!45? _
Qualisfae
rircerra
myfticiParadifi.
atqnéctcMotcmDeuracmfqiiecreataras,mente contemplantes
De arbore
fcientiaÄ!
boni &
maliinPa-
radilomy-
Atboris '
fcicntiæ,
iuxta vicz
Arborem
fnse,Myftc
rium.
• c I
£ De Arbore
Titçmyftiv
I cä."'l :
Angelifo-
lius Dei
medicatio
ne wïtir
nentur.
Adami pri
ma'Êonf
I tcmplatio.
:Vitç arbor
I myftica,
.multiplex.
Bapüunus
; eft mater 1
obleiSantur. Nam Sc lopctn* copiæ AngelicsU-
lic habitant, & Adam Eiiaaue, antetpiamadnerfam Dei
mandatumfaiirent,ibid«-fhorabatimr. *< •/
. C A P t t I I I . •
Terra-tnÿfticiPatadifi faitanimusSemens Adanai.hoc
eftj hominis iriibi airentis. Nam indepdllulant atque on-
unturmeditationesnon modo return fpeéfcabilium, fed
ÔC earum quoqüe quænullo fenfopercipiqueunt. ^
C a i> "v t 1Y .
f Igitur hufofmodi cogitationes meditationefqùé ex
animis & hominum 8c Aftgçlorum, quafi arbores e terra,
procréât*, arborés & plant* Paradifi myftici ha^flablur-
dedicuntur.
G A P V T V .
Quiftam è numéro Do&orum Ecclefi* dictmt;, Ar-
boremwénti* boni 8c mali myfticanf & in pnyftico'Pa-
radifo confitajm, elfe animi mopim ijuendam quo homo
ccupeculiarimentisfu*.indoîe inclinatur•, eo^enitù-lçn-
uri,cju*inter mâlumbonumque eft.^fEerentia : Qiian-
tifper enim h*c Ad*animivish^i<cön{t^bar, tota in y-.
nurpfiium Creatoremintenta, iugiquè contcmplatione
eialligata, tantifperin folobono illè yerlabatur, idquc
ynum lendebat ; verum poftquam ilia inde mota eft, fefequedemißt
»fenfitetiamalterümillü^i ideft, m*-
Ws quod repr*fentauit Dominus nofter inde ex quo Ba-
p tizatus fuit vfque dum Cruci efledaffixus j de quo gene-
re vit* di&um eft: Conuert'mmpérfoemtentiamjpropinqucit
regnmn tali. Atque hanqyitam (inquiunt _)agimus ,ppft-
quain per Baptifmum, veterem exuimus hon^nem : eft-
queea ceu quzdan^figur^eius nou* vit* quae im regno
coeli npbis eftpromifla- Alij porro vit* Arboremmyfticam
lum- Alij autumant, fçienti* boni&mali Arbpréfài,fujf-
fetypum legjsMofiuc* : vr&reliquas Paradifi arbores,1
fingulorurrL eius legis Præçeptorum figuras , eo quod
lex Molaica inter bonum mafomque diiudicet-, eofquc.
qui bene agunt, bonis ; & qui male imalisadficia|; atque
ideo hané Acborem iuxta vit* Arborem fitam fuiflè: vt
nifi quis.iplam prius Legem coluiflet,hoe eft, Legjs man-
dataobfcruaflèt, - ad vitaÿA tb ore ra përtingeréneqùiret,
ideft&d earn libertatem qu* apud Gbriftum cft:qu,ando
ipfe etiarnRedemptor nofter tantifper dum Legem ob-
feruabat, libertatem fuo vitagenere minime pr* fè fere-
bad Ac n,os definimus Arborem fententi* boni & mali
myfticam, .eflè cognitionem 8c meditätionem qu* circa
Deutn return omnium conditpremyerfatur : fcientiam-|
que boni,ejflè earn cpgitationem qu* vnum folum Deum
agnofcit arque profitetur,mali yero,quç multos efleDeos
pu tat,atque hac Adamum Euamque per d*monis;confi-
lium fuiflè djftentos. Infuperhoc quoque dicimus, earn
Commenrationem pro ijs qui pollentatq; exercitati font
Medicatione rerum diuinarum, fcientiam boni&'vocari
Qc eflè, pro ijs vero qui neque fatis firmi func neque exet-
citadjéc tarnen audentde'Deo altius comnrentari ,appel-
landam eflè fcientiam. mali.
