. Quia
malorum omnium retributio eft, tanta b onitatèffraudan.
Putat enim peccator, genfe eflcbencficii,filuis voluptati-
bus permittitur expleri : cum in poenam corumdicatapo-
ftolus : tradiditillos Deus in concupifcehrias cordis eorü.
H Infoeîix qui a Deo non corripitur.Si quis peeçans non
pcrcucitur,iftemifereft:ideo Stillos dimifit,quia fiepe per
cufii,& difeiplinam non rcceperunt.
1 z 4 Si populus n>eusàudiirct me s
Ifrael-r-û J- in viism eis ambulaflet. I
C Idco fuum dixit populum, quia ei legem dédit &
miracula magna monftrauit,vt culpa crelceretj'cumin e-
ura plebs eledfcapeccaflèt. Ille autem ambulat in viis eius,
qui mandatis eius non reperitur aduerfus.
13 f P ro nihilo forfitan iuimicos eorum h umiliaffem:
#
Ecïuper 4 tribulantes eos mififtem man um
meam.
C Vide ergo,quod fi Deo male agentes refiftimus,ille
noftris non cpntradicit inimicis,id eft dæmonibus, yel vi-
ciis.-fed tamén & iuftos quando q ; tentari fînit.Sediuftos
fie temptari paritur,vt non delèrat : impios autem tribula-
ri permittit,vt fe ab eis reddat alienum.
14 -{Tnimicidôminimentici fon tei:
Et erit tempus eorum in fîécula.
C Mentiuntur enim qui le bonis promilïïonibus ob-
ligantes;in peffimosjtemmrelabunturerrewres. Addidit:
ip aeternum erit tempus eorum,fciliceÉpunitionis : quando
illis dkitur, iteinignem æternum. H Inimici ifti iu-
daeifunt, qui mentitilimt, id eft, negauerunt dominum.
Eterit tempus coriuërfionis eorum in fiecula, id eft, fi-
nem fieculi, quando omnis Iftael faluabitur.
/ j Et cibauit iilos 4 ex adipe frumenti :
Et'de pecra mellc iatutauit eos.
C Adeps frumenti,lâcramenèum eft corporis Chrifti.
Quid enim adeps in fhimento fignat, nifi diuin i tatem in
carne? Petra,Chriftus:mel, dulcedo ipfîùs : à quo omnes
credentesjprædicatione fan da iatiantur : fêd perfidi ieiu-
nifiierunt, quiauribusaggrauatis, Chrifto obau,direiio-
lucrunt. Ad literam.Cibauit eos manna.
Oratio ex Pfalmo L X X X .
Argumentum P (al. L X X X L
C Prophcta contra lucht os 4 e Chrifti aduentu loepuu
tur: monens v t inteüigant, ipfumeße Chriftumeptt in
affumptionc carnispauper ejjèvidebatur.
T T . Pfalmus Aiaph.
C AfapK(quem pro fignificatione fui nominis in titu- j
lo conftat appofitum) contraiudaeos, de Chrifti aduentu, I
pertotumloquiturpïalmum :mQäens,vt ihtelligancipsü |
eflè Chriftum, qui aflumptione carnis, pauper éflcvidc-
batur. ju I
i j~-\Eus f t e t i t in f Syn ago g äD eo rum :
-k ^ In medio - r aucem :• D co s diiudicat.
C De corporalififuhumanitatis Ghriftiloquitur.Nam
non ppteft dici a natura deicatis,ftare vel federe, quinul-
lalocideterminationeconcluditur. Addit etiam Deo-
rum,vt euidentius 4e homipibus didum^aduerteres,inter
quos corporaliter näbitafle cognofciturLhriftus. H De-
I os appellac omnes praèfides ecclefiarum, quos Deus deo-
rum non per alios,led pér femetipfiim difijernit aciudicat.
C Vel apoftolos & iuftos dicit Deos, quos Deus diiudi-
caCjid eft,diicern it ab aliis. Po dunt & angeli dii dici.
V fquëquo iudicatis inïquitarem;
E t facies $ peccatorum fumitis ? DiapfeJm
t ccetu
Pco düu-j
dicat.
rum fufei-
'pitis.
Facies fiitnctCjid
eft, perfo-
uamacci-
H Vïqueqüo iudicatis. S crib arum & ph'arifeeorum,fiue
quorundamredarguit epifeoporum prauitatem;quiper-
fonas accipientes, fecundum faciem, & non fecundum
Deumiudicant. Acfidicat. Sivenentpauperhabensiu-
ftumnegocium, &itefumdiueshabensperuerfiim, vos
perftmam afpicitis non negociüuudiçium vero non con-
hderatis, non caulam led perfonas eorum qui cauiàs ha-
bent.
