A Ibutornextircrit.Caererumftatuimus terram vnamopmi- fitatqueeffentiac) vtalreraems pars ftabtilisi pura, fin- .
jqucro-nos| ^ efle arquc vnius vniuetfaiffrtufilenlque natural cam- jcera; altera vero craffa , ltilpura, mixta , confolaqne |
jincolimut, -ueterraminquaParadifiiscxiftcbat, dinerfamquidem effequeat. Sed nostefpondemus, fieri omnino id pot j
fe : quippein aqnis qu* t o t eiufdem effeuti* omnes.
alias tamen limpidas, alias torbidas i quatdam dulces
potuquefuaues, aliasamaras, atquein p o tto ineptas:
item in aerc, alium craffum denfomque, alimn liquidtonatutafique'temperatumpuritares
rurfns alium fe.
labti atque amosna temperie, aliani noxia iiltemperie
. ingritoque odore experimrlr : denique ipfa etiam cod
poris noftri membra omnia tpudem. vtlius atque eiuf-
. detn nacurseeffe nemo negauerir •, & tamen oculusloci-
dus eft arqoe liquidus , manus vero craffa SC material»
compage conftat: Itaque & in terra partibus idem vfii-
venit, vt icilicet altera eflct pura pula Sc omnis excremen-
ti vacua, ac tenuis fubtilifquequaliserat ilia Paradifital-
tera vero craffa, mixta, excrementola, cuiufmodicfthac
quaextraPatadifumdnobishabetur. Nam & in oleo
hocipftodepreheridis& in vinoi ctfi enimivnis etiam
haccobftent effentiissomeh partium alia liquidioresdefecatiotefque
ac velnti magis percolatq,quales funt a tun-
do remotiores.aliarntlusturbidioKs.feculentiorefque.
atque omnino impuriores effe cernuntur i ea nemjw
quadfundopropius ab to t.
C a P r t IX.
an in'ilîo I effe ab Hac ribftra ; verum non namraipfaqiiefûi materia,
■ quopiam. j fed tati täte 8c denfitudine. Diuidamus igitur terrain in
prhnOm
- pofitus.
I duas maximas partes ; quarum altera Paradifiterra, altera
I extra Paradifum vocetur : ilia fubtilis, fincera, pura, hæc
qU>e à nobis cplitur, craffa, materiata , impura, confula
I fit. lam vero concipito animo tuo hafce quatuor res}
j Coslum (uperius illud fpiritibus angelilque frequenta-
tumi deinde quod illoinferius eft, Firmamentumque a
nobis vocari folet } poftea earn terram qua: Paradifi eft 5
demum earn terram quæ effextra Paradifum : deinde ita
exiftimata, quemadmodum id quod Firmamentum vo-
caridiximus, præcellcntia quadam fubtilitatis coeloilli
fublimioriSpiritibufque dicatocedit-, ac rurfum eadem
Paradiliim fuperat 8c cralfiorem 8C magis materiatum: ita
& Paradifum dignitâte puritateque inferiorem quidem
B efTe firmatnento ; fed terra, quæ extra ipfum eft, præ-
! ftantiorem*. Ht itaque vt ccelutn illud beatorumSpin-
tuum domicilium præcellentius fit firmamento 5 P“ ™*-
mentum, Paradifo*, Paradifuseaterraquam noshabi-
tamus. Eftigitur alia Paradifi terra, alia hæc noftta ; led
ita vt non natura , verum materiæfubtilitate excellente
Adam , 1 que différant. Sedpotcftid etiam hoc ^
. rum natura petito dëmonftrari. Conditus enim Adamus
I non in hoc craflb denfaque pleno materiæ loco qiueXtra
j Paradifum eft, collocatusàDeoeft -, nondomenimde-
liquerat atdue peccarat : Neque rurfus poliras cit in nus
præcellëntibus locis, coelovel firmamento ; mhiiemra
adhuc*bonrpatrârat ; Sedquod confefttaneumerat, col-j
lo cauit ipfum Deus in ëoloco qui inter vtrofquç »los me- ;
diofé habebat modo-,hoceft,Paradifo: hic enim vtnon
tam purus putufque eft qüam firmamentum ita fur us ^
riontam crafia céadaque materie conftat, atque næc
hoftra quæ extra Paradifum eft, terra. Et vero, eo con-