G À P V. ' V I .
. Sunt ihtêr Dolores Ecclefi*, qui arbpremvit* , myftice,
dicant.eflè human* mentis proprietatem qitócum
cis cogitationibus qü* circa vpum fuum Effeékorem ver-
fantur,alligata eft, neq; hiic illuc cittumagitur aut in alias
res rcquirit, przterquam in Iplum Gonditorem fuum,
ficur«iam fanóti Angeli foliusvCreatoris fui meditacio-
nibusdiftinentur. Hórumfententiaeft, Adamum,fimul1
atquécrëatuseflèt flatümque Cönditoris-fui excepiflèt,
adDeumrapi c®piflè d qiio ëffeélus fuerat, atquèin hac
vnacohtempladone totumfuiflè manfiflèque horasnon
amplius tres, tantilper Iciltcct d.üm Legem imperatam
tranfilirec , ita vt interea nullim d.e rebus alijs cogitation
hem cum ilia mifcu'erid Igitur hi meditatiönem earn
mentis /■ qb® deyno fuoPireh® Deo agitatui:, proprie-
^atem mentis vocant :< èftitaaüehis Arbor vit* myftica,
facerlliegtadusinquo per Baptifmum cbilocamur ma-
trem myfticam qua iterum gignimur adtykam. Alij di-
jcuntjhanc Arborem vit* fpirlt ualcm,efle nt/tuim vie* ge
de’finiunt’, immunitatem libertatem qué quam de-
dit nobis Chriftusaconftitutipnibus &poenisLegis. Lex
eiiim d%linquentibus.poenam pràeftituerat,à qua nosaflè-
ruit Chrjiftus qui de hac libeftate his verbis eftconciona-
msjRedieepetpanitentiam f propinquatregnutn calw Rurfum
alijaiunt y^Arboreni vit* elfi: hominem nöuum qui per
Baptifmiiin hatus eft. Alij, horninem notyim quiobler-
uatisDeiiuflisexuktvitiaquzvpcanturvetus homo^ in-
duitque virtutesqu*nouüshomô appellantur. Alijmortem
eflevolunt fpiritualem qui nafeitur exfecuritate^ob -
Colo§,
feruandis Del mandatis comparata. Alij medicationem
qu* Ghrifti perfonam contemplatur, quia per eacondjt*,
font omnes natur* participes ^jt* atque rationis. Alij
cruçem Ghrifti putant Arborem vit* dici quiaexea pro-
'tnanantomniabonafpiritualia, abolito peccatoatqjex-
ecratiotte; Altifacramaram inquaadminiftrantur diuina
Sacramenta. Alij denique, Corpus & SanguineihChrifti
Dei nbftriArborem vit*yocari putant.Sedenim hós póft
has & inter has fententias, noftrajn quoque prorerentes,
ftatuimusiarborem vit* myfticapi cue meditatiorifcmatque
cognitionem qua prpfitemurfacrofanótam Trinita-
CraxGhn ;
ftiçftâj. *.