3 Iudicate egeno & pupillo :
f Humilem & pauperem iuftificate.
C Admonet obnixius iudæos, vt debuiflènt intellige-
re Chriftum,quern videbant,egenum propter nosfadum
& pauperem , cuius funt omnia in ccelo & in terra. Pupil-
lum,cui pacer carnalis folacia non præbe bat.
4 i Eripite pauperetn & egen um :
D e man a -J- peccatoris libcräre.
C Commonentur nicergo,qui manusfiias in nece do-
mini minime polluerunt , ne definant iniufte traditum,
feelerariseripère , quipaupertatem &indigentiam cum
humanitatc fulcepit : ideo rede pauper dicirur & ege-
niis. - «j,-. 1 ;
5 $NefcieruntnequeinteHexerunt,intenebrb
ambulant:
Mouebuntur omnia futidamenta terne»
G Vera léntentiaeft, qua: ill^s dicit non intellexifle
autoremluminis,quiintenebrisattibulabant:quia fi co-
gnouilfent,' nunquam dominum gloriæ aucifixillènt.
Mouebunturfundamenta; lignum dicit, quodin crucifi-
xio ne domini conftat euenifie : terra möta eft ,pe træ fei (là
fiint.Siue quiaillo cempote multi peccatores.id eft, terre-
ni vilb tali miraculp crediderunt, vt centurio.
6 E g o d ix ii d iic ^ is:
Et filii excclfi f omnes.
H G Viaetequalisfit dignitasfidefibus:diivocari&:
tegeno&
in opiiu-
ftc facite. mm ■
■Ghriftus
rat & pupillus
$ Saluatc.
ÿfimpioru.
4N0DC1
Mittk 17.
H
■}• omnes
‘filii. C Omnes autem eius hliivocahtùr, qui fuis iulfiq-
nibus acquiefcun t.Iftc érgo verfiis folos iuftos relpicit.'
7 os i autem ficuc homines moriemmi : j 4 Erg«
E t fieut vnus de p rincipibus cadeds. [ quafiAd»
G Incftpäteriam incrcdulo®, qui moripotiusperfii-| ^ ° ■»
perbiam.voIuerunt, quam perobedieiitiam viuere. Di- i vous de
cendoauteni, Sicuthomines: fignilicatpeccatores,qui ‘ principi-
j nul lo precio fimt'redempti,nec de peccatis liberi proptet, 'bus.
» perfidiam. Vnus de princinibus : fignificat diabolum, j Je
Iqui de ccelo proie dus corruit,& poenam fuæ peruerfi taris
dTnivtAegyptwoperibusreirorfuTnrclittisfiominittuicon- | 8 Surge'}* Deus iudica tetra m : j ^ omnes
feßione Utrnur. Per dominum noftrum lefitm Chrißum, &c. | Q u o n iam tu hæreditabis ' i jn omnibus gentib. | genres.
C Sarge I ____
ms L X X X I I .
A : /
Iudieatfet-'
nm-
^ Pfalmus
A.
iDeusnc
taceasti-
/. bi,ne file-
as, & non.
quiefeas <'
Courge :diçitütilli,quiinlepulcîlim^i4rian^sfomn0'
dórmiuit^ Etiudicaeos,qUitefrehafa'piëndo,meritó ter-
rz Gomparantur. Hæteditabis iliam terrami fcüicet quam
djearipoifidebiint. H Vel haerèditabispérfideni,mom-
nibusgentibüs : quiambmncmterràmexiuitfbnus âpo-
ftolorum: & ex omnibus gentibus,hæréditâtem recipient
in regno ccelór urn.
; ’j-clcuaue-j
; c
; Souveräne
> i Contra -
populos
, t. nequiter
Q traääiie- , j
I rant,
. inierunt
confihum
•'S aduetfus ■
itcauum
DE
I tfnftiuei'-
1 «nt corde
i P*ntpr$gg
5 « on t ri? re '
tendus pc-
P'gerun^. |
; iHumeæf
j & Iimae-
: l'rarunii, ;
i tdumaii, '■
p ÏWlifÿRfe,/.
i
1 furo,pa- <
‘ öum. ... •
- t^slçftin^
£um habi-
’-I 'arotibus.
H I I
O r a t io e x P ià lm . L X X X I.
9 ' 'Ànoÿuâominefmtuhtm tréceptumlmm, ab mquitatis
ùtdicto deelman,Mupcrumque necefitatibmjubuentr^'vt
wereamurfiliorum tuorüm numero copularu Per dômjtium no- ;
Jlrumlefum Chriftum, &c.
A r g u m e n t u m P fa im . L X X X I I .
