Eccli.y 8.
B
ÏJum.tf.
Tftdm. 17.
Ejalrh.70.
7/ « S.
Trou y
Tro.%.
Sapi.ic
quand iu tarnen elatio ne pulfaris ,6c manisgloriæflacibus
àgitaris, nondum adeptainterna.tranquillitate> domurrt.
apud te non inuenis in quavaleas requiefeere. Septum 1-
gitur diebus iuxia legis deçretum Kotno ifte,qui ernurt datâ
t, maper extra tabernaculum fuum i quja donee purgä-
ta mente 6c fèdaris perturbariofcibusadîabbatiim trafcql-
litatisperringat,tabernaculurnnon præbetei fuâ confcié-
tiain quo requiëfcat. Boflumüs inbociàbbato non fplum
fpiritustranquiîlitatem,fed&operumçQrporaliutn vaca-
tionem accîpére>ficut feriptum eft: Vacate & viàetequonïam
tgofumDeus. Itébique : Saiiemiamfcrïbe in temporeotij:&qui
minoraturaäUiperctpiet ww.Quifquisemm curas exteriores
a fe curabit abcidere,hic recipere feipfum,& locum adml-
rabilis ingrelïustabernaculi > Deumap.ud fepotejit inue-
hiré.. Sequiçup .
Et die feptimo radet capiüoscapitis, barbamqût &fitpercilta,ac
tot ms corporis pilot.
Quod fepeem diebus prçcepit legislator manere homi
nein extra tabernaciilum fuum, iam füptain purificationc
mulieris parientis oftendimus non fie accipiçndum, qUafi
feptimo die tabernaculum ipfum intrare non poffît. Nam
& lêprofusquifeptem.diebü$ tecludiiufluseft, feptimo
confiderabacur :6c lî lepbi non creuiflet, liber dimicteba-
tur: & in Numéris tâdo.cadauerefeptem diebus hottio
î mmundus efleperhibetur, qui tarnen die feptimo peta-
qaam afper(i6nis.mUttda.tur. Cum igitur Sc in ptafeuriloco
homo qui à lepra iila fandificatur, feptem diebus à ta-
I b crnaculi lui manfione arcerur, intelligendum eft, ilium
vfque ad diem feptimam fub hac.lege teneri: in.feptima tarnen,
comple to quodlexfieriiubet,adtabernäculumfim
reuocari. Quid eft autem quod lexfieri præcipit ? Vt radat
homo capibos capitis, barbamque & fupetcilia, ac totius
corporis pilos. Iuuathicrepetere , quodfuperius etiam
commemorauimus. B-Gregorius cum de viris Sichern lo»
queretur,qui raft barba vcniebantdeSamaria:Barbàm,in-
qdit,radunt, qui fibi de proprijsviribusfiductamfubtra-
hunt* Si rgiturin capillis qui de capite fl uunt, lub cil ilîimæ
verita tîsjnte11igun w r in quifit.ionef, quae.de mente procès
dunt, radebat capillos Apoftoiirs jètim discret : Nonquod
fufficietesfimus cogità$eMtqutd a nobis qudfiex nobis jfidfufficieti-
na nofir a ex Dèoéfi.'S i in barba virtûs.exprimitiir, han.ç PfaU
; mifta radebat cum diceret : DiligamteDominevirtusmea.&,
quia niemoraboriußttutudfolius. Maghte ctgq pcrféàionis
i argu mentumëft fi homop o ft mul tps fcientue yiçt^tifquè
|>rofedus,tQrumDéoapplicet, non fibi: ne fi forte feali-
quid efle exiftirnatcurp nihil fit,feip.fum decipiat. Scriptä
eft enim ; 'Ÿ* quifapientes éfiis in oculis péfitis,&coramvobismet- :
tpfis prudentes.’%c,Sà.Ipin ôh : tiabefiduciam in Domino ex toto
corde tuo, à" ne innitarisprudentia tua : In omnibus vijstnis cogitd
ilium j&ïpfe dirigégreffus tu os. Homo i raque ifte^afis capiilis,
fâfaque barba, fqpsrgiûaqùpqUe rudere iubebir. Quid
äutem in iu^rfiiîij^mifî fuperbia deugnatur? V nde a quqf
dam did^im eft : Non eft necefte fupetbis aflîdere limi na
ribus, & graue fupçtcilium 6c contumeliolam etiam hu-
manitatémpari< Parabilceft ôcappofitum, quo i naturà
de fiderat.Qui igitur capillos,qui bavbam radit,côfequen-
(er^t de lupercilijs idipfumfacit.1 quiä quineC qpeiis vir-
tute m, nec i n genij fub ti li t atem ftbi amibuiè, fuperbiendi
ftlâteriam à fç amput^ut.Bfei^nt pill corporis,qui cum in
prima püri fi cationis die iam raft eflentjhic iter uni radi p rç ..