Gorpuisj
Sanguis
Chtifti.
tem: hoc eft,vnurii efleDeum,& T res.Pcrlonas fanftas,flue
VnitatèfoinT rinitate,& T rinitatem in Vnitate.Dehac
porro Arbore non comederuncAdam&.Eua, neque ad
eâm accedçre fiue de ea cogitarecpüueruïit, vtquiadhuc
mon làtispollebant, p'btentefque ad id non erapt: Arnos
Chriftiani, non quidem ipfi latis pollentes fed per Ghri-
ftum,illuftratum hoc arcanum & |rople£Wfhur öcprofice-
mur. G*teru'm exiftimandum eft, mültitudinem diffimi-
litudinemque harum inter fe interpretàiionum quas de
Arbore vit* adduximus , argumento elle quâm fit resipfa
explicatu difficilis :alioqui enim tarn muljis variifqueyer-
bfs ad earn enucleandam nilnime ópus fuiflèt.
. Ç a p. v. X . V I I . ' , ~ m b i !
' Scripfit diuus Mofes dé Paradifo inh*c verba: Rtplan-
tauit bominui Deus Taradifumin'Eden, abitiitio. In^isver-
ihis, Paradifi vocabulb j- vita figriificatutfpirituah^, hoc
erf, quæfecundum Animamagituc, & Beàta. Plahtare
vero idem eft quod facere , hue inftituérë. Hoc itaque
dicir Mofes y Dóminum Deum cbttiparauifle viuendi
modum fecundum fpiritum ^ita vt ea vita eflèt plena
landitatis &meditationis return diuinarum &earum qu*
aDeocondit* fontyx 'fcelix ab omnibus animi pettur-
bationibus anxiecatibufque remote,- quam comi’tent,ur
gaudium & exultatio,qu*quecapax fit radiârumdîuinæ
notionis. Illud vero quod ait •yAktnitio, eft, a.c fidicat Cam
vitam fpiritualem at’que beatam ab ipfQ,Deojinftitutam
fuifleanteconditum hunc corporatum.Mundum,’, hoc
e ft, ainte earn machinara qp* ex coelo tèr^jue & ijs qü*
,inter h*c mediafont j„confiât: atque in'M vita yérfatos
obleftatofque fuifle Angelos ante hanc Mündi aipeéiab.
lem & corppr^tam molem çrfeaçosfuifle, &C fi^yri hpc
negent. ' C*terum'in ’jTrarislatione LXXII. Interpretum
habentur ilia verba ad hünc modum ; Et plttntauerat Dotni-
ntu Deus Parddifum in Eden ab Oriente; vbu per Orie^temlu-
.cem eamaccipias licëéqüæratione fola intelligituS^pro-
culque à rebus corporatis femora è'ftrhgèniralnQç'ciaeti-
te;hoc cftjcaligine verfkntur. Eft igitur corifm vetbprum
h*c fententia ; Deufo vitamfcelicematq-, Angeîicà'm pa-
ra|Te lnluce agitandam , quælux fol^ ihentc cernitur^Et
pofuitiUiC Adamuniquemjinxerat : Poftquam (inquit jfin -
xiflètÀdamum yinduxit pjfomin earn fpiritualem acrce-
licemvitam, lætura & mirificaadfe&um voluptate, per
meditapiones cogitationefque nqlli pertnrbatibni au*
anxiecMÎ obnoxias, in mbrem Angelorum ôc fphitüa-
lium Copiarum, rçcipientemque radios diuinarflm.no-
tibnuro non aliter atque Angeli rapiunt. Etjecitpomww
Cqmple.,; •
(Siturin- 1
terpraa-
tionéwp.-
fticam rtf '
boruMp-;
fis' ds'P^l
radifo* ; !
’ H I Catite m
ge, ftÂj
noiaroml
i.li.mB 1
xametifi
ThoPl
Sinai’*«
N e g a ? i
SyriApg?
loi aWf; ,
Munda"1 j
ïaiflèwj
dito*.
f lamas j
Paradifi^!