filio videturéiiifmt?di medioloco^b opificeDeo 1 e P°
fitus elle, vtfimorigerus obferuarctiufla, fubueheretur
in firmamentum, locum præcellentiorem purioremque
Paradifo, finautem mandatis nonparêret, fed dclin‘
queret, atque ab ea quam fibi füus eftedot impcraui
fe t, Lege deflederet, conijceretur in hanc cxecrabi-
lcm, cralfam, ' ac denfam terram quam nos extraParadi-
fum nunc habitamus..Quin Paradifum fui fie medm o
co teftatür eïiam Philoxenus Mabugæ Epifcopus i ® CP
Sermorie quem dé coritcmplatione Arboris vitæ con crl
pfithisverbis: Sicconfitusà Deo Paradifus e ft, vt medium
occuper locum : quidquidenim fuperius eft; * c
coelum çft autccelo conlentaneum : rurlum quidquidin"
fëtius, vel terra eft yel ad terram pertinét; Quippe qua"
lisérât conditio compofitioqufe hominis, talem oporte“
bat ëffe 8c locum in qub erat ille ponéndus ; ilia vero
èrattnbdr, vt in hbminis efict pofita arbitrio & boni
rôalieiëdib :îâm vero qui fiele habet, isinter vtrumque
médius eft, necexbonbtotûs, necrurfum totus exmalo
cpnflâtus, fèdprô tuopté arbitrio ad vtrumuisiuxtaj e
babens. Atque êa quidem erat Adæ conditio, eadem"*
qüe cognmparbonsbôni 8c mali: quare 8c êiufmodi erat
quo que Paradifi ratio , in medio Icilicet collocati » vt
fupra ïpfuiÉn eïïènt cotpbraturæ matctiæq*, expertes Spi-
ritus qui lblaratioheinteUiguntur, 8c quidquid extra o-
mnem compofitionèm ëift : infra veto ilium beftiæ& pe-
cudèsjcæterâqüe ratibnè carentia : ipfc fero Paradifus inter
hæc 8cilia médius maherètatque hac ratione cüm hominis
cohftitütione cbngrùêfé t , qui 8c ipfe eX anima fi-
mul 8c corpore conftabat: Had^uus ille» Anjmàduer-
tis îgjtur Dodorem iftum perlpicua ratibné ôftendifle
Paradifum in mçÈio éfie pofiturfi-, neque tàm fubtili te-
nuitatedotatum quam ea quæ fupra ipfum éxiftiint , ne-
que rurfus ea crafficudine materiæ qua ilia compofita
funt quîé infra ipfum habentùr. Non ergo in hac quam
nos habitamüs terra Paradifus extitit, led in alia j non
quidem ipfa fij^ natura differente, lèd tenuita.te getiui-
naquepnritate. Ait ënim obiieiat nöbis hîc aliquis Sert
non polie (cumterra omnis, vnius.eiüfdcmque naturæ
hacnoftra
fublimio-
.rcm elfe.
Philoxenus
Mabu
genfisEpK
tcopus.
D
Paradifus
I vbi fitus.
ïlludihfuperaflèrimus , earn terram in qua eft Para- EamH
difus,altiorem multo fublimioremquc exifteré hac quam ji| quaefti
noscolimus : Id enim ita fe habere , indicio lunt qua- Paradifw
tuotiliagrandiaflumina.quæ orra in Paradifiterra , per
hanc noftram ab ilia diuerfam feruntür^ Nifi enim ilia
terraaltior exftaret, fieri non poflet, vt ea fluminaillinc
præcipiti curfu fub mare magnum delata , tandem per
hanc a nobis cul tam regioncm erumpentia lpargerentur»
Certumigitur eft, eaflumina, quia è fublirai loco promanant,
iplafua præcipiti fluxione coadaftridaque, &
proinde cum impetu delatafub terram 8c magnum Mare
rapi, atque ob ipfum eum impetum quo lunt delapfa,
rurius profilîre in hac noftra terra, pcr camque fluere.
Nam quatuor illaflumina (’Tigtim , inquam, Eùphra-
tem, Gihonem, 8c Phifonemj fub Mare ferri, atquein
hac demum quamnos habitamüs, terra prodire, teftatur
etiam dominusEphræm Commentarijs in Genefim, &
cum eoalij. Clarumigiturex hiseft, eam terramm quafi-
tus eft Paradifus -, multo eminentiorcm fubUmitoremque
elfe haç quam nos occupartms.
_ C a p v * X.