ci piu tur mimir’nm aliud in{>rima,aliud i n feptimâ die por-.
éndentes. ïbiéhini .opeiûmca^naliü mleuitatem,hicâu-
cogitaçionum
inutilium fuperfluitatem defignat. Iuftum liquidem
eft, vt quiconuerfationis fuaeinit^o eSter iota fila compo-
nens,hominibusjrrçprebenlîbilis apparüit?iam-a d fabba-
tura fpitituale perdudus, intus per làn-
2b,rrt meditationem t tu d ^ e xh |n ^ e^ â b f ffeâtuum çar-i
halihmpertürb^iprteh^entértlioe^amconferiwf^
ptiim eft
fîtrn Cô0dtio»}^ ^Mq fiii^ ptrfiß f fitnäus djfiipÜtifieffugift.
Æüà
tandum taménqupd,pihrad^£ô^^iuntur, noneuelii.
Qnantâlibët nanque hominem y irtus fan&ç qonup/fatio-^
nr^Cuexérn, adhuc ei de YCüûftatç ^ t * nafeitur, quod ÔC
rolerandum,"idie pro viribus amputandum fit;. De
hac vero raftone piiorum, iterum hioÿles,praeeipit,dicens:
Leuifoe rdddnt omnespilos carnisfuü.y r enim ait beams Grego^
rius, qui in obièquijs diuinis affumimr, debet ante Dei o-
culosà cun élis carnis côgitationibus inundus appàrerc.
Sed deleprofoifto reliqua profequamur.
4 E t lotis rurfusyefiibus&cotpore, dieoftduo djfum.et duos dgrtqi.
immacuUtoSy&oucm amiiculam abfquc macui^&tres décimasfi~
nnUinfacr'tficipm ,3qustconjperfafitoleoéçfeorfumbletfexta-
rium.
Quod Vjgftium &,corpôrtsiubetur l^uâtionem iterate,
qqi à prima d e corpus eu m VeftibuS ab 1 uerat, am pl iorem
fandtificationèm tam aftuuth quam cogitarionum illius
infinuat. QtdenimadfabbatumtrànquillitatisperuCnit,
cui iam cabernacùliin quo Contéplatione diuina perfrua-
tur,'âditus patet, ifte côtemplatione virctitis fubliitiitatem
adeptus eft. Sex ctenim dies ad a&piam pertinent vi tam,
feptima ad contemplatiuam. Vbi qUæ difterentia haben-
da fit,quidam ex dotftoribüsiàtis congrue expie flit, dices:
Habetat&maprofe&um, contenlplâtiuâfaftigiumi Hæc
facit hominem fandhim, ilia pcrfeôtum. Meri to ergo die i
feptima ptimæ coüuerfationis lauacru m gémi n atur, vt p-
feôtiorlanûitasdefignetur. Inueniesaliquid fi mile etiam.