Myfticés
pêûseterraômnemarborem pulchram adjjiéftanduin » &expe- que eo vno oblcdarer.Ef mandauit Dominus Deus Adanià,di-
tendamadvefeendüm: Hocefl:*, ica comparauit Deus Ad* ^
mentis fenfum, vt procrearetarque eXpullulate faceret
omniÿ generis probas cogiratiQpes mèditationefque ram
de rebus qu* videndi fenfo pofluntpercipi quam ijs qu*
cum fenfum effugfont. Et Arborem: vita in medio Paradifo,
& Arboremfeientia boni & mali: H* du* arbores quando
fpirituali modo fpebtantur, amb* in medio Paradifo
tonfiftere queant y hoc eftin medio animi fiue mentis, vt
altera alteram nom angat aut trudat, ficut ait Gregorius
Ny fsus* Sed fupraà nobis, Hum myftice accipiuntur, vbi
multorum fententiàs in mediuip adduximus. Etfluuius
egredicbaturex Eden vt ngaret Paradifttm j &itlinç diuidèbatur
& euadebat in quatuor capita. Priüfquam violaflèt Adamus
Legem, prbmanabacfluuiüs; hoe eft, delitiîj|vex médita- 1
tione rerum fpe£tabilfum ôç nQn afpeâabihvîm natærri-l
gabatque; hoc eft, ; obledf abat vniuerfom corporis tém-
peramentum quodTex quatuor confiât numoribus» ex
languine,pituita,atqüevtraque bile.Nam ôc exilliusmoJ
di meditationibus, n on minus quam de corporatis Para-I
xitqueipfi: De omnibus arltfpibus, quafunt in Paradifo ,edendo
edes: at de ipfa Arbore feientia boni & mali, ne £<fw,'hoceft,excr-
ce te cogitationibus dç. rebus omnibus cum afpeftabili-
bùstumquç fola mentisintelligentiapercipiuntuBWpud-
que tuum animum meditâre quifnam fit illarum effeâor
& parens, ôc quomodo fint condit*; totufque cftûin me-
ditando eaqu*fibiillis myftiçè latençÿ cumque ex rerura
illarum pulchritudine raptus f ueris in admiracionem, tue
ipfàtum Conditori gtatias agita, eurnque laudibuserfer-
to. Quod porro fequitur, ab arbore iciëhti*boni SC mali
abftinendumefltf, fignificat, ilium curiofiuslnquirere
nondebujflèin Deum ipfum, quid eflèt & quomodo ex-
ifterct, ôcvnicufne^àn'plüres efient dij : hucentm penitus
procedendumillinonfuifle , propterea quod adhucad
illiuf-modîres capiendas non fatis polleret illius mens.
Quiaquodiecomedesdeea ytriortem moriéris : Aç fi dicat : quo
diéteeum ambigere cceperis vnusnbDeusht^an pluies,
atque in opinionem pluriùmincideris : m ortem oppetes,
ôc peccando Ôcte^àme, fobducendo^lienandoquef qui
difiarboribusrecreâbatur Adamus animo. Sunt fi qui i hoc
foin verus Deus.Quippe id illi euenit,vna cum vxoreEuà
quoque modo inteepretentur ea vèrba : Promanabat fiu-
Diaboli fraude fedudto : qui npn modo efcæ.illecebris
uius; hoc eft, ^elîti* ex rebus conditis, ijs tpfieipeâari j ipfosfefdlit,fed<perfoafitetiam plureseflè Deos, dum di-
queunt ÔC ijs qu* videri nequeunt : & rigabat, id éft,oble- ceret: Stcbmederitis de encore, eritisfient d%Kic ilïud etiam
âabat quatuor anim* virtutes, eam qu* racioni prqprie j ohferuandum eft:Ad*arque vxorij Arbore tantum feien-
I t e elfe
ïlnuiBilis
budabilis '
eft in corporis
ha*;'
! manicon-
ftirucione.