C Voxfîdelium àeprécMÏtium, neafatellitibue anti-
chrifti diutiut ecclefia torque atur ' fedeitoeorum contu-
macUopprimatur.
T T . C anticum f pfalmi Afaph.
EUs -4- qüisfimiliseric tibi ••• ?
N e taceas neque compefearis Deüs*
C Quis enim fimilis erit ei, qui coelumterEimque vel
cundaqüaé in ekfiint,fumma celerita^përfëq^qùerri vir
ifte!cbntuébatur talem &tantuih;& idéo, trierito nullum
eiIhmleiAeireYrofiteïütiNe taceas :ïnillb futùroaduen^-
tü. Cbmpefcuit etîarri virtutem {uam/4>îand0 paflhs eft,
qùâfi téüm fë tenéri,& P ontio Pilàto-tradi. Ifta in future
iudicio çeflàbuntjvbi potentia diuinitactis éhicefceti?; • i ^ |
% Q u pm 'ame c c ein im ic itui i fonuerunt•*
Èt q ui oderunt re f extulerurit caput.^ '
C Ifte v^fictdusadtemppraAntichrifti aptatub quandoinimiöDeitumultuofisfedirionibusmfpnabunt.
So-;
nuerunLvero dixit éscrionaitlocutifunt, vtêis^egâren-.
turverlâ hominum, qui Ÿpees ratipnabileinon habe-.
bant. Dicit extuferutit caput,4umcapkapo tüiüet dici |
,led omnibus infànis vnum eftcaputvAnricnriftus.
3 i Super populum tuum malignauerunt con-
S filium: i £ g ' " - ÿ " ; h ^ 1 I
E t cogitaueruntaduerfus (anftos tuos.
Populus Deieft,quipïæcfeptaveritatistotoniiuimplere
fatà^it. C Addidit àduerlù^ndos,rtt nom fofumme-
^ àiocribusyverum etiam ipfis coeleftibus virhi,inferre cona-
renturexitium.- •
4 D ix é ru n t : venice & f üifperdamius eos de
; ‘ genre*
E t non i membfehtur nomen Ifracl vitra. ;
Ç Xalem mtentiodem habebicÂntichriftvis,vcÇhrii
j ftianumno'Siéiïde orl>e t^rrarhmfiinditirs deleatur : ne-
feiehst miferjquia
rum ntiraemm aflidua pctlecutione complbbit.Degente;
fignifiaatpopulümChriftiànùm,qui quamuis expluribus
gcntibùs ht coUedus : vnus tarnen, quia dé vno fonte ba-
, jptimatisnofeitur proercatus.. w
c Q u on iam fco g itaùe ru n tvn an im ite r fimul :
" Âduërfumte cèftamentum difpofuetunt
. I tabernacula 5 Idumîtorum & Ifmaelitæ.
H O infoelieitas. .NionpoteftpopulusDeitantitmin
bono habere coricordiam, quantam malihaberiftnma-
* fo. Videte ergo,quid nugnet^aduerfusfkndts.Taberna1-
culaldumxotum (qui teneni interptetantiu) Itmaelitæ,
qui obediences fibi dicuntyr, hoc éft | c’° |
'habuerïtk malacogitatioftatimfaCmnt.£C Teftamentu
in feriptunsdihmis, non illud folum t^citur,v qu.pd non
valetuifi teftatovibus mofcuis : fed omné pa6tum& pla-
atumjteftVmenhîhi vôcatùri.ctiaminteryiuos. :sv. f ....
6 Iylo ab& A garenK G eb al & Aroon &c Ama-
^ lcçh,:. , , ,
XAJicnigenæcumhabicantibus Tyrum.
H jvloab i.expatre interp^retatùr , hoc eft diabolo : A-
gareni, ideftjadueme,feilieçtpopuloDeialiénii Gebal, i
vàllis VanktÇe diciturvallis:j)’al^ ykna,quod ëft præfens,
njundusjiribuo vanitasrëgriat. Amôh,pôpuliis thrbidüSj ’
;fdeft,hire,tici. Ç A male ch, p opulusîîngens, ideft, fal-
laciterblandiens*'. H Alienigenæ,id eftPhiliftinikquidi^
cuntur cadetttes pórionè, hóe eft qui ihe^riati funt de ca- j
licediaboli.- Tyrus dicirur for hebrjea lingua,qudti inter- ’
ptetatur anguftiaanimæ:qüi oppugnant populum Dei hi
liint. Sed videamus quem habeancprincipem. Sequiqit
enim: -
7 -j- E t eni m: À (fur vén it cum illis :
i !• Fabli fon t S i ri adiutorium filiis Loth*
Diafpalma.