in Genen. Sexcentejimo^nqiiit^primoannoMprimo menfe,prima
die meiifc mminuta,funtaqua fuper ten am. Et aperieris Noe
teâum arc&,afiexït:vtdiifyquodexficcatà effet fuperfeies terra.A c
deinde : Menfe fecundo,feptima & vicejimadie menfisiarefaftaefi,
terra. Ira dixicin fecund© menle arefatftam terrain, quaft
oblitus. eftet^in ptîtno eam iâdixetat exftccatam. Quod
ergo bis àrefuftam proinqnciauit, eiufdem aridiratis au-
gmcntüminrio.tuiCi. Mûltâ reperiuntur in fçriptùris fimi-
lia. Sed nos. qupd coepi m us profeqUentes.quâ: fubjun 6ta
lam,dilcutiznms.Die,inqmt,octauoaffumetduosàgnosimma-
culatos. Quid odtauus dies,nifî nouam vitam deiignatîO-
dbonariils quippe numerus confecratus eft j propter refuç*
reâionem dolninicam quæ o£tauojdiC côtnplèraeft. Eft
âutêftifefiirredliô primà>de qüâdicitApôftolüsiSMKfGbri-
flus refurrçxit a mortitûpergloriàmpatrii i ita& nos in notâtaté
vitaambulemus. 06tauaergo diesintelligiturj pdftquam
homo& mente & corpore reriouatur Jdem ill pUrificatio-
ne parientis réperies. In hac autem ötftaua qüid.ofterriiu-
beatur »attende ndum eft. 4 (fumet, in quit, duos agnosim-
maculatos,&ouem anniculam abfque macula. Si in agno inno-
cen tia, quid in dupbus agtlis nift eiufdem intioçétitiaë ge-
rninatioaç(:ipiendâcft,vtalæftoneproxirninOhlolàsma-
nushqinoContinent, led nechuiulmodi defiderium, vc
Vel abaliol$damrproxiniuSjadmittat?Ôuisvefc)annicut-
la abfque rnaculàjmüüditià carnis èthconfiietudine longa
ad perfedtionem perdudba, & qucealiorumcriminum ad-,
mixtioUç non fît depràüata; Suntehinl nonnulli caftitate
praédi ti, qui aut fuper bia.aut auari tia,au t aliquo fi mili cor-
rumpun tur.. fdiClideto.uCm olferant, non tairien opis i'pia
Vt abfque macula fit, obferuant. diim cX aliö latere fecum,
gerunt.vnde difpliceant. Iubentur quoqj, çüagnus&ouë..
très fimjlae d,eÇimæ of^erti in (acrificiiim. Qnid vert).-i n tri- i
bus decimi&fitnila^, t>ifi fidestrinitatisaccipitur î Silriila
n^nque quià fubtiliSeft , cogitationibus noftris aflimila--
tur:quæ.cuiil fpirituales fint,corporalibusfen^busiUbtr.a-
huntur.Huiqs^Utem fimilæ trina &æqüamenfüraiin facri-
fiçiüm offert,ur, : quia quicutique dé patreBc filio & fpitiru
f^nâtq paria^enfcrit.fidçifüâë reâiciidine sa6tifiiçatuf) No":
t^hdum 5pimqno4 déëadem prieipitur firni [g, confperlaficoiéo.
Non humanisquippe traditionibus, fed
Spiritus landii dogmatibuSjfidei formanda nobis inr.egri-
tâs eft. A^ditur qupq; & olei fextariusin. pbktione iftius.^
Graice veto oleos, y r aie papa Gregorius, tniferiçordia^y,o4
catur,6cquafioliu£eliquor,anteDeiomnipotentisoculos
mifericordiæ ftudus lucct. Eiufdem quoque olçi m enfura
tradit ur,cum fextarius n>ominatur.Quç enim difcretió yel
moderatioin largi tjone habenda fit ,4pcetprasdi6tus dp- :
ófcor inpaftoralilibro, monens cui, quanto vel quantum
decur,diligehtius efte con liderandum: ne res qpselibec yel
ef deEut;çuin9^ ^ n e c ^ i3^ri^yel tune dçtpt cum non eft
, neceftaria : ne plus ille accipiat cui minus fiierat dandum,
aut minus ille cui plus fuerat erogandum. Refpicienda eft
E
Nwn.i.