Regnum porto cttleftè illud quo4 iuftorum delitijs De np»
deftinatum eft pofteaquam reuixeiint mortales » vta it ' lB^U
Dominas nofter , non effè in terris ; led fupra coelàm ’ elu{ltlK!
^fhoceftjfüprafirmame’nmtfij qnod proximo lupramos ^g^ur,
eftjtnultis argumentiscomprobàtnr. Primoenim ipfum. fitue in
vocabülümhbcarguit, quoccelefte regnum, nonter-
reftre à Domino appellatum;eft : deinde idem ille.Dominus
d ixit: Vddopdfarewüiiloçttm : Et y vbïegoJum,il-
lie & m'thifier meus eut : Iàm Vèro dtibium nallum eft-,
quin C h r is t v s vercin coelumconfcenderit. Prætet-
ea Diuus Pàulus feribit in Iræc verba : Vos auteni accefiijtis
ad montent S'ton , & ddiifiittilitm Deïvitti » ad Hierufalem
qua eft in coelô, &^*d ccetus myriadunt Angelorum, atque ad
Ecclefiqm ftifnogenitartim qüifttiptifûnt in calo : Et aUbij
Scimusenïm quod qUarauis dontus hac noftfa qua in terri* eft;
corpusnempe: diftoludtut, ftrufturamtamenbabeamusqua
à Ded eft, domum non conftruStant ntanibus in ccelo ftmpiter-
nam. A d hbc loanties Monachus » Sérmohe ptiore
quem de Mundo noua fcripfit-, fie ait : Enimuero te-
gnum illud coelefte Chrift*^ non erat fub firmameü-
to i led fupra coelum vbi poceftâtüm ordines exiftunt.
Liquet igitür ccelefte regnum in quo beati vohaptate
^ruentur'poftquam reuixerint, fupra coelüm ( hoc eft
firmamentum ) id qùod fupra nos appârct, pofitum
elfe.
tern* f
fupra c
Ioanncr
Mon»'
pu.
C apvt
[»!hia
ftegnü ccc-
Llelte, àhua
Paradifum
i.Cw.i.
Paulus A-
[ipoftolotû;
ftiprincep*^'
: Seuerus,
fup. eap.^i
] lub fiacm.
Wfè
Vtrum in
Jhoc terra-*
n Orbe
n fit
Paradifus.
C a p v t X L
Eft veto inter coelefte regnum 8c Paradifûtn màgna
admodum differentia atque diuerfitas. Nam regnum
coelefte fupra coeli firmamentum eft j at Paradifus fub
firmamento in terris : ad hoc i regnum coelefte ,-fpiritale
eft* Paradifus vero , 8c ad corpus 8c ad lpiritum fpeÀat,
vtfupeçius comprobauimus. Deinde coeleftis reghi ÿo-
luptas eaeftquæex Deo cura beatis Angelis capitur; Paradifi
veto delitiæ ex arbqrfous amoeïiis atquedefidera-
bilibus,,.nee non ex ingentiiilo flumine habentur. Præ-
teiea regnum .coelefte necoculus vidit, necaurü audmt , ne-
queincor bominisafeendit, vt Apoftoiôrum PnnçepsPaù-
lus ait * fed Paradifus, 8c Adæ 8c, Èuæ qculis afpeâiusëft,
auribufqueauditus,& fubijt inipforum animos. Infuper
cumin Lege , turn in Euangelio diftingüuntuii : in Lege
enim beams Mofesineo libro quem Genéfim.(hoceft,de
rerum'ortu) vocamus de Paradifo loc^tus eft, eumqi fuis
notisdefcripfit j decoeliautem,regnq nqn rerbum qui-
dem fecit.Rürrus in Euangelio pominus nofter, eiüfque
difeipuli 8c Ioannes Bapcilia concionantes, adhortati
lunt mortales adpcènitentiara, quia in propinquq eflet
regnum coelefte} fed Paradifum effe vicinümnon dixêrè.