; J g |
Phifon ray
nice cjaid.
ffd .ïw)
atrribuitur,hbceft, prude ntiamj turn temperantiam, tor-
titudinemque,&iuftitiam; ac proinde virtutes anim* catenas
quoque fouebsit,augebatque. Sunt pr*terea,qui fic,
vtperfluufomintelligatur Chriftusqui lua do«9jinaEc-
clefiam rigabat: Collegium dico Apoftolicum quod erat
veiuti Paradifps, deinde euadebat febtas inqiiatuor capi-
I ta; hoc eft, iplos quatuor Euangeliftas, M atthzum, Mar-
' cum,Lucam,Ioannem,atqi hideinds vhiuerfum Orbem
habitabuem p r o 1 ileb ant.No met} vniusPhifon,isefiquicircuit
v.niuerfam ter Mm Manila: &ibiefi aurumj &/iurum eius terra
bonum efi-fibiBdellid &Upides3eryUi.- .
‘ PerPhifonem fluuium inrelligkpoteft flaua Bilis qui
humor in. cprporis humani conftitutione laudabilis efi.
Nam qui eo largius prxditifont, ingenio pollent acri at-
qfie arcanbrum Dei myftjcbrum cognitione , & return
conditarum feien tia;hp c eft,2c diuinarum, ikhumanarum
rerum capac^; /quoa profedo multoauro & margaritis.
tiæinterdidumefiène ad e;am accederent, nempe quia
nondumeius capaceserant: at de Arbore vit* nitiil eflè
pfxcepcum quidem Lege, fed pro cuftodia eius pofitum
CherqhSci'ciemglaaiifnlmirum vt ea refignificetur,eos
mortales (flue priftini illius fiue huius temporis, qui non
fatis firmi font ad commentandaeaquæadfacrofanblam y
.Trinitatem fpedant j vnumfcilicet eflè Deumperfonas j
^érotres, atque ita Trinitatemeflèin Vnitacç,ôcrurfom
V nitatem inTrinitate : hancenim eflè arbbrem vit*, fo-
pra memoraüimusj fi conentur perremefitàtera illd pe-
netrare, deque arcanis illis ôccogitare Ôtloqui; eos,inqua,
coërcérirepellique quafi à cuftodeCherub ÔC lancea qua-
dam ignea folgoribusmicance ipfofque deterrence atque
acceflu prohibenrfe. EtfomaugDominusDeusèterra omnem
beftiam agri, & omnein volucrfmcali : H*c verba, atque h*c
oratio de rebus ipfis duntaxat jnterpretari poflunl:, non
etiam ad fpiritum accommodari.IgituÇ qu* com men tario
Myftcria
S.Trinira-
tis curiofe
I lapidibufquepretiofisanteferendumeft, ficùt,aicPlâltes luperiore de. ipfis font anpbis diófca, fufliciant. Etimtnifit
! V'zmà~yProptereaamauimandataiuamultumfupraaurum, & Dominus Deus quietem ( aut,vt habet Hebr*um,^»j««wj in
multamfupra lapides pretiofos. Poteftètiam petPhifonera j Adamum dormiuit: &fuftulit vnam 'ecofiisipfius, ctyufitque
aedpi ea virtps animi quç rationis propria eftiprudentiam | came eiuslocum, ó'concinnauitDominusDeus ex cofia qUdtnfum-
Jico.Ppterf quoque Marcus luangelifta Phifpnis nöaii-f pferat ex Adamo,faminam:Qupd ex Adamo fopoije obruto
be fignatus in telligi,vt in quo robur fortitudoque gnitiiit J lump,ta eft co flay at que ex haefabta Eua, facramentum eft
res foperas cxplicandi. Et nomenfluuijfecundi, Gthon, is efi qui ( Sangiiinis ôc aqu* ex Ghrifti latere profluentium., poft-
circuit omnem ter,ram chut: & nomen fluuij tertij, Diklat,quiit ! quam in Çruceobdormiuiflècj quibus c,ori|lituta eft„fk-
‘aduerfus.Ajfur : &fluuius qujirtusefl, Per at h. Gihpnem vocac, i crofanbtaEcclefia: Tuin, quod ex latere Adami excipie-*
humorem eumquerp fanguinemdicimus; Diklar, eurn
quern pjtuitam vocamus; deniquePerath, ilium quem
appeliamus hilem atrara , vt ait D . Iacobus Orrohaita.