G
Àgnos;
Sihulse
tres dcci-
m*. n
EH
Grcgorii
»A€®-
etiam
fetiam quântitas Facultàtis,rie vitra quam ëxpedit eifiifo pe
cidioferogatôr difçretus düm paupertatis podëre déficit;
àütdoleàtdifpèrfiffe fuà, autcôgaturràperé aliéri.à,.Hô--
rno igitur iftë qui à lepra fuapiirgatur•; cum dûpiiciîrinor,.
teiicia voluntatis ôi operis, fi iatn conferuatcorporisca-
jftitàteni,fifidei tenetreÊtitiidiriém,etiâm mifericordiæ o-
peribus iube^iibinfiftcrejqùià feriptum e ÂiSicütàqua extin-
guit ignern, ità éleemefj/nâ èxtinguitpeccàtum. Quia Vèro,(vt ai-*
Ximusjeadem mifericordia difcretionempderan4a&ft,o-
leumquod offertur, fub fextarij menfura redigitur. Sed
qùpn iam re média 1 e p r æ fu n t quæ cjradamus, ditoentiç le- •
d o ris iniungimus, vt fingula fingulis opponat : 6c qualiter
ftbi inuicem obuient,confiderare non negligat.Nam con-
tra lepram combufturæ, feu etiam rufæ maculæ quæ in ve-
fte apparuit,agni feminacur oblatio : contra lepram hulce-
ris»àhniculà puis offertur. Lepræ quoque capitis,fimilç fa-
crificium oppbnitur, fed ôcilliquæ in caluitio oriri folet, i
per quam liberalitas corrumpinir, cerça menfüra in olëi
oblationepræfixamedetur.Hæccuicunquefuperioranon
exciderunc, facilepatébuntt nobis ad reliqiia pcoperan-
dumeft.Sequitur:
lÉumque Sacerdospurificahs hominem, ftatueriteutÿ& hac omnia
cor dm Domuioin ofi'to iabernacüli teftimonij, tollet agnum, &
óffertff eumpro deliólojleitfefextarium.
•Q^jdcöram .Dominoin oftip tabernaculicü oblatio-
hefua lepro fus ftatui t ur j i n celliged um quia diuinæ refpe-
dum gratiæ tab er nacu liq; cæleftis in grellum, in Omnibus
tjuæàgimüs, eogitaredeDémus. Deagnis veto quod vnus
pro detido offer ri praécipicur ; primo ad memOriam reuo-
câdum e ft, qualité r longé fuperius pe ccàtum â delido di-
ftinximus : peccâtum fcilicëtiOperi.delidumeohfciéntiæ
députantes. Secundo deagnis aduertendum e ft, quod lice
tin odaua die cum iam homoedtus èxtëiius iatériufq-,
iretiöuatuseft ; fimul offerantur ; non tàmen fimul vtraque
innocètitia munérë diuino cônfertur.thiraum eft.n.vt nec
fefmone necadu proximis moieftus exiftas, dehinciliaa-
nimi manfuetudo,quæ non fub conrumelioforum conui-
tijs, non fub viole tiàraptoris ; necëriam fub manu per cul
foris tanquillitatis fîuæ renorem deferens ; impâtienti« fti-
mulis agi tetur, mu Ito labore, longa confuetudiilé, magno
ériam perfedionis amore conquiritur.Diuerfis igitur tem-
poribus^VtdiXimus)hæduæacquiruntürvircutes,&vnaa-
îiam præcèdit rempore, fed tamen non immeritö coniun-
gitur in öblatione. Prima enim petfici non pót, nififequa-
tur & fecunda.-quiahon eft coràm Deoplenâ tranquillitas
. operis, quam decoloratih cÓfpeduipfiusperturbatio mé-
tisdn odaua ergo quæ feptimïfëquitur, vterqilé agnus of-
fertur:quiatunciùrë diuinis ohriitibusinocenria -exterior
pràifentatur,çum adiund a cordis manfuetuÖine ad legiti-
mum mundum perducicur.ipfatameh qüafi primus agnus
dum adhuc folàeft, pro delido óffertiir: delidum .n. Vt.p-
diximus,!ricohfcietiaperpetratur*Delinquititaq;qüilicet
prMimüiri itoriiædat,ruinâm ramen eius aütoptac ; aut in
mina illius exultât.Sed cum perturbatidne aliqua véliniu-