Denique hocqùoque inter ilia dilcrimeri e ft, quod poft^
RefurreÈfcidnem confeenfurifintiufti ad coelefte regnum«
fit Paradifus : verfüs Orientem j an Qccidéntèmi ad Me-
ridicm,anSeptçrurionpmI Huicréfpondemus, Bafilium
quidem 8c eius firàttem Grcgorium,Nyzehum, atque
præter hos dp.miuum Seuerum, complurelque alios
opinari Paradifum ad Qrientalem terræ regioncm ex-
ftare. Bafilius enim^érmonefuperillud Pauli; In omtâ ;
regratiasagite: adbuncmodumlcribit: Ideo ad Orien-
têmyerfiinter orandum ftetimus, .vt ocujos noftros ad
cputeinplandumParadifum afiuefaceremus, eoque locum
noftrum priftinum requireremus. Gregorius verq^
Ny cæus Sermone quem in OratiqnemDôminlcam com-
pofuit i fie ait,:, Coquertimus nos ad Orientem., non
ideo modo quod il lie Deus fir afpeftabilis , qui vbi que
cft neque v)lo particülari loço omnino continetur cüm
omnem ex æqup p.ccppet, fed quia lbcus nofter prifti-
nus in Orien te eft : de ea vita lpqüpç'ftuàm in Paradifo
agitabamus,’ exquo deinde excidimus, conferuat enim
D e ys Paradifum in/£,den j'in Oriente. Çùm igitur ad
Orientem dirigimus oculorum noftrorum âcièm | atque
* cafum noftrum quo ex beatiflimis îllis loc» ex-
cidimus j reuocamus in apimos noftros , merit© hanc
tuam precationem tibi offert mus, 8cc. Denique do-
minus SeuerusÔrationequa diflerit eur yerfi ad Orientem
adoremus -, hæc prodidit: Quia Paradifus in Orien-
tq^ft, 8c illipç fumus egeeffî, atque àd locum noftrum
antiquum reuerti Iperamus, 8cc; $unt etiapi qui hinc
Thtfs.
atque illic infumma voluptate aéluri, iuxtaverax Do mi- îçonllareexiftiment', Paradifiim ip Oriente effe, quia
• j _ n * ------- „«n o VqUi templaautædescbnftrüere volüni;ad. Orientem lj>eâantia
, ita deïcribunt, vt adSolem iu mçnlc Niïàn
Orientern obuérlalit fàbrica, uimirum quia illo Meüfe
Soi fupra Paradifilocümoriatur. Ethorum ali j quidem
diemdecimumquintum menfis Nifan obferuant, quafi
eo Spjis radij reéfcé ex Orientalibus Fenellrts. profiliant ;
alij vero quartum, eoque id fieri putant , quod Sol eo fit
die creaqis, 8c curfiim fuum occèperit. . Vérum Éphræm
dicit, Paradiliim vniuerlamambire terram, atque vitra.
Qceanum ira pofitum elîè vr totum terrarum Orbeiü
ab orhni circumdet Regipne, non aliter atque Lunæ
Orbis Lunam cingit.Suncautem hæceiusfereverba,qui-
busin.ea fiia difputatione vticur : Qüia procul extracon-
fpeétum diffitus eft Paradifus, neque tam acuta ineftocu-
lis noftris acies, vt ilium alTcquipolfimus j f i deipïo per^_
culumfacereyelis, facile contuleris eum circuloLünam
ambiente,atqueitaintelleäuebmprehenderis; nam ita
ille 8c Mare 8c terram intra fe compleéfcnur»
ni prpmifium ; in Paradiliim vero poll Refiirrebrtonem
nemo ingredietur,. fed manfurus eft ille cultpribus vacuus.
Poftremo diuerla inter leefie regnum cceli 8c P.ara-
difum^ffirmant etiam Dobtores, quoshonoris caufano-
mino: dominiis Ioannes quidem in eaorationc y cui tifu-
liis eft,*Cur arbor ilia feientiae boni&mali appe 1 lata fit} 8c
quid fibi velitillud Ghriftiad Latronem: b'odiemecum eris
in Paradifo. S^uerus verooratione iz.Epithronij, ytfupe-
riusoftendimus,
C a p v t X IL
Philofophorum prophanprum, irabnonnullorum etiam
Ebeleliafticorum Dp_£torumfententiaeft, elementa
ipfa alterum in a(tero effe, atqiie alterum ab altero^cir-
cilmdari : terram enimab ipfa aqua, aquam ab aere, ae-
remabigne contineri ^ de qua re nos quoque ditucide
egimus inveo librb quem de lex diebus confcripfimusl l
8c proinde exiftimaut Mare Oceanum totam ambirc terrain,
non fecus atque coronam caput, aut cingulum lum-
boS } ita vt ab extima Oceani parte nulla prorlus terra fit i
fedaercioras ex pmni regione circumfufus. At alij opi-
nantur, araplediquidem Mare Oceanum hUnc habita-
bilem Orb?m,quantus eft,vt corona caput,vcl zona cor-l
pus cingit; 8c tamenvltraextremamillam Oceanioram
liiperefle earn terram, in qua-cpn fitus fuit Paradifus; itaque
putant hi Paradifum extra hunc a.mortalibus fre-
quentatum Orbetn extitifie }. quod, lane fuis argumentis
pofte cpmprobart videtur.. Nemo enim ynquam Regu-
loni|neo profeQ:us, Paradiliim confpexit} qui n ihtra
earn Mundi partem quae ab hominibus habltatur.pofi-
tus gllet,proculdubio Regcsquirafacerepotuiffent, vi-
lumeumiuiffent: aquaretamenojmhesadhuc, pbeam
vt videtur,quam modo dixi caufam, aBftinuere. Ait enim
quiin hac flint fentehtia, aiunt Mare illud quod inter
hanc noftram 8c illam terram interfluit,innauigabile elle}
idepque neminem Regum illuc traiecifle. Alij veto illi
quiElementa ambiti alterum ab altpro, atque Oceani'
aquas vniuerlam omnino circumdare terram putant, vt
nullum fuperfit fdlum vltra Mare, Patadifum intraMare
quidem pofitumelfe aiunt, verum ob montesdifticilli-
mos & penitus inuios qui inter ilium 8c nos c^siftunt, rite-
mihem mdrtalium illuc acceffiffe. Gonficitur itaque ex
his,Patadiluih extra eum terraOrbem quem'homineseq-
limus}(itum efie.
C A P V T , X I I I . -.
’ Sed qua:tat aliquis, in quanam mundi regione pofitus-
9
P alias l6t
girtir Exi-
Tefilpla
cur ad 0 *
rientc ob-
ilertantur.
Reipodci
LunxApri
lis noftri.
Sol etea-
tus menie
AÿrUi
G a p v i r XlV»
Qujdameorum Öoiftorum , éenlent Paradifüm
yltra Oceannm ellè pofitum, dixere priinos hominès
exilla Paradifo alfini terrain hanonoftram,per vadöfum
mare pedibus cotnmeaile , cum elïcnt ftaturae proceriP|
fimae: atque hoe turn ex Athanafiq turn Gyrillo cóm*
probate nituntur, qui inter alia fcribünt} habitatiohém
primampoft Paradifum , fuiffe Adamo in Iudaea: prse-
tcreaiplum i pofteaquam per plurimas Regiones vaga-
tus j- jn al ik atque aliis habitalïèt locisli ;j:andem fub.vitae
finem venilïe iff iuonten^Iebus, ibiqüe fèpuliünl eflef
Certum eftautem Iebus effe Ierufalém* Et verö domi-
nus Iacobus Orrohaita tradit etiam Noam illic habi-
taffe, atque in regiöne Sodomotum plantaflè illas Ge*
dros ex quïbus Arcam coqftruxir: qüam Arcam cum
efièt vna cum Libéris fuis confcenfurus impendente Di-
luüio ,. feeum in ëam intuliflc oHa Adami,. eaque deinde
poft diluuium Arca egreflum, fuiS filiis diftribuille,
próuc Orbcm terrarum inter illos habitandum.partié-
batur. Verbi gratia: Caluariam Adamid^dillè primogé-
nito fuo Sem , 8c teriram affi^naffeei; ludaiam, atque ita
pofteritafem Sera, cum ei Iudaeam cëü fuam;h*redita-
tcm venilietillam Ada: Caluariam quaefibiilliusoffibus
ex paterna diftribucipne obuenerac, in Ad* (epulchrp
quodalioquiiam turn illic extabat, repofüiffe. Sed alii
cxiftimant,;inde ëx quo deliquerat Adamus, èque Para-,
difo fuerat eliminatus : vfqüead diluuium, mortales
1 omnesmanfilTë in ea terra qaae trans Oceanum citcüm
■ Paradi-
Qgonio-
do traiece
rmt primi
Parentes
exParadift
terra in
ifianctet--
ram.
£t habica-
riend Ada-
mus ii
gione Ierö
folymorü >
H
Noeincu-
jit in Arcä ;
bfla Ada-'
nli '
AdamiCal
baria illa-
ra in eios
fcpulchrits