Poflumus^quoque per Gihpnem inteiiigere earn anim*
virtu temqux temperantia dicitur,perD<klat,eam qu* ad
partem apim* iral’cihiiem fiue animofam pertinet} hoc
erffortitudinem, 8c lenitatem per Perath denique, Iufti-
tiam.Runus Gihpnporeft Matthxum fignificareEuange-
liftam,Piklat,Lucam jPerath, Ioannem. EtaetjepitDominus
beus Adamum, rd/jtoofuit ipfum in Paradifo Eden. Ppftqupm
condidjflecDehs^damum,foftuliripfum illincvbi crea-
tusfuerat,8ctraduxitin Paradifom fpiritualem,hoc eft,in
vitam felicem,,vtvoluptatem caperet ex meditatione re-
rumepnditarum, atque ex.diuin*nptippisradijsquibus
ipfi.us mensjlluftrabatur AngelBrum mpre, que madtno-
dum in ipfp qupque corppratb Paradifo oble&abatur.
Cum enim duplicis eflet conditionis Paradifosjqiiitenus
fpiritualisetatjdelebfcabat Ad * animum contemplacioni-
feY|: quaten^s vero corporatus, *:boribusfrubiibufque,
illius corpusrecreahat. fy.teut&coleret & cufiodiret.. Idcirco,
'( mqnitj traduxic iltmh in cum fturituale m 8c b^atup viuendi
Marcuî;
Euangeli-
modum,ytin jpfo fefeexerceret perprobas cogita-
& reblas meditaciones qu* circa res condicas yer-
f^fofjipfomque obferuarec omni propoficoanimi fuj,fe-
• Riblioth. Vet.Pat.Tom.io.
baeùr Eua: ty pus fuit fpdiendi olini lateris Ghrifti,ex quo ,
eflènceffluxur* aqu* vit* ôc vitales fàlutarefque : àqu*
(inquam) f*ctiBaptifmi qui eft mater myftica,ex qua vna j xnyftica
procreantur fiîij noui ad vitam fpiritualem atque fempi- nouorumj
ternam : ficut Eua quoque qu* ex Adami latere'prbdijtj
mater omnis viuentis eftappellatâ. -Et Serpens:aftutior
omnibus animalibusagri,qua fecerat DomiHus Deus.S erpe n te m
voca.tpiabolum: ilium Deo rcbellem,mehdacij pahpmi^
human* naturximpoftorem : Nam etiam âlibi in facifs
Literisjille Serpens *hppellatur^: Fe«,4hquitpominüs,pe- »7J
bùpoteflatem calcandiferpentes&fcorpiones. Et alibi feriptum 1
eft: Occiditmanusipfius Serpentemtransfugam yfiuefugttiüim.
Angelic* veto virtutes appellantur animalia, qùo’nomi- 1
neillasScripturaapud Ezechiëlem quoque ybeae in O- Eztck.i.
ftento4llo. Diciturautem Serpens aftutior omnibus:ani-
malibus t quia Angelic* virtutes prorfus ab omni malicia
arqueaftuvacu*font: at Diabolusvafereft ôç improbus
prorfusEt a it Serpens âdmulierem, Verè dixitDeus,ne comédere-
tis de omnibusdrbtmbus Paradifi : hoc eft ’, plane dixiyypbis
peusmblite meditando expendere rerum conditionem,
fiue afpeblabilium fiue eârum qu*m fe.nfos non cadunt^. £)jBmon
Et ait mulier ad Serpentem ^fiefrudtibus arborùtn fiarddifiomniû impuaccer
comedemus: defructibus arbor is, quaefiinmedioPàradifidixit Deo con-
Deus, needötis deea neque tangat is
Q q ; i ’ dem ,