riafibi à pximoillata,in huncaffedum ad tempusincidé-
rit : poft quam ad fe fuerit reuerfus, 6c agnöuerit delidum
füum,nihil habec qilod veniam petens D o mi no'præ t édar,
nifi quod malum promalo npri reddidit, qua muis per im-
patientiam à diledionis régula exorbitauerit. Innocen tia
ergo operis,dum adhuc mente delinquitqjis, ad placandu
i Deumiuteritn prælumitur: quoniam ipfeimpetratyt&q»
deeft,quadoqueperficiatur: & quodlioitdumfine;.offerifà
eft nó fitetiam fine tttifericórdia. Offeretergo,inquit,agnum
pro delicto oleijgfextatium. De blei fextario qualiter delido
pbuier,iam lupra didum eft; tgftante fcriptura:4««»j2 aqua
extinguitignem.&eleemofyna rèfiftitpeccdtis. Sequitur:
Y Et oblatis ante Donitnum.ommbus , tmmolabït agnum iVbiim-
molarifolet hofiiapropèccatoér holocaufium, idefl, in tbcofanfto.
Sicut enimpropeccato, it a &pro dehdto adfacerdotempertinet ho-
Jtia.Sdnttafanüorum efi.
-, Hæc omniaiâfuperi’ in tradatu earûdem hoftiarüex-
plànata funt, cur .f. in Iqcoholpcauftihoftia ^p pecca to llue )
jp delido foleat offerri .i. in loco fando; curvç ad facerdo^-
rem vtraque pertineat, & fanda fandorum dida lit, qui
fçiredefidccatjillicrçquirac^edquçfeqüantu^videamus.
, i i i
; _ Âffumenffa Sacerdos ||fdnguhje hofiia qua immolât a eftprode^
litto,ponètfuper extremum uuricôla dextra dits quimundatar
fuper p'àUicesmam dextra&pedis.
. Habethàèchbftiafehgüiriem, ficutàpérriüsoftéfiim,eft:
vbi eam quàeprq peccàtooffertnr,tradàiiimus:quia vnuf-
quifqiie qui plàngitfe increàrbris confpedu volütate no-
xia dcliquilfe, vel adhiicaffedioheperuetfa contaminari,
quafi fanguine crùehtatur ; diini dblore & rriftitia affici-
tur. Criiciatus qiiippe mentis & lachrymæ quæàb bculis
plangentis profluünt,fanguis animæ funt. Quicunque veto
âdhucimperfeâus eft,&cbntrarijs fatigàtur affedioni-
bus,timehdura eftne malprum perfuafionibus ebrrumpa-
Eur, & greffus illius à redo icinere deflëdàritür. Quem e-
niminterius fuaimpugnat conciipifcentia ,ciriusfubijci-
tur, fi hpcipfum.lingua perfuadeat aliéna. Qupd metuens
Pfalmifta,Dominum precabatur,dicens:Dowj«e, liber a am-
mam meam d labijsiniquis & iïïmgua dolofa. Itèmque : Greffus
meos dirigefecundum eloquium tuum, vtnon domineturmeiôm-
«tfiM^iri^Contrahocautem vtruitiq-, pcriculumçordis
contritio progiunitione ëft.Quienim lapfusinterioreshô
negligft>qUi lçit plangere quod vefin corde deliri quit r,hic
non facile labijs iniquis alîènfum præbet : vt a tramite æa-
tatis operis greflum declinet.Vndeqùidaexpatribus : Lu-
dus,àit duplex eft,quia &opératur &cüftodit.Manüs Verb j
& peS hocjb.ep in eandem fignifi cationem occurrüt. Ma-
nus liquidé ad adionem, pes ad greflum refertur. Quæ eft
' ant vianpftta,'nifioperatio noftra ? Opëiadàenim,liuead
Deum, fine adinfernum tendimus.Porro in manü& p d e
pollices fanguine tinguntur , ëo quod inter alios digitos
principalesfint, & ad operandum lîueincedédum àptio-
ies^Sed & hi dextri eligutrtur, vt quid in nobis htiius lan-
guinis taduferuandum fit;apertius defignetür. Viasenitii
quæ à dextris fiinr, npuit Dnsrperuërfæ veto funt ; quæ à fiuiftris.