H AlTur: proipfo diabolo pofitus.eft. C Q^i reuerà
fimul cum eis venit/ad oppugnatio né fidelium, ’H Lotlri
l‘decUnans mterpretatur : B.I11 Loth,im,iUUndi. C Vndet
merito tale nomèn in fine pofitum eft', quod^deelinatio-^
[ nem figuificatet aç fi diceret, omnis hæçturbapeçditp--'
rdm hm^ldeclinauit inmalum , non eft qui Faciat bp-;
num. '
S ^Fac illis ficutMâdian & Silaræt !
Sieut lab in in torrenteîCifon*
G , Madian : declinâns iudiciym. Sifara, gaudfi exclu-,
fîpi< Iab^lapiensmundi. Gifon, duriciaeorum : qui o-
mnes irïtorrente Cifon & ip Endor perierunt. \
9 . f D ifp e r ie ru n tin E n rlb r :
S FaéHfontvtfiercus terræ.
H Endor, id efr,fohs genératioriis; fcillcet carnalis,riorf
btótismatis. C Faéli lune vt ftercustërr£e,düm çadauerar
eotùm corporali putredinëfoluerentur.
10 ' F one f principes éqrum ficüt Oreb & Z eb:
E tZ é b e e& S a lm a n a .
m H Oréb, forameninterpretatur, inquodcolubér in-
glédipK ;Zeb,,iupüs. C Zebeejviâima/ H^ Sipe hoftii
lçilicet diaboli. Salmana:, pcrfeblus inmalicia. C Hxc
© mniàexetçitui optât Anrichrifti> qui nuik .conuerfipne
kluandifunt,
1 1 Omnes principes eorum:
(^ fo ^ ixërun t -r hæreditate :• poflîdeamus
S fanduarium Dei.
C Iftifuperiùsnominati dixerurit .'poflîdëamus fan-
6hiàriatpPei,id eft,populum Chriftianum. H Sed non
r i ' Deusmeùs porieillos vc rotam^l
,-t-Et kTi’cü tft ip u làm an te fa a em ven ti.
Atr.alech *
Palzftirii f
Tyiuf 1
fScdSc
Àfiut.
4brachiu '■
filipruoi
Lom.
Àflur.id :
cit diabo- *
lusj
C Impii enim dpm mala^cpgitatione voluuntur, rptis
i Juntfinules. H • Non^àhentes vl,kflmdaméùk in ma-
lis'adibus. Sieut ftipulam. C Vtléùitàspeccantium,
quafi vlntomeabili ttansferàtuhFaciësautém venrijpfæ-
•fentiam eius fignificat.
13 ^ ^Sicut îgnis qui combutitfyluam :
E t ficutflammà * comburcns montes/ '
fe C Ighem qubqüë^flammam, pofoit tèApusiudiciii'
quando lyluse denfiiïimæ peccatotum, Sc montes fifpcr-
' biæcbncréfhautiir. H Vellyluam«ixiïfterilçsfiomïne^
quiftugibukcarënu Sterîlitas igftiif pereat in eis, &'fiir
pej:bia,quæmontiumnominefignificatur.
14 •}* itaperfequeris îllo sin tem p e fiatè tu ai ..
E t in i iratuacurbabiseos. is
G Itaperfequeriàeps:'hoc relpicitad ilia, quæfupeti-
.. ukdixitivcfic debeanfexterminari,quenladttiöduïTi cbm-
I p aràtionémaritèfaciem vehti commeniôrat.In tempéfta- 1
te, h'ôc eftiudxcii temporej-quod tenipeftati nîëfitôùom-
paratur : primum,qüia' impfPuifiurfeft : djiinde,^üdd|ü-,
bitofràgoreconturbac.Saepe diximus iranl diuirtitati non
pofte côhgmete,fèd abhominibus traâumeft: qui qüân-
• dp fcelératps iudicant,irato animo piouentur.
i j Impie facjçs eorum ignotninia:
. E t q u * ren t nom en tuu.rii dpni|rie.. • . ^
‘ Q Nunccpnuprtimradillos^quifuhtdoniin.,pî,a;edit
turi : nam illoru’m k k e s impie,tur igupbiuua >quîp^.c5~
— _ ^ , ’ _.... " : " ^. p "T- . - • torum
F - ” | ;
Filii Lotlu )
•j* Côntriri
. fude . v
i fucrunt
qdalî fter*
qa'lmium
tcria:. ^. “
fD iic e s .
‘ Oreb ‘ '. ,’îi
.’Z ete v i-
Zeb;C J
.
Salmana
4 nobis
pnlchrjça-
aiaëm Dei
Impii, vt
tQ ',oÙ’pcoit^
ùrit
H
4 deuorsiè'
fS iç petfe-
cjucrc cos.
4 turbine