iunt.Bonaigitur in nobis conferuanda, maia aütem
éxtirpandafunt.Vndéin pfalmo feriptum tfkbominuspror-
teâio tua fuper manu dexterdmtuam. Tingaturergo fanguine
hofiiæ dextra auris,tingatur manus 6c pes dexter.quia més
quæ ad audiendadiuiua prÆcepta iamlüdicum applicuir,
quaë in viaiuftitiæiam pedem pofuit,fi Iriotusjnrimos qui-
bu^impugnatur, non negiigirifiquod^elfolo affeduini-
quitatiapproximer;honfine luduattëndit.-eodetn lamcn-
to au rem fuam obturât ; nepr^fefuàdentem bbàüdiat:
confolidat etiam greffus fiios, redo tramite deuians,
adiniquitatem curfumTuuhi refledat. Seqüitur :
Ef de oieifextârio mittetin manùmfuamfinifirâm : tingetfy di-
gitum dextrum ineo^affergetfepties contraDomiltum.
Qupd oleum in manutti finiftràm mittitur, fignificat
quod opéra mifericordiæ iibri nifi in præfenti vira neceflâ
riahabebuntur. Quid(inqüitpapâGregorius)perfiniftrâ,
nifi Vira præfens: quid véro per dextràm i nifi perpétua de-
fignatur ? Vnde feriptunl eft : Lauaeïusfub capite meo, & de-
Xtmll'mamplexabitur me. In finiftràm itaque niahutn facet1-
dotîs oleum ponitur * quia hæcmortalitàs noftra fîcut fola
nouit miferiam, ficfolamncuam i nobis ëXpédatmiferi-
, eoçdiam.Sëd licet finiftta manus olcürri habeat,dexter ta-
men,nonftiiifter digitdsiii co tingiturrquiâ tnifericordià
quæ ïn præfentiindigentibus exhibetur jin fiùiftra quidem
materiam & tempuSâccipitoperandi,feddëxtrum eftqth^-
hë quod labotat : quia non praefentëm, fedfuturatrt fetributionem
expedat.Sepcies.vero olëum cohtraDomitiltm
afpërgitur, quiaeleemo^napeccacprum rèmilîîonëm o-
peratur.Sepcenarium quippe numerutti remiiîîoilisfacra-
mentumtenereinhaceademleprofiemuhdatione ^aulo
ante oftendimtisi Quia veto mifericordiæ virtus non tam*
: turn peccatâ diluere,led etiam Vircuces fujïidt conferuare,
apte dcoleoeodemflibiungitqri
Qldpd dut reliquum efi oléi in laüa manu,fundetfuper extremum
auricula dextraeius quïmundatur, &fuper pollices manus ac pedis
Aextr'h&fuperfatiguinem q.effafusefipro deliüo^rfùpcaputfiùs.
' ? Qupd de fanguine hoftiæ iampræmiflum fuërac, fuper
olei diftriButione rccapitulatur. Præcipiturnanque vt fu-
! per âuriculam deXtram > fuper pollices manus ac pedisdçxtri,
reli(^uiæ illius fundantur.Vbiintelligimus,quod fiait
, cordis Contritio, fie &pietaspfoximis impenfa cbUferuar
honiinemmeauc linguæ iniq ua aurem aperiac, aut d redo
Bibltotn.Vet.VatrJom.ïo.
ifal.119. ;
ÊJkl.ui.
F
Ludus duplex.
Trou. 4.
'Tfltlm.itói
G
Gregor.
Can.z.